سلامت مردم قربانی بلاتکلیفی سپتاژ/ فضولات شهری گرگان متولی ندارد

گرگان- کشمکش ناشی از تفسیرهای مختلف متولیان در حوزه مدیریت سپتاژ گرگان و همچنین سخت‌گیری‌ واحد فعلی پذیرنده فضولات انسانی سبب شده تا چاره اندیشی برای این امر به یکی ضروریات این شهر بدل شود.

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: در گذشته ضلع شمال غربی تپه «هزارپیچ» محل تخلیه سپتاژها و فضولات انسانی جمع آوری شده از واحدهای مسکونی شهر گرگان بود اما از حدود ۱۰ سال قبل و به سبب توسعه شهر و مشکلات زیست محیطی و بهداشتی ناشی از دپوی این فضولات انسانی و نفوذ شیرآبه‌ها به برخی از چاه‌های روستاهای پایین دست، این رویه متوقف و مقرر شد تا خودروهای فاضلاب کش گرگان، فضولات را به شمال شهر آق قلا و سایت پردازش زباله این شهر منتقل کند.

حدود هفت الی هشت سالی این روند با فراز و فرودهای نه چندان زیادی ادامه داشت تا اینکه از سال گذشته این رویه با چالش مواجه شد، سختگیری‌های مدیران سایت پسماند و پردازش زباله در آق قلا در سال گذشته منجر به این شد تا چند هفته‌ای خودروهای فاضلاب کش نتوانند محموله‌های خود را به این واحد پسماند تخلیه کنند و در برخی موارد، اراضی زراعی و حاشیه جاده‌ها به عنوان محل پذیرش زباله تبدیل شدند که با پادرمیانی دستگاه بالادستی این رویه برطرف شد.

اما در هفته‌های اخیر، وضع اجرت و حق العمل ۵۰ هزار تومانی برای پذیرش هر تُن فضولات انسانی در سایت پردازش آق قلا، خدمات رانندگان تخلیه و جمع آوری سپتاژ در شهر گرگان را مختل کرده است.

تحمیل حدود نیم میلیون تومان هزینه برای هر سرویس منجر به آن شد تا بسیاری از رانندگان رغبت چندانی برای ادامه فعالیت و جمع آوری و تخلیه آنها نداشته باشند و شهروندان گرگانی دچار مشکل شوند.

هرچند انتظار می‌رود، این بار هم با مداخله دستگاه‌های بالادستی این قضیه مدیریت و فیصله یابد اما اصل ماجرا همچنان پابرجاست زیرا نهادهای متولی مانند آب و فاضلاب، شهرداری، مدیریت پسماند گلستان با اتکا و استناد به برخی از تبصره‌ها و مواد قانونی توپ را در دستگاه دیگر می‌اندازند و خود را از نظر قانونی فاقد تکلیف می‌دانند روایتی که استمرار آن ثمره‌ای جز نارضایتی شهروندان و افزایش تهدیدات بهداشتی و زیست محیطی نخواهد داشت.

در حالی که دستگاه‌های مختلف در حال بوق و کرنا کردن مستندات، لوایح قانونی و تبصره‌ها مختلف هستند، شهروندان گرگان در بکارگیری فاضلاب کش‌ها با مشکل مواجه شده اند.

شهرداری اشتیاقی به احداث واحد تصفیه سپتاژ ندارد

سرپرست معاونت بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب گلستان در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: تکالیف شرکت آب و فاضلاب در حوزه فاضلاب، مشمول مناطقی است که طرح جمع آوری فاضلاب اجرا شده و وظیفه آبفا مشخص است.

بار آلودگی سپتاژ پنج هزار میلی گرم در لیتر است ابوالفضل رحیمی افزود: بر اساس قوانین مدیریت پسماند موادی که در چاه‌های فاضلاب خانگی پس از جذب آب توسط خاک، باقی می‌مانند به سپتاژ معروف است، مدیریت آن به عنوان یک پسماند در شهرها بر عهده شهرداری و در روستا بر عهده دهیاری‌ها قرار دارد.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب گلستان ادامه داد: وفق قانون، دهیاری ها و شهرداری‌ها پس از جمع آوری و تصفیه این پسماندها، نسبت به دفع بهداشتی آن در مناطق مشخص زیر نظر سازمان مدیریت پسماند و محیط زیست اقدام خواهند کرد.

وی گفت: هزینه‌های بالای احداث واحد تصفیه سپتاژ و یا پیش تصفیه و همچنین محدود بودن منابع مالی در شهرداری‌ها سبب شده تا مدیریت شهری اشتیاقی به اجرای این تکلیف قانونی نداشته باشد.

رحیمی بیان کرد: حداکثر بار آلودگی فاضلاب خانگی ۲۵۰ میلی گرم در لیتر است در حالی که این عدد در سپتاژها حدود ۲۰ برابر و به عدد حدود پنج هزار میلی گرم در لیتر می‌رسد که ضرورت دارد برای دفع بهداشتی آن در وهله نخست کم خطر سازی یا پیش تصفیه انجام شود.

وی همچنین گفت: هنگامی که قانون به صراحت وظیفه و تکلیف نهادها را مشخص کرده تحصیل و استناد به نظریه مشورتی جایگاه قابل اتکایی ندارد.

تخطی فاضلاب کش ها

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گلستان هم به خبرنگار مهر با بیان اینکه وزارت نیرو هیچ وظیفه و تکلیفی در خصوص سپتاژ ندارد، گفت: اجرای طرح جمع آوری فاضلاب در مناطق که منع قانونی نداشته و ردیف اعتباری برای آن پیش بینی شده است از وظایف آب و فاضلاب به حساب می‌آید.

ایرج حیدریان افزود: مقوله سپتاژها به طور کامل بر عهده شهرداری‌ها قرار دارد و این موضوع به صراحت در قانون مدیریت پسماند آمده است.

وی گفت: در ماه‌های گذشته شاهد تخطی و قانون شکنی تعدادی از فاضلاب کش‌ها در گرگان بودیم که با معرفی آنها به مراجع قضائی مجازات‌ها و تنبیهات لازم برای آنها منظور شد.

حیدریان بیان کرد: با توجه به بالا بودن میزان بار آلایندگی سپتاژها و پارامترهایی مانند COD و DOD رویه تخلیه این پسماندهای پرخطر در منهول های شبکه اگوی شهری فرآیندی زیانبار تلقی و برای تصفیه خانه‌های فاضلاب آسیب زا است.

وظیفه ما نیست!

معاون خدمات شهری شهرداری گرگان هم به خبرنگار مهر گفت: اختلاف حقوقی در موضوع مدیریت سپتاژها روایت جدیدی نیست و سال ها است این موضوع بین نهادهای دخیل دست به دست می‌شود و هر یک از مدیران متولی با گفتن جمله «وظیفه ما نیست» توپ را در زمین دیگری انداخته و مردم از تکرار این روایت متضرر شده اند.

احمدعلی سالاری افزود: چند سالی است که با هماهنگی سازمان مدیریت پسماند گلستان، سپتاژها و فضولات انسانی جمع آوری شده از منازل شهروندان گرگانی به سایت پسماند شمال آق قلا منتقل می‌شد.

وی گفت: اخیراً متولیان اداره سایت زباله آق قلا به ازای هر تن فضولات انسانی و سپتاژ رقمی معادل ۵۰ هزار تومان مطالبه می‌کنند که این موضوع مشکلاتی را برای فاضلاب کِش ها ایجاد کرده است.

سالاری بیان کرد: فعالان حوزه جمع آوری و تخلیه سپتاژ، با دستمزدهایی در محدوده یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان سپتاژهای خانگی را به آق قلا منتقل می‌کردند که با توجه به درخواست جدید مدیریت سایت آق قلا، این افراد باید برای هر سرویس رقمی معادل ۵۰۰ هزار تومان به سایت آق قلا بدهند.

وی گفت: این موضوع سبب شده تا رانندگان فاضلاب کش به رویه معترض باشند، با کاهش خدمات دهی این فاضلاب کش‌ها مردم گرگان دچار مشکلات می‌شوند.

سالاری افزود: از یک سو حل مباحث حقوقی بین چند دستگاه مقوله‌ای زمانبر و طولانی است و در این بین نباید خدمات رسانی به شهروندان مختل شود و از سوی دیگر اخذ مبلغ حدود نیم میلیون تومان از فاضلاب کش‌ها فعالیت آنها را غیرممکن کرده زیرا هزینه‌ها با عایدی آنها تناسبی ندارد.

سالاری گفت: از نظر قانون شرکت آب و فاضلاب وظیفه دارد تا فاضلاب را پذیرش و تصفیه کند و تفکیک سپتاژ از مقوله فاضلاب امری قابل پذیرش نیست.

معاون خدمات شهری شهرداری گرگان بیان کرد: در برخی از نقاط گرگان مانند ناهارخوران، سروش جنگل، تپه صدا و سیما به علت نوع خاک شاهد اشباع شدن زمین و نیاز به تخلیه بیشتر چاه بوده و انتظار است که شرکت آب و فاضلاب با تکمیل هر چه سریع‌تر سیستم شهری در این مناطق بتواند سپتاژ و فضولات منطقه را پذیرش کند.

وی با اذعان به اختلافات حقوقی شهرداری و آب و فاضلاب برای مدیریت سپتاژ گفت: نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم تا این مقوله تعیین تکلیف شود؛ حتی اگر شهرداری بخواهد برداشت آب و فاضلاب از قانون را بپذیرد برای ساخت واحد تصفیه سپتاژ حدود پنج سال زمان و حداقل ۲۵ میلیارد تومان هزینه نیاز است.

سالاری گفت: لذا انتظار است تا آب و فاضلاب گلستان و مدیریت پسماند استان در این خصوص همکاری بیشتری داشته باشند تا مشکلات شهروندان برطرف شود.

وی بیان کرد: در سال گذشته هم شاهد دریافت وجه از کامیون‌های حامل سپتاژ بودیم که با دخالت نهادهای امنیتی حاکمیتی این موضوع برطرف شد و انتظار است که مشکل امسال هم برطرف شود.

سایت آق قلا مرکز پذیرش زباله خشک است

فرماندار آق قلا هم به خبرنگار مهر گفت: با توجه به نظریات مدیران سایت مدیریت پسماند در آق قلا مقرر شد تا رویه تخلیه سپتاژ در سایت آق قلا صرفاً تا پایان سال ۱۴۰۱ ادامه داشته باشد.

سلیمان هاشمی گفت: سایت پذیرش پسماند در آق قلا، مرکزی برای پذیرش زباله‌های خشک بوده و امکانات سخت افزاری برای پذیرش سپتاژ را ندارد.

وی گفت: به شهرداری‌ها به ویژه شهرداری گرگان اخطار داده ایم تا برای موضوع چهار اندیشی و مکانی جایگزین برای آن پیش بینی کند

مشکلات زیست محیطی

مدیرعامل مدیریت پسماند شهرداری‌ها و دهیاری‌های گلستان هم به خبرنگار مهر گفت: اختلاف نظر بین شهرداری و آب و فاضلاب سبب شده تا برخی از فاضلاب کش‌ها سپتاژ ها و فضولات انسانی را در کنار خیابان‌ها و زمین‌های کشاورزی رها کنند و این امر آلودگی بسیاری را به محیط تحمیل می‌کند.

حسن ملک شاهکوهی بیان کرد: سایت پردازش زباله در آق قلا استانداردهای لازم برای تصفیه و دفع بهداشتی سپتاژ را ندارد باید شهرداری و یا آب و فاضلاب به وظایف قانونی خود تمکین و از سهل انگاری در این خصوص اجتناب کنند.

وی گفت: تاکنون در چندین نوبت تصمیم بر آن شد تا از تخلیه سپتاژها در سایت پردازش آق قلا ممانعت شود اما هر بار، مهلت دوباره‌ای به شهرداری‌ها به ویژه شهرداری گرگان داده شده تا در این خصوص چاره اندیشی کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، تعلل در اجرای وظایف قانونی مشخص و اتلاف زمان و منابع در خصوص مدیریت سپتاژهاهای گرگان ثمره‌ای جز مشکلات بهداشتی اجتماعی و زیست محیطی ندارد و ضرورت دارد تا نهادهای بالادستی در این خصوص اتخاذ تصمیم کنند.