تجلی بندگی ترکمن ها درضیافت الهی/پویایی سنت «آی گورمک»تا«یارمضان»

گرگان- ترکمن های گلستان برای حضور در ماه مهمانی خدا و بهره مندی از برکات ماه رمضان سنت های دیرین جذابی دارند که از آن جمله می توان به رسومی همچون «آی گورمک» و «یا رمضان» اشاره کرد. خبرگزاری مهر، گروه استان ها- اعظم محبی: ماه رمضان، ماه ضیافت الهی، ماه باز شدن درهای رحمت حق، آغاز شده است. در این ماه بوی خوش قرآن و شمیم شکوفه‌های دل انگیز مناجات و رایحه روح بخش بندگی خدا به مشام می‌رسد. خبرگزاری مهر، گروه استان ها- اعظم محبی:خبرگزاری مهرهمه ساله مردم گلستان با آداب و رسوم خاص به استقبال این ماه رفته و آن را گرامی می دارند. در این ماه مبارک، سفره‌های اطعام برپا شده و مردم برای اموات خود خیرات می‌کنند. استان گلستان، رنگین کمان اقوام بوده و هر قومیت هم برای نشان دادن تقرب و بندگی در ماه ضیافت الهی، آداب و سنن خاصی دارند که در این مجال به معرفی برخی از آداب قوم ترکمن می پردازیم. نظافت مساجد و منازل نظافت مساجد و منازلنظافت مساجد و منازلترکمن های گلستان یک هفته قبل از حلول ماه رمضان، مقدمات ورود به این ماه پر فیض را فراهم می کنند. نظافت خانه و مساجد و تهیه خواربار و ملزومات مورد نیاز این ماه از جمله این اقدامات است. یکی دیگر از سنت های حسنه ترکمن ها پیش از آغاز این ماه مبارک، مراسم آشتی کنان است. به این ترتیب که ریش سفیدان هر محله که به آنها «یاش اولی» می گویند، کسانی که در محله با هم کدورتی دارند را آشتی می دهند. آی گورمک آی گورمکآی گورمکآی گورمکرویت هلال ماه (آی گورمک) در بین ترکمن ها با شور و هیجان خاصی انجام می‌شود زیرا ترکمن‌ها اعتقاد دارند هر کس زودتر هلال ماه را ببیند ثواب بیشتری می‌برد. رویت هلال ماه (آی گورمک) در بین ترکمن ها با شور و هیجان خاصی انجام می‌شود زیرا ترکمن‌ها اعتقاد دارند هر کس زودتر هلال ماه را ببیند ثواب بیشتری می‌برد.در ماه رمضان مساجد تراکمه شلوغ بوده و حال و هوای دیگری داردآنها تلاش می کنند برای دیدن هلال ماه به بلندی‌ها مانند تپه‌ها و پشت بام‌ها رفته تا خبر خوش فرارسیدن ماه رمضان را به دیگران بدهند. در ماه رمضان مساجد تراکمه شلوغ بوده و حال و هوای دیگری داردآنها تلاش می کنند برای دیدن هلال ماه به بلندی‌ها مانند تپه‌ها و پشت بام‌ها رفته تا خبر خوش فرارسیدن ماه رمضان را به دیگران بدهند.در ماه رمضان مساجد تراکمه شلوغ بوده و حال و هوای دیگری دارددر گذشته‌های دور این رویت هلال ماه از طریق کوبیدن بر طبل و جارزدن در خیابان‌ها به مردم ابلاغ می‌شد که این سنت همچنان در مناطق مرزی فاقد امکانات وجود دارد. در گذشته‌های دور این رویت هلال ماه از طریق کوبیدن بر طبل و جارزدن در خیابان‌ها به مردم ابلاغ می‌شد که این سنت همچنان در مناطق مرزی فاقد امکانات وجود دارد.برپایی نماز تراویح و ختم قرآن برپایی نماز تراویح و ختم قرآنبرپایی نماز تراویح و ختم قرآندر طول ماه مبارک رمضان، مساجد ترکمن ها پر ازدحام است و حال و هوایی دیگر دارد؛ در این شب ها نماز «تراویح» خوانده می شود. نماز تراویح هر شب در ۲۰ رکعت به همراه نماز عشا خوانده می شود و تا پایان ماه رمضان در مساجد تمام شهرها و روستاها برگزار می شود. در این شب‌ها قاریان، تلاوت قرآن را از اولین جزء شروع می کنند و در شب های بعد، تا پایان ۳۰ جزء آن را ادامه می دهند، به دین ترتیب ختم قرآن در آن مسجد انجام می شود. در پایان آخرین شب، از حاضران در مراسم، پول جمع‌آوری شده و آن را بین حافظان قرآن و همچنین امام جماعت مسجد و موذن تقسیم می کنند. یارمضان یارمضانیارمضانیکی دیگر از مراسم ماه رمضان در میان ترکمن ها، مراسم «یارمضان» است. این مراسم، در شب چهاردهم ماه رمضان برگزار می شود. در این آیین بعد از انجام نماز تراویح، تعدادی از نمازگزاران به طور دسته جمعی به طرف منازل ساکنان محل به راه می افتند و یکی از آنان شعری می خواند و بقیه به طور دسته جمعی در آخر هر بیت الله می گویند. این افراد در برابر هر خانه که می رسند صدای خود را بلند کرده و اهالی خانه با شنیدن این صداها بیرون آمده و هدایای خود را که اغلب مواد غذایی مثل آرد، برنج، نان، کشمش، قند، گندم و یا پول است، تقدیم می کنند. ترکمن ها بر این عقیده هستند که این مراسم باعث افزایش برکت در منزل و اعطای سلامتی اعضای خانواده می‌شود. قدر گیجه سی قدر گیجه سیقدر گیجه سیهر چند شب قدر دقیقاً مشخص نشده ولی در بین ترکمن ها از قدیم الایام و با استناد به شواهدی که فقه های ترکمن بیان می کنند، این مراسم در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان برگزار می شود. در این شب هر خانواده سفره مخصوصی پهن کرده و بر آن آجیل، میوه، شیرینی، شیرینی خانگی به نام «بیشمه» و آرد برنج به نام «قاوورداق» و سمبوسه ای گوشتی به نام «بؤرک» می گذارند. در این شب مردم، به دعا و نیایش می پردازند و نماز شب قدر را برپا می کنند. الوداع والفراق یا شهر رمضان الوداع والفراق یا شهر رمضانالوداع والفراق یا شهر رمضاندر شب های آخر ماه مبارک در مساجد ترکمن ها آوای حزن انگیز «الوداع و الفراق یا شهر رمضان» طنین می اندازد و روزه داران، محزون از ایام رو به پایان ماه مهمانی خدا، دست به دعا و نیایش برای قبولی طاعات و عبادات برمی دارند. رویت هلال ماه شوال و عید فطر رویت هلال ماه شوال و عید فطررویت هلال ماه شوال و عید فطردر روزهای پایانی ماه مبارک رمضان هم مانند روزهای آغازین، مردم تلاش می کنند زودتر از دیگران هلال ماه شوال را رؤیت کنند. ترکمن ها در چند روز آخر ماه مبارک رمضان با انجام خانه تکانی و خرید لباس نو به استقبال عید فطر می روند. خرید لباس نو و تهیه انواع شیرینی ‌های خانگی و انجام خرید برای سفره عید از جمله کارهایی است که هر خانواده ترکمن انجام می دهند. همچنین پخت نوعی نان روغنی سنتی به نام قوقون، بین ترکمن‌ها مرسوم است که معمولاً در روزهای پایانی ماه رمضان در خانه‌های ترکمن پخت می‌شود و آن را بین همسایه ها تقسیم می‌کنند. صبح روز عید فطر، مؤمنان به طور یکپارچه در نماز عید فطر در صف های به هم فشرده شرکت می کنند و بدین ترتیب اتحاد و یکپارچگی خود را به نمایش می‌گذارند. باش پیطره باش پیطرهباش پیطرهپرداخت فطریه از دیگر مراسم مذهبی است که معمولاً در چند روز آخر ماه رمضان و تا قبل از نماز عید انجام می‌شود. بنا به اعتقاد علمای ترکمن، پرداخت فطریه با آغاز ماه مبارک رمضان جایز است و وقت واجب برای پرداخت آن، تا قبل از ادای نماز عید فطر است. علمای ترکمن برای هر عضوی از خانواده مبلغی را تعیین می کنند و خانواده ها آن مبلغ را به مساکین و افراد نیازمند می رسانند.