روایت سفر به مبارکه؛ از لذت خوردن دمپخت و قیمه‌ریزه در حاشیه زاینده‌رود تا آثار تاریخی دلنواز
شهرستان مبارکه یک شهرستان تاریخی و صنعتی محسوب می‌گردد و در عهد شاه‌عباس صفوی بنانهاده شد و ابتدا نامش امین‌آباد بود و این نام تا اواخر قرن ۱۳ هجری قمری به این محل اطلاق شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از مبارکه، این شهرستان تاریخی و صنعتی که در عهد شاه‌عباس صفوی بنا نهاده شده است؛ نامش در ابتدا امین‌آباد بود و تا اواخر قرن ۱۳ هجری قمری به این نام شناخته می‌شد، اما در اواخر قرن ۱۳ هجری قمری «مبارک»، غلام مریم بیگم زوجه احمدخان گیلانی به دستور بانوی خود مأمور به آبادی این محل شد و مریم بیگم جهت نام‌گذاری این محل به پاس خدمات مبارک از قرآن کریم استخاره کرد و با آیه ۳۰ سوره قصص مواجه شد و بدین‌سان نام این شهرستان به نام «مبارکه» تغییر پیدا کرد.
مبارکه در اصل سرزمینی سبز و خرم است که از قدیم‌الایام مورد توجه بوده و به لحاظ موقعیت آب و هوایی مناسب تجمع بشر در آن، باعث ایجاد تشکیلات جمعیتی شده است و بنای مبارکه در عهد شاه‌عباس صفوی آغاز شد و در ابتدا به امین‌آباد شهرت یافت که به‌واسطه خدمتی بود که امین السلطان وزیر شاه صفوی انجام داده بود و این نام حداقل تا اواخر قرن ۱۳ قمری به این محل اطلاق می‌شده است.
به پاس صداقت و حسن او قناتی نیز بنام وی احداث شد که همین قنات موجب شد تا اولین طایفه در این محل مستقر شوند و سپس در اطراف آن، حصار کشیده و دروازه‌هایی نیز به‌منظور رفت‌وآمد در شهر تعبیه شد. چهار دروازه را می‌توان به‌عنوان دروازه‌های اصلی به‌حساب آورد که یکی در شرق و دیگری در غرب و دو دروازه دیگر در شمال شهر قرار داشت.
قدیمی‌ترین محلات شهر مبارکه عبارت‌اند از: محله مختاری‌ها، محله حیدرآبادی‌ها، محله حاجی‌ها، قلعه سلیمان، قلعه‌نو، محله رسی‌ها، محلات اقماری قهنویه، دهنو، محمدیه، شیخ‌آباد، سرارود و اسماعیل‌ترخان.
شهرستان مبارکه دارای ۲ بخش مرکزی و گرکن جنوبی و پنج شهر اصلی مبارکه، طالخونچه، کرکوند، دیزیچه و زیباشهر و شهر جدید مجلسی و ده‌سرخ است.
در این شهرستان بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی شناسایی‌شده است که تعداد ۴۵ اثر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و این آثار شامل قلعه‌ها، خانه‌های تاریخی، مساجد، حمام‌ها، کبوترخانه، برج‌های نگهبانی، امامزاده‌ها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی است.
قلعه بزی
این قلعه تاریخی در کوه‌های روستای حسن‌آباد شهر دیزیچه قرار دارد و مساحت آن حدود ۴۰۰ مترمربع و قدمت آن مربوط به دوره ساسانیان (بیش از ۱۷۰۰ سال) است. این قلعه شگفت‌انگیز و تاریخی در مورخه ۱۳۴۲/۰۲/۲۶ به شماره ۷۵۷ به‌عنوان اولین اثر تاریخی شهرستان مبارکه به ثبت ملی رسید و این قلعه دارای ۲ برج نگهبانی، کتیبه خطی، سنگ کر و چاه سنگی است.
این قلعه به علت واقع‌شدن در روی کوه و مجاورت با دو غار تاریخی و از لحاظ سبک معماری و همچنین اشرافیت بر دشت مبارکه و زاینده‌رود به‌عنوان یکی از بهترین پتانسیل‌های گردشگری شهرستان مبارکه محسوب می‌شود که در قدیم کاربری این قلعه به‌صورت دژ مستحکم نظامی بوده است.
غارهای تاریخی قلعه بزی
این غارهای تاریخی در کوه‌های روستای حسن‌آباد قلعه بزی شهر دیزیچه و در کنار قلعه بزی قرار دارد و قدمت آن مربوط به دوران پارینه‌سنگی (بیش از ۴۲ هزار سال) است که رتبه اول از لحاظ قدمت آثار تاریخی و زندگی انسان در فلات مرکزی ایران است و این غارهای تاریخی و شگفت‌انگیز در مورخه ۱۳۸۴/۰۸/۱۵ به شماره‌های ۱۳۶۵۰ و ۱۳۶۵۱ به ثبت ملی رسید و پس از کاوش‌های به‌عمل‌آمده توسط باستان‌شناسان ایرانی و فرانسوی در سال ۱۳۸۴ از این محل تاریخی، ابزار سنگی گوناگون و استخوان‌های حیوانات ازجمله کرگدن که مربوط به دوران پارینه‌سنگی است کشف شد.
این غارها از جهت تاریخی بودن و اشرافیت بر دشت مبارکه به‌عنوان یکی از بهترین پتانسیل‌های گردشگری شهرستان محسوب می‌گردد و مستند نگاری این محل تاریخی در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی اصفهان انجام شد.
ارگ تاریخی نهچیر
قلعه تاریخی نهچیر دارای وسعت ۲۰ هزار مترمربع و زیربنای بیش از ۷۵۰۰ مترمربع بوده و ازلحاظ سبک معماری به‌صورت قرینه و قدمتی مربوط به دوران صفویه تا اوایل قاجار است، این قلعه شامل مجموعه‌های متنوع و دیدنی از قبیل هفت خانه و حیاط است که به‌صورت خان‌نشین، قسمت‌های اداری، بازداشتگاه، اسطبل، دالان‌های تودرتو، انبار، هشتی‌ها، بادگیر، ۲ عدد برج کبوتر، ۵ عدد برج نگهبانی و قسمت‌های گوناگون دیگر است که به طورکلی در سبک و نوع معماری خود به‌عنوان یکی از بی‌نظیرترین قلعه‌های تاریخی در استان و کشور محسوب می‌شود و قلعه نهچیر مبارکه در تاریخ ۱۳۷۶/۰۵/۱۱ به شماره ۱۸۹۵ توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت آثار ملی رسید.
برج‌های کبوتر مبارکه
در شهرستان مبارکه با توجه به قابلیت کشاورزی برج‌های کبوتر زیادی جهت استفاده از کود آن در مصارف کشاورزی ساخته‌شده که قدمت آن به دوره قاجار مربوط می‌گردد و تعدادی از آن به‌ویژه برج‌های ۴ قلو، ۱۰ قلو، ۱۸ قلو زیباشهر و برج‌های ۵ قلو و ۶ قلوی شهر کرکوند در سطح کشور بی‌نظیر بوده و به‌عنوان شاهکار معماری اصیل ایرانی محسوب می‌گردد.
قلعه صفایی
قلعه صفایی در شهرستان مبارکه و در محله قهنویه واقع‌شده است؛ مساحت این قلعه حدود ۲۰۰۰ مترمربع و قدمت آن مربوط به دوران قاجار است که دارای ۲ سردر هشتی دالان و معماری زیبایی است همچنین مالکیت این قلعه به‌صورت خصوصی بوده و به علت سکونت در آن تعداد بازدیدکننده از این اثر باارزش به‌صورت محدود است.
خانه اربابی کرکوند
خانه اربابی کرکوند دارای ۷۵۰ مترمربع وسعت و قدمت آن مربوط به دوران قاجار است خانه تاریخی اربابی پذیرای تعداد زیادی از گردشگران در طول سال است و قابلیت خوبی در راستای جذب گردشگر دارا است و ساخت این بنا مربوط به دوره قاجار و نمونه بارز معماری گذشته کرکوند می‌باشد، محل بنا در بافت قدیمی شهر و در نزدیکی امام‌زاده حلیمه خاتون قرار دارد.
صنایع‌دستی و سوغات
تقریباً ۵۰۰ نفر درزمینهٔ صنایع‌دستی در این شهرستان فعالیت می‌کنند و عمده رشته‌ها شامل میناکاری-مینیاتور-چرم دوزی-قلم زنی –گلیم بافی-معرق-رنگرزی و ساخت سازهای سنتی است که مهمترین بحران در این زمینه فروش محصولات و در حال انقراض بودن رنگرزی سنتی و مهمترین سوغات این شهرستان گز مخصوص و پولک و نبات است.
از دیگر سوغات شهر مبارکه که صنایع‌دستی آن‌هم محسوب می‌شود می‌توان به گیوه، صنایع فیروزه کوب، میناکاری، چرم‌دوزی و قلم‌زنی اشاره کرد که زیبایی بی‌نظیر آن‌ها توجه همه را به خود جلب می‌کند.
غذاهای محلی و محبوب شهرستان مبارکه
دمپخت، قیمه ریزه و آبگوشت غذاهای محبوب مردم مبارکه است البته دمپخت از محبوبیت بیشتری برخوردار بوده و در سراسر ایران نام آشنا است و میهمانان نوروزی می‌توانند در رستوران‌های اصفهان این غذای لذیذ را میل نمایند.
انتهای پیام/۶۳۱۱۰/ح/