ارتقای روابط با پاکستان در قامت قلل هندوکُش

پاکستان سالهاست حافظ منافع ایران در آمریکا بوده لذا اگر می‌خواهیم با شبه قاره هند روابط خوبی داشته باشیم دروازه ورود آن پاکستان است.

خبرگزاری مهر، گروه سیاست – نفیسه عبدالهی: «سزد کراچی و لاهور، قبه السلام / ‏‬ که هست یاری اسلام کار پاکستان. مدام تشنه صلح است ملتش / ‏‬هرچند که نیست کم ز کسی اقتدار پاکستان» شاید این اشعار بهترین توصیف شاعر فارسی گوی اقبال لاهوری از ایرانی ترین همسایه ما باشد.

پاکستان یا سرزمین پاک‌ها دروازه ورود به قلمرو فرهنگی شبه قاره هند است. این کشور و البته شمال کشور هند همواره از قلمروهای فرهنگی زبان فارسی محسوب می‌شده، اما با ورود انگلیسی‌ها و برنامه‌ریزی آن‌ها برای حذف زبان فارسی از منطقه، زبان فارسی در این مناطق کم‌رنگ‌تر شده است؛ هرچند که همچنان نشانه‌های فراوانی از حضور آن در این دو کشور باقی مانده است. مانند سرود ملی جمهوری اسلامی پاکستان که به زبان فارسی است و در آن گفته می‌شود: پاک سرزمین شاد باد، کشور حَصین شاد باد، مرکز یقین شاد باد.

پاکستان دومین کشور پرجمعیت مسلمان است و تنها کشور اسلامی است که بمب اتم دارد. همواره دخالت‌های خارجی در این کشور مسئله‌ای همیشگی بوده است و به گفته یکی از مسئولان سابق پاکستان، اگر استعمار نبود امروز ما و ایرانیان به زبان فارسی سخن می‌گفتیم.

جمهوری اسلامی ایران برای مردم پاکستان عمق استراتژیک فرهنگی و تمدنی است از این رو بسیاری از آنان ایران را کشور دوم خود می‌دانند.

مشاهدات میدانی از پاکستان به خوبی نشان می‌دهد جمهوری اسلامی و مردم ایران در بین مردم جمهوری اسلامی پاکستان محبوبیت بالایی دارند. پاکستانی‌ها وقتی متوجه هویت ایرانی‌ها می‌شوند به سرعت خرسندی و شعف خود را نشان می‌دهند. نام‌های مشاهیر پاکستانی در خیابان‌های ایران و مشاهیر ایرانی در خیابان‌ها و اماکن مهم پاکستان در کنار اشتراکات بالای زبان فارسی همین در هم تنیدگی عمیق دو ملت را به تصویر می‌کشد. همچنان که در سفر کنونی وزیر خارجه نام خیابانی دیگر در کراچی به خیابان امام خمینی (ره) تغییر کرد.

پاکستان اولین کشوری است که انقلاب اسلامی و شکل‌گیری جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. جمهوری اسلامی پاکستان سالهاست حافظ منافع ایران در آمریکا بوده و نیز در زمان جنگ ۸ ساله کمک‌های پشتیبانی و لجستیکی و قطعاتی خوبی از نیروهای مسلح ما انجام داد.

بنابراین اگر می‌خواهیم با شبه قاره هند روابط خوبی داشته باشیم دروازه ورود آن پاکستان است کشوری مسلمان و دوست که هیچگاه در نقطه تخاصم با ایران و ایرانی نبوده است. البته جمهوری اسلامی ایران هم اولین کشوری است که در زمان تشکیل کشور پاکستان و استقلال مردم مسلمان این منطقه از استعمار انگلیس، آن را به رسمیت شناخت.

«راجا پرویز اشرف» رئیس مجلس ملی پاکستان در دیدار با حسین امیرعبداللهیان گفت: هیچگاه فراموش نخواهیم کرد که ایران اولین کشوری بود که استقلال پاکستان را به رسمیت شناخت.

محمدعلی جناح، از یاران گاندی، کسی بود که با هم‌فکری اقبال لاهوری، شاعر پرآوازه فارسی زبان شبه قاره، طرح ایجاد کشوری مسلمان را مطرح کرد و با شروع استقلال پاکستان، اگرچه این سرزمین جزوی از هند محسوب می‌شد، با وقوع حوادثی میان مسلمانان و هندوها در پایان پاکستان به‌عنوان کشوری مسلمان از هند جدا شد.

در جریان سفر به پاکستان حسین امیرعبداللهیان بر مزار محمد علی جناح رهبر استقلال پاکستان ادای احترام کرد و همچنین دفتر یادبود رهبر فقید پاکستان را امضا کرد.

استقبال پاکستانی‌ها از سفر آیت الله خامنه ای به کشورشان

از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸، جمهوری اسلامی که درگیر جنگی تحمیل شده بود، احیای سیاست خارجی و دیپلماسی را در دستور کار قرار داد. در این راستا، آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت، طی چند دوره سفر خارجی، به چند کشور سفر کردند.

در این میان، سفر آیت‌الله خامنه‌ای به پاکستان در زمستان ۱۳۶۴، یکی از مهم‌ترینِ این سفرها بود که بازتاب فراوانی در رسانه‌ها و محافل خبری داشت. این استقبال به قدری خودجوش و گسترده تاریخی بود که گویی مردم پاکستان به استقبال رئیس جمهور مردمی خود رفته بودند و حتی امام خمینی (ره) در سخنانی بعد از این سفر میزان علاقه ملت‌های مسلمان و آزاده جهان را به انقلاب نوپای آن زمان ما با شاخص سفر رئیس جمهور وقت ارزیابی کردند.

این پیوندها بین دو کشور چنان در تاروپود فرهنگی ملت‌ها رسوخ دارد که پاکستانی‌ها در زمان رحلت امام خمینی (ره) ده روز عزای عمومی اعلام کردند.

عدم تعارضات منافع گسترده با پاکستان

پاکستان روابط خوبی با عربستان دارد و بهبود روابط ما و عربستان می‌تواند منجر به شکوفایی بیشتر روابط هر سه کشور در کنار یکدیگر شود.

علی رغم نفوذ عربستان در پاکستان ما شاهد بودیم که زمانی که عربستان و برخی کشورهای عربی به یمن حمله کردند پاکستان با مشورت ایران از این حضور سر باز زد و در باتلاق یمن قرار نگرفت معنای آن این است که این کشور علی رغم روابط خوب با عربستان ایران را دلسوز و برادر واقعی تمدنی خود می‌داند.

هرچند در پاکستان گرایشات سلفی هم وجود دارد اما هیچگاه ما و پاکستان دچار تعارضات منافع گسترده نبوده‌ایم و هر دو کشور توانسته‌اند چالش‌های پیش آمده سیاسی را در مقاطعی از دوره‌های زمانی به دلیل وجود و داشتن اشتراکات بسیار مدیریت کنند.

سفر به قلب اقتصادی پاکستان

پاکستان کشوری با وسعت و جمعیت بالا دارای ظرفیت‌های اقتصادی بالایی است. توان بالای دانش فنی مهندسی ایرانی در کنار بازار خوب و مصرف بالای پاکستان که کشوری که حدود ۳ برابر ایران جمعیت دارد می‌تواند منجر به شکوفایی همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور شود.

همچنان که در سفر وزیر امور خارجه کشورمان به کراچی قلب اقتصادی پاکستان همایش موقعیت‌های سرمایه گذاری میان ایران و پاکستان برگزار شد و سند همکاری میان اتاق بازرگانی تهران و اتاق بازرگانی کراچی به امضا رسید.

در گذشته فشارهای آمریکا مانع همکاری‌های بزرگ اقتصادی ایران و پاکستان شده بود اما با گذر زمان و در دهه اخیر فشارهای آمریکا بی‌تأثیر و پاکستانی‌ها به این نتیجه رسیدند که دوستان واقعی خود را در میان ایرانیان جستجو کنند.

با توجه به عضویت ایران و پاکستان در سازمان همکاری‌های شانگها و کنفرانس اسلامی و سازمان همکاری‌های اسلامی و اکو، این دو کشور می‌توانند در عرصه و میادین مختلف همکاری‌های دو جانبه داشته باشند.

بنابراین دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم با آگاهی نسبت به پشتوانه تاریخی، تمدنی و فرهنگی و همچنین سیاست متوازن و نگاه به شرق به بازسازی روابط با این کشورهای همسایه پرداخته است.

FATF و تحریم مانعی بر سر راه تحقق اهداف تجاری ما و پاکستان نبود

مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه درباره برنامه ۲ کشور برای افتتاح ۵ بازارچه مرزی به خبرنگار مهر، می‌گوید: یکی از مسائل مهم ما با پاکستان، موضوع تجارت است. ما تجارت با این کشور را بر مبنای تهاتر گذاشته‌ایم.

صفری تاکید می‌کند: حجم تبادلات تجاری میان ایران و پاکستان در حال حاضر ۲ و نیم میلیارد دلار است.

وی تصریح می‌کند: مسائلی مانند FATF و تحریم مانعی بر سر راه تحقق اهداف تجاری ما و پاکستان نبود، بلکه یکی از مشکلات ما بحث تعرفه‌ها بوده که مکانیسم آن مشخص نبوده و مشکلات مرزی و حمل و نقلی نیز تأثیرگذار بوده که البته بسیاری از آنها رفع شده است.

معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه در این سفر مکانیسم تهاتر میان ایران و پاکستان را تعریف کردیم، می‌گوید: حال که برای طرف پاکستانی این موضوع تفهیم شد، می‌توانیم تهاتر با پاکستان را افزایش دهیم.

صفری تصریح می‌کند: آنها تصور می‌کردند تهاتر به این معنی است که هر کسی که کالایی را می‌خرد، همان طرف هم باید کالایی را صادر کند اما پس از آنکه مکانیسم تهاتر را تفهیم کردیم، آنها گفتند که وزارت اقتصاد پاکستان پیگیر این موضوع خواهد شد.

معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه ادامه می‌دهد: ما به دنبال افزایش حجم تبادل تجاری با پاکستان به رقم ۵ میلیارد دلار هستیم و قدم بعدی ما پس از آن، تحقق حجم تجاری ۱۰ میلیارد دلار در سال است.

وی می‌گوید: دوشنبه هفته آینده هم نشست کمیته راهداری میان ایران و پاکستان تشکیل می‌شود تا پس از آن ماشین‌های اعزامی از سمت ایران دیگر لب مرز نمانند و تا پاکستان پیش بروند که این را می‌توان یک قدم مثبت دانست.

‬ تبادل ۳ میلیارد دلاری ایران و پاکستان

سید رسول موسوی مدیر آسیای جنوبی وزارت امور خارجه نیز در اینباره به خبرنگار مهر می‌گوید: سفر به پاکستان در زمینه توافقاتی که انجام شد یکی از موفق ترین سفرها طی ۵ سال گذشته بود.

وی اظهار می‌کند: در این سفر ما توانستیم هم در عرصه بخش خصوصی و دولتی و هم با ساختارهای مختلفی که در پاکستان وجود دارد بحث‌های خود را پیش ببریم و توافقات خوبی را انجام دهیم. بعضاً برخی از کارهای بزرگی که میان دو کشور وجود دارد، گرفتار مشکلات کوچکی بود که در این سفر توانستیم بخشی از مشکلات را حل و فصل کنیم چرا که حل مسائل کوچک زمینه ساز انجام کارهای بزرگ‌تر از جمله، تهاتر، مسائل بانکی، تجارت و امنیت مرزی خواهد بود.

توافق برای تبدیل مرزهای امنیتی به مرزهای اقتصادی

موسوی یادآور می‌شود: در جریان این سفر، به غیر از بحث‌های اقتصادی در زمینه توافقات خاص امنیت مرزی و تبدیل مرز میان دو کشور به مرزی اقتصادی یکی از موفقیت‌های خوبی است که میان دو کشور بدست آمده است.

وی با اشاره به تبادلات مالی میان ایران و پاکستان، می‌گوید: در حال حاضر نزدیک به ۳ میلیارد دلار تبادلات مالی میان دو کشور وجود دارد که نسبت به سال گذشته روند رو به افزایش خوبی را در تبادلات تجاری میان دو کشور شاهد هستیم.

مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه با اشاره به گفتگوها با مقامات پاکستانی در رابطه با مسائل افغانستان، خاطرنشان می‌کند: در جریان این سفر، به صورت کلی درباره علاقه دو کشور به صلح و ثبات در افغانستان و کاری که دو کشور می‌توانند برای یک دولت رو به توسعه در افغانستان داشته باشند صحبت‌هایی انجام شد.