کم‌آبی در سرزمین جنگل و دریا
گرگان-گلستان جزو ۴ استان دارای تنش آبی کشور است که نیازمند تدبیر جدی برای برون رفت از بحران کم آبی و خشکسالی است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مهین نورافروز: کاهش میزان بارندگی‌ها، افزایش دما، افزایش میزان تبخیر آب‌ها، روند کند اجرای سد نرماب و استفاده بی رویه از سفره‌های زیرزمینی بخصوص در بخش کشاورزی سنتی، گلستان را بعد از استان‌های اصفهان، ایلام، تهران، البرز، خوزستان، زنجان، قزوین، قم، کرمانشاه در ردیف استانی با تنش آبی شدید قرار داده است.
آب بندان های غیر مجاز و حفر چاه‌های غیرمجاز، مهاجرت بی رویه به گلستان برای رسیدن به آب و اشتغال، ساخت و سازهای غیر مجاز در مناطق ییلاقی و استفاده بی رویه از آب‌های چشمه‌ها از دیگر عواملی است که طی سال‌های گذشته تیشه بر ریشه منابع آبی استان زده‌اند.
نیازمند تسریع در تغییر الگوی کشت هستیم
استاندار گلستان در نشستی خبری اعلام کرد که دولت سیزدهم تاکنون افزون بر هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برای حل کم آبی استان هزینه کرده و اعتبار حوزه تأمین آب شرب گلستان در این دولت به طور میانگین ۳.۵ برابر بیشتر شده است.
علی‌محمد زنگانه افزود: حل مشکلات آبرسانی به روستاهای محروم گلستان با اجرای طرح‌های ایجاد یا نوسازی خط انتقال و شبکه آبرسانی، حفر چاه، ساخت مخزن آب و ایستگاه پمپاژ انجام می‌شود.
وی با اشاره به پروژه سد نرماب، بر ضرورت تسریع در اجرای این پروژه که آب شرب بهداشتی ۵۳۵ هزار نفر از مردم شرق استان را تأمین و تضمین می‌کند، تاکید کرد.
حفر چاه مشکل آب استان را حل نمی‌کند
استاندار افزود: حفر چاه‌های جدید برای رفع مشکل آب روش غلطی است که فقط نقش مسکن را دارد و نیازمند اجرای راهکاری جدید و بلند مدت هستیم.
زنگانه افزود: اجرای آب شیرین کن و تکمیل سد نرماب دو طرح مهم در حوزه تأمین آب برای مردم استان است که تا کنون برای تکمیل سد نرماب تا ۹۰۰ میلیارد تومان هزینه شده و ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر اعتبار نیاز دارد.
موضوع آب در استان همچنان بحرانی است
تیرماه امسال نیز معاون اول رئیس جمهور در دیدار با ۴ استاندار استان دارای تنش آبی که یکی از آنها گلستان بود اعلام کرد که باید طرح‌های آبرسانی و بویژه پروژه‌های مرتبط با انتقال آب دریا به عنوان یک اولویت مهم پیگیری شود تا به عنوان خدمتی مهم از دولت سیزدهم به یادگار بماند.
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی نیز خواستار رسیدگی وزارت نیرو به وضعیت بحرانی آب در استان گلستان با اختصاص تانکرهای ذخیره شد.
غلامرضا منتظری به خبرنگار مهر گفت که علی‌رغم تمام تلاش‌ها، موضوع آب در استان گلستان همچنان بحرانی است.
وی افزود: استان گلستان منطقه خوش آب‌وهوایی است ولی با وجود این، متأسفانه گرگان تنها مرکز استانی است که از آب‌های زیرزمینی و آب چاه استفاده می‌کند و به همین دلیل ما هرسال با بحران آب روبه‌رو هستیم.
منتظری بیان کرد: پس از حضور رئیس‌جمهور در استان گلستان به‌وسیله پیگیری‌هایی که قبل از سفر انجام شده بود برای حل بحران آب طرح احداث و تکمیل دو سد بزرگ میرداماد در گرگان و سد نرماب مینودشت به تصویب رسید، البته احداث سد نرماب قبل از سفر به تصویب رسیده بود و بعد از حضور رئیس‌جمهور در استان تنها مقرر شد اعتبار خوبی برای تکمیل این سد اختصاص داده شود.
وی افزود: همچنین تصویب شد اعتبار خوبی برای انجام کارهای مطالعاتی سد میرداماد نیز اختصاص داده شود. علاوه‌بر این موارد، برای حل بحران آب ما نیاز به شیرین‌سازی آب دریا و استفاده از آن داشتیم که در همین رابطه شیرین‌سازی آب دریا و لب شور مورد توافق قرار گرفت.
تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه آب یک ضرورت است
عضو هیئت مشورتی استاندار گلستان با بیان اینکه مدیریت یکپارچه منابع آب در گلستان یک ضرورت است، به خبرنگار مهر گفت: اگر در زمینه جمع آوری آب‌های سطحی و مدیریت سیلاب شهری اقداماتی صورت بگیرد بخشی از مدیریت یکپارچه منابع آب را انجام دادیم.
سیدمحسن حسینی افزود: گلستان نیازمند تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه منابع آب با حضور دستگاه‌های مرتبط در حوزه آب است و با این اقدام می‌توانیم در مدیریت یکپارچه منابع آب مشکلاتی مانند سیل را بهتر مدیریت کنیم.
وی ادامه داد: برای مدیریت یکپارچه کردن منابع آب در استان باید تمام دستگاه‌های مختلف در این زمینه با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و فقط کار آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب نیست. با تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه منابع آب می‌توانیم در سریع‌ترین زمان اقدامات مهمی را برای استان انجام دهیم.
مدیر عامل سابق شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان بیان کرد: طول رودخانه‌ها در گلستان بیش از ۳۲۰۰ کیلومتر است که شامل تعداد ۴۴ سرشاخه اصلی است که در ۵ حوضه آبریز جریان دارند. حوضه‌های آبریز گلستان شامل آبریز اترک سفلی، گرگانرود، قره‌سو، شرق خلیج گرگان و نکارود علیا است.
وی گفت: بخش عمده منابع آبی استان یعنی حدود ۸۵ درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و با توجه به محدودیت منابع آب، مدیریت صحیح مصرف بسیار مهم و ضروری است.
این کارشناس مسائل آب خاطرنشان کرد: در استان گلستان شاهد کشت محصولات پرآب بر، تعدد سیلاب‌های ویرانگر، گسترش برداشت از منابع آبی زیرزمینی، رها سازی زباله و… هستیم و توزیع زمانی و مکانی بارندگی در یک سال آبی نیز در استان یکنواخت نبوده، لذا مدیریت یکپارچه منابع آب با مشارکت دستگاه‌های اجرایی مرتبط به طور هماهنگ و نیز جامعه مردمی از ضروریات استان است.
سه برابر شدن رقم طرح‌های آبرسانی در دولت سیزدهم
دستیار استاندار گلستان در مدیریت یکپارچه آب ادامه داد: در سال ۱۳۹۹ مجموع تخصیص اعتبارات بخش آب استان برای اجرای طرح‌های آبرسانی و سد و شبکه، ۳۵۰ میلیارد تومان بود اما با نگاه ویژه دولت برای حل مشکلات این بخش به خصوص با تصویب طرح‌های زیرساختی در سفر استانی، این رقم حدود سه برابر شد.
حسینی گفت: در سال ۱۳۹۹ مجموع اعتبارات مصوب مجلس برای آب گرگان ۳.۲ میلیارد تومان بود که با رایزنی استاندار و مسؤولان استان این رقم به ۸.۲ میلیارد تومان رسید و در نهایت هم ۷.۳ میلیارد تومان تخصیص یافت.
حسینی با اشاره به تصویب اعتبار ۳۷ میلیارد تومانی مجلس در سال ۱۴۰۰ برای بخش آب گرگان، ادامه داد: پیگیری‌های مدیران استانی و سفر استانی رئیس جمهور به گلستان موجب تصویب اعتباری افزون بر ۲۲۶ میلیارد تومان بود که از این مقدار ۲۱۳ میلیارد تومان تخصیص یافت و انقلابی در تکمیل طرح‌های زیرساختی مورد نیاز بخش آب این شهر ایجاد شد.
وی افزود: با وجود حل نشدن کامل مشکل آب گرگان، اعتبار امسال مجلس برای طرح‌های مرتبط با بخش آب این شهر با کاهش چهار میلیارد تومانی به ۳۳ میلیارد تومان رسید اما باز هم با حمایت دولت و تلاش و پیگیری استاندار و مدیران استانی، این رقم به ۸۸ میلیارد تومان افزایش یافت که تاکنون ۵۲ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است.
وی ادامه داد: مجمع اقدامات انجام شده در چند سال اخیر با حمایت ویژه دولت سیزدهم، تنش آبی را تا حد زیادی از گرگان دور کرد چرا که در غیر این صورت و اتکا به منابع آب موجود، مدت زمان استفاده مشترکان خانگی از آب در شبانه روز را به ۲ ساعت می‌رساند.
حسینی تکمیل سد میرداماد را یکی از راه حل‌های میان مدت حل مشکل آب گرگان دانست و گفت: سد میرداماد (شصت کلاته) قابلیت ذخیره ۱۳ میلیون مترمکعب آب را دارد که ۷.۵ میلیون متر مکعب آن سالانه برای مصارف شرب اختصاص خواهد یافت.
وی افزود: در حال حاضر ۹۵ درصد نیاز آب آشامیدنی گرگان از طریق منابع زیرزمینی تأمین می‌شود که به دلیل افت سطح آب، چاره‌ای جز استفاده از آب‌های سطحی مانند جمع‌آوری آب در پشت سد یا شیرین‌سازی آب دریا نداریم.
دستیار استاندار گلستان در مدیریت یکپارچه آب، شیرین‌سازی آب دریا را یکی دیگر از راهکارهای حل مشکل کم آبی گرگان دانست و گفت: دولت با برداشت ۷۲ میلیون متر مکعب از آب دریا برای شیرین سازی موافقت کرده که فرایند انجام این طرح آبرسانی به شهر گرگان توسط بخش خصوصی دیده شده و دولت آب را خریداری می‌کند.
اگر چه اقداماتی که در حوزه کاهش تنش آبی گلستان در دو سال اخیر انجام شده نسبت به سال‌های قبل بسیار چشمگیر بوده، اما تا زمانی که وضعیت بخش کشاورزی و کشت محصولات متناسب با شرایط آبی بهینه سازی نشود، دو سد مهم نرماب و میرداماد به سرانجام نرسد و شبکه فرسوده انتقال آب به روز رسانی نشوند بدون شک همچنان نگرانی از تنش‌های آبی وجود خواهد داشت.