روضههای وجود نازنین حضرت زهرا سلام الله علیها یک حرکت نمادین نیست، بلکه جریان تربیتی در طول تاریخ است که انسانهای بسیار زیادی در این مسیر رشد و تعالی یافتهاند. ابراهیم راستیان
ابراهیم راستیان، پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام
شاید برخی تصور کنند که ایام روضه حضرت مادر و برپایی عزاداری برای حضرات معصومین صرفا یک حرکت نمادین جهت یادآوری ظلمی است که به خانواده پیامبر شده است، درحالی که روضههای وجود نازنین حضرت زهرا سلام الله علیها یک حرکت نمادین نیست بلکه جریان تربیتی در طول تاریخ است که انسانهای بسیار زیادی در این مسیر رشد و تعالی یافتهاند. در این یادداشت به اختصار چند قطره از اقیانوس تربیت در موقعیت هیئت بیان میشود.
روضههای حضرت زهرا جریان تربیتی در طول تاریخ است که انسانهای زیادی در این مسیر رشد و تعالی یافتهاند.
تربیت جامع
تربیت صحیح، تربیتی است که تمام ساحات وجودی انسان را پوشش دهد. در اکثر فضاهای تربیتی، محور فعالیتها صرفا در سطح بینش است و مربیان تلاش میکنند با صرف گفت و گو، رشد و تعالی در فرد ایجاد کنند و در نتیجه در بهترین حالت بینش متربی رشد میکند.
تربیت صحیح، تربیتی است که تمام ساحات وجودی انسان را پوشش دهد.
تربیت جامع به متربی کمک میکند تا علاوه بر بینش، گرایشهای خود را نیز رشد دهد. اساس تربیت جامع، علم علم حضوری است؛ علمی که انسان به واسطه آن خوبیها و بدیها را میچشد و به سمت آنها حرکت میکند و جامع بینشها و گرایشهای انسان است. یکی از مصادیق تربیت جامع، روضههای حضرات معصومین علیهم السلام است.
تربیت جامع به متربی کمک میکند تا علاوه بر بینش، گرایشهای خود را نیز رشد دهد.
در روضههای حضرات معصومین علیهم السلام با اتصال وجودی به انسان کامل، فراتر از مفاهیم با حقیقت روبهرو میشویم و بهتر میتوانیم گرایشهای الهی خودمان را بچشیم، چرا که وجود نازنین حضرت زهرا که مظهر تام انسان کامل و حقیقت انسانیت است، باطنیترین مرتبه وجودی تمام انسانهاست.
یکی از مصادیق تربیت جامع، روضههای حضرات معصومین علیهم السلام است.
لذا عزاداری برای این شخصیت والای اسلام رجوع به باطن الهی خود انسانهاست و هرچقدر که انسان در روضههای حضرات معصومین به حقیقت والای آنها متوسل شود، به حقیقت انسانیت خود و گرایشهای الهی خود نزدیک شده است. روضههای فاطمیه صحنهای است که عزاداران فراتر از مفاهیم، حقیقت الهی خودشان را میچشند و گرایشهای الهی آنها احیا میشود.
تربیت خاضعانه
محور تربیت دینی بر نفی انانیت و عبودیت انسان در برابر خداوند متعال است. اگر انسان در فرآیند تربیتی نتواند انانیت خود را نفی کند و به حقیقت فقر ذاتی خود به خداوند متعال پی نبرد، نمیتواند به غایت خلقت خود دست یابد.
حضرت زهرا که مظهر تام انسان کامل و حقیقت انسانیت است، باطنیترین مرتبه وجودی تمام انسانهاست.
طبیعتا اگر انسانی تمام دستورات دینی را انجام دهد ولی به روح دستورات دینی که همان عبودیت است نرسد، تربیت مستکبرانهای خواهد داشت که او را به مقصود نمیرساند ولی اگر روح عبودیت زندگی او را احاطه کرد، وارد عرصه تربیت خاضعانهای شده است که تمام زندگی او رنگ و بوی الهی میگیرد و در مسیر تربیت صحیح قرار گرفته است.
روضههای فاطمیه صحنهای است که عزاداران فراتر از مفاهیم، حقیقت الهی خودشان را میچشند.
یکی از ویژگیهای بارز روضههای حضرت فاطمه سلام الله علیها تمرین ولایت پذیری است؛ تمرینی که انانیت درون انسانها را نفی میکند و نفی به ولی جامعه انسان را خاضع میکند.
محور تربیت دینی بر نفی انانیت و عبودیت انسان در برابر خداوند متعال است.
انسانها در اکثر عبادتها و مناجاتهای با خدا برای خود و مسائل و مشکلات خودشان اشک میریزند ولی در روضههای مادر عالم؛ انسان غرق در مصائب انسان کامل ولی خدا میشود و با این که خودش مشکلات فراوان مادی و معنوی دارد ولی مصیبتهای ولیالله را مقدم بر مصیبتهای خود میداند تا جایی که اساسا فراموش میکند که مشکلاتی داشته است، کما این که حضرت زهرا نیز غرق در ولی زمان خود بود و تا آخرین لحظات مشکلات و دردهای خودش را ندید و کاملا در ولی خدا فانی بود.
یکی از ویژگیهای بارز روضههای حضرت فاطمه سلام الله علیها تمرین ولایت پذیری است.
روضههای مادر که تا آخر پای ولایت ماند، یکی از بارزترین روشهای تربیتخاضعانه است که انسان را از روح کفر که انانیت و استکبار است، دور میکند و به روح عبودیت و بندگی نزدیک میکند.
تربیت عمومی
وقتی صحبت از کشف و شهود میشود، ناخودآگاه ذهن انسانها به سوی تربیت خاص عرفانی میرود که تعداد اندکی از انسانها با گذراندن ریاضتهای نفسانی میتوانند به آن مقام برسند و اکثر انسانها از آن مقام فاصله دارند.
حضرت زهرا غرق در ولی زمان خود بود و تا آخرین لحظات مشکلات و دردهای خودش را ندید و کاملا در ولی خدا فانی بود.
عارف حقیقی با تبعیت از دستورات دینی و پیروی از مقام ولایت میتواند باطن الهی عالم را مشاهده کند و فراتر از مفاهیم، حقیقت الهی عالم را بچشد. شاید سوال شود که این کشف و شهودهای عرفانی چه خاصیت تربیتی دارد؟ طبیعتا رفتارهای انسانی فرع بر گرایشهای اوست و گرایشهای او فرع بر علم اوست. همچنین حقیقت علم حضور و درک بی واسطه است.
هر عملی منتهی به لذت بیشتر و هر لذتی منتهی به گرایش بالاتر و عمل دیگری میشود.
حال اگر انسان بتواند مطلوبی را بچشد، به آن گرایش پیدا میکند و انسان به هر چه که گرایش پیدا کرد، عمل میکند.
از سوی دیگر، هر عملی منتهی به لذت بیشتر و هر لذتی منتهی به گرایش بالاتر و عمل دیگری میشود. در حقیقت انسان در این فرآیند وارد چرخهای میشود که یا او را به سوی ملکات خوب یا به سوی ملکات بد سوق میدهد.
انسانها به هر اندازه که بتوانند حقیقت الهی خودشان را بچشند وارد چرخه کسب ملکات الهی در وجود خودشان میشوند.
انسانها به هر اندازه که بتوانند حقیقت الهی خودشان را بچشند وارد این چرخه کسب ملکات الهی در وجود خودشان میشوند. یکی از ویژگیهای بارز روضههای حضرت زهرا سلام الله علیها عمومی شدن تربیت عرفانی است تا جایی که همه انسانها میتوانند با حضور در روضهها از رقیقترین تا عمیقترین حالات عرفانی و لذتهای الهی را بچشند.
یکی از ویژگیهای بارز روضههای حضرت زهرا سلام الله علیها عمومی شدن تربیت عرفانی است.
رحمت و برکت وجود نازنین حضرت زهرا سلام الله علیها که در کل عالم خاصتا در هئیتها بروز و ظهور داشته، باعث شده است که عزاداران لذت درک بدون واسطه گرایشهای الهی را پای روضهها بچشند و وارد مسیر تربیت صحیح دینی شوند؛ تربیتی که از روضه شروع میشود و به لقاء الله ختم میشود.
تربیت در صحنه
یکی از مولفههای صحیح تربیت این است که متربی دچار رشد گلخانهای نشود و تربیت، متناسب با نیازهای زندگی واقعی شکل بگیرد. در رشدهای گلخانهای افراد از فضای واقعی جامعه فاصله میگیرند و نمیتوانند نیازهای اجتماعی خود را به درستی پاسخ دهند.
همه انسانها میتوانند با حضور در روضهها از رقیقترین تا عمیقترین حالات عرفانی و لذتهای الهی را بچشند.
حضرت زهرا که مظهر تام انسانیت است و تمام لحظههای زندگی او رنگ و بوی الهی دارد، در یک بستر اجتماعی و در دفاع از ولایت و در جریان مبارزه با طاغوت زمان خود به شهادت رسید. لذا احیای روضههای مادر دو عالم، احیای ولایت پذیری، احیای امر به معروف و نهی از منکر، احیای مبارزه دائمی با طاغوت تا پای جان و احیای دفاع از حق و حقیقت تا لحظه شهادت است.
یکی از مولفههای صحیح تربیت این است که متربی دچار رشد گلخانهای نشود و تربیت، متناسب با نیازهای زندگی واقعی شکل بگیرد.
تذکر و مرور روضههای حضرت مادر، مرور تربیت در صحنه است؛ تربیتی که نمیتواند به فرهنگ، جامعه و سیاست بیتفاوت باشد و نشاندهنده این حقیقت والاست که تربیت دینی، عین تربیت سیاسی و تربیت سیاسی، عین تربیت دینی است.
تذکر و مرور روضههای حضرت مادر، مرور تربیت در صحنه است.
عزاداران مادر نمیتوانند استکبارستیری و مبارزه با ظلم حضرت زهرا سلام الله علیها را بشنوند و برای مظلومیت او در این مسیر اشک بریزند ولی خودشان نسبت به استکبار عصر خود بیتوجه باشند.
تربیتی که با حضور در جامعه و با قبول مسئولیتهای اجتماعی و سیاسی، انسان را به غایت خلقت خود میرساند.
بنابراین یکی دیگر از ویژگیهای بارز روضههای حضرت فاطمه سلام علیها، تربیت در صحنه است؛ تربیتی که با حضور در جامعه و با قبول مسئولیتها و موضعگیریهای اجتماعی و سیاسی، انسان را به غایت خلقت خود میرساند.
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل [email protected] مکاتبه فرمائید.