نیوز سیتی!

آخرین اخبار در مورد خواندنی های تاریخ

«دشمن شماره یک» قرآن کیست؟/ شهید آیت‌الله سعیدی پاسخ می‌دهد

دشمن شماره یک قرآن کیست؟ این را آیت‌الله سعیدی، مبارز شجاع و انقلابی در دوره پهلوی برای تاریخ گفته است و دلیلش را هم گفته است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آیت‌الله «سید محمدرضا سعیدی» از مبارزان انقلابی بود که همه عمر به روشنگری و مقابله با مفاسد دوره پهلوی پرداخت و سرانجام در سال ۱۳۴۹ پس از شکنجه شدید توسط مأموران حکومت پهلوی در زندان به شهادت رسید. وی مدت طولانی توسط ساواک زیر نظر بود ...

عجیب‌ترین مجازات برای یک شرور سنگدل در ایران

اعدام با طناب دار یا با جوخه آتش، مجازاتی قدیمی و سابقه‌دار در ایران و در سراسر جهان است؛ بیشتر برای جرایم سنگین نظیر کشتار و تجاوز و غارت. اعدام‌های مشهور هم زیاد داریم در تاریخ ایران، ولی اعدام «غلام کوچک برزی» ماجرای عجیبی است! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «غلام کوچک برزی» یکی از افراد گروه «نایبیان کاشان» بود که در اواخر دوره قاجار و از سال ۱۲۸۸ شمسی به مدت ۱۰ سال در مناطق مرکزی ایرا ...

خواندنی‌های تاریخ| آن یک‌جمله‌ای که «طیب» نگفت که نگفت!

«طیب حاج رضایی» جزو لوتی‌ها بود و یک روز در حمایت از روح‌الله خمینی (ره) مقابل پهلوی‌ها ایستاد و تیرباران شد؛ این‌ها را همه می‌دانند، اما خیلی‌ها نمی‌دانند که طیب فرصت داشت فقط یک جمله بگوید و خودش را نجات بدهد، ولی نگفت! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «طیب» حرف‌های بسیاری گفته بود و باکی نداشت که به مذاق خیلی‌ها خوش بیاید یا نیاید و مثلا گفته بود: «من زندگی‌ام و پولی را که به‌دست می‌آورم ...

قاجاریه، نسبت به تجزیه ایران بی‌خیال شد و منقرض شد!

روزی که سلسله قاجاریه تأسیس شد ایران این شکلی‌ها نبود؛ آقامحمدخان قاجار پس از شکست مدعیان حکومت و متحد ساختن دوباره ایران، سرزمینی بزرگ و یکپارچه ایجاد کرده بود که شاهان بعدی قاجار حدود دوسومش را دادند رفت! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: تا وقتی آقامحمدخان بود وضعیت خوب بود ولی امان از دست فتحعلی! خلاصه وضعیت تجزیه و جداشدن بخش‌های بزرگی از ایران در دوره فتحعلی قاجار این‌طوری است: «فتحعلی ...

نام «شاهچراغ» از کجا آمده است؟

حرم احمد ابن موسی (ع)، برادر بزرگوار امام رضا (ع) در شیراز به «شاهچراغ» مشهور است. خیلی‌ها دلیل این نامگذاری را می‌دانند و خیلی‌ها هم شاید ندانند که این نام از کجا آمده و چه ماجرای شگفت‌انگیزی دارد «شاهچراغ». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: احمد ابن موسی (ع) نزد امام رضا در خراسان می‌رفت که در مسیر و در شیراز شهید شد و داستانش این بود: «مأمون عباسی از محبوبیت احمد بن موسی میان ایرانیان و اع ...

وقتی رجوی طرفدار «جمهوری دموکراتیک» بود/ رأی نیاوردی برو «اپوزیسیون» شو

موقع انقلاب اسلامی در ایران، «مسعود رجوی» آدم مشهوری بود. ولی یک مشکلی داشت؛ در هر انتخاباتی شرکت می‌کرد مردم به او رأی نمی‌دادند. برای همین رفت «اپوزیسیون» شد و البته نه از آن معمولی‌هایش؛ قشنگ افتاد به مردم‌کُشی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس: «مسعود رجوی» پیش از آنکه بیفتد به جان مردم، چند تا کار جالب کرد؛ اول اینکه موقع همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی گفت چرا «جمهوری اسلامی» باشد و چرا نوع دیگری نباشد ...

خواندنی‌های تاریخ| ماجرای خانه‌های ایرانی که «زندان»‌ داشتند!

در دوره قاجار نوعی از زندان‌ها وجود داشت که در خانه‌ها بودند! کدام خانه‌ها؟ خانه‌های افراد صاحب‌منصب و صاحب‌نام. «کارلا سرنا» بانوی جهانگرد ایتالیایی از این زندان‌های خصوصی و خانگی برای آیندگان گزارش داده است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «کارلا سرنا» در میانه دوره قاجار و در عهد ناصری به ایران آمد و در سفرنامه‌اش که «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» نام دارد شرح مفصلی از مسائل اجتماعی و همچنی ...

امر و نهی انگلیسی‌ها به شاه ایران وقتی رادیوی غیرانگلیسی گوش می‌کرد!

اینکه اخبار را از کدام رسانه بشنوی، چقدر مهم است؟ برای انگلیسی‌ها آن‌قدر مهم است که وقتی فهمیدند محمدرضا پهلوی اخبار را از رادیوهای غیرانگلیسی گوش می‌دهد، داستان درست کردند برایش! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ماجرای رادیو گوش‌کردن محمدرضا پهلوی و ناراحتی انگلیسی‌ها را «حسین فردوست» رفیق شاه مخلوع و ارتشبد دوره پهلوی برای تاریخ تعریف کرده است. وی در کتاب «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» نوشته اس ...

بزرگ‌ترین عملیات فرار زندانیان در ایران/ نقشه فرار از دیزل‌آباد تا اوین

بزرگ‌ترین عملیات فرار زندانیان در ایران کی بود؟ مرداد ۱۳۶۷ در عملیات «فروغ جاویدان» بود که منافقین طرح‌ریزی کرده بودند تا در حمله به ایران، زندان‌های شهرها را یک به یک بگشایند و برای خودشان از زندانیان سربازگیری کنند! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: همان اول کار «مسعود رجوی» داستان را لو داده بود و گفته بود: «در این عملیات نیروهای زیادی به ما کمک خواهند کرد. از طرفی درب زندان‌ها که باز شود ...

خواندنی‌های تاریخ| امنیت اموال مردم در دوره قاجار

میزان جرائم دزدی در دوره قاجار چقدر بوده؟ گزارش‌هایی از دوران قاجار باقی‌مانده که وضعیت امنیت اموال مردم را نشان می‌دهد و راپورت‌های نظمیه عهد ناصری هم هست درباره میزان وقوع جرائم دزدی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در دوره قاجار دزدی، پس از دعوا و مرافعه دومین جرم پرتکرار بوده است و به‌گواهی اسناد تاریخی: «دزدی‌ها اغلب ناچیز بود ولی چون اکثر اشخاص مال‌باخته، خودشان هم فقیر بودند از نظر آ ...

خواندنی‌های تاریخ| روش‌های شعبده‌بازی در دوره قاجار!

«شامورتی‌بازی» که می‌گویند بعضی‌ها درمی‌آورند یعنی چی و از کجا آمده این اصطلاح؟ شامورتی داستانی دارد در گذشته ایران و به شعبده‌بازی در ایران قاجاری مربوط می‌شود! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: خیلی‌ها نمی‌دانند که شعبده‌بازی در گذشته کاری رایج و پرطرفدار میان ایرانیان بوده است و قدمت این نوع سرگرمی در ایران به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. در واقع اجرای انواع شعبده تا دوره صفوی در ایران رواج داشت ...

لات‌ها و اوباش ایرانی از کجا آمده‌اند؟

الوات در جامعه ایران از کجا آمده‌اند؟ گزارش‌هایی هست از دوره قاجار که وضعیت الوات را توصیف می‌کند؛ در مقابل لوطی‌ها که مردم‌دار و امین محله‌ها بودند، اینها اوباش و غارتگر بودند. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: لوطی یا لوتی در فرهنگ سنتی ایران به کسانی گفته می‌شد که زندگی عادی نداشتند و البته ۲ دسته بودند؛ گروهی که اهل مروت و مدارا و بخشش بودند و مدافع و امین مردم بودند و گروهی دیگر که فقط ا ...

خواندنی‌های تاریخ| تنها نگرانی امام خمینی (ره) از آمریکا!

امام خمینی (ره) که می‌فرمودند «آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند» چه نگرانی‌ خاصی ممکن است از آمریکا داشته باشند؟ تنها نگرانی امام (ره) از آمریکا را یک مورخ انگلیسی در کتابش بیان کرده است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «برنارد لوئیس» خاورشناس و اسلام‌شناس مشهوری است که بخش عمده تحقیقاتش به تقابل میان اسلام و غرب اختصاص دارد. آقای برنارد، انگلیسی بود و طرفدار سیاست‌های غرب، ولی درباره تأثیر ا ...

وضعیت فرش ایرانی در دوره قاجار/ کهنه نیست؛ فقط ۱۶ سال کار کرده!

«فرش ایران بیشتر به‌دلیل دوام و ریزبافی خود ممتاز است»؛ این سخن «ادوارد پولاک» اتریشی است. وی در کتابش از وضعیت بازار فرش در دوره قاجار نوشته و روایت جالبی هم دارد از دوام فرش ایرانی که بعد از ۱۶ سال باز هم کهنه محسوب نمی‌شود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «یاکوب ادوارد پولاک» استاد دارالفنون و پزشک مخصوص ناصرالدین قاجار بود و پس از یک‌دهه اقامت در ایران کتاب «ایران و ایرانیان» را نوشت که ...

ایرانِ 7 تکه؛ نقشه آمریکایی تجزیه ایران

ایرانِ ۷ تکه، هدفِ دومین نقشه‌ای بود که برای تجزیه ایران کشیدند؛ نقشه‌ای که «جیمز برنز» وزیر خارجه آمریکا در سال ۱۳۲۴ شمسی کشید و مبتنی بر جدایی قومیت‌ها در ایران بود. ماجرایی هم داشت این نقشه تجزیه! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: اولین نقشه تجزیه ایران را انگلیس و روسیه تزاری در سال ۱۲۸۶ شمسی کشیدند که «قرارداد سن‌پترزبورگ» نام داشت و البته در ایران به «قرارداد ۱۹۰۷» معروف است. طبق این نق ...

خواندنی‌های تاریخ| یک گزارش تاریخی از صنعت نساجی در دوره قاجار

مشکل صنعت نساجی ایران در دوره قاجار چه باشد خوب است؟ از عهد صفوی، نساجی یکی از صنایع بزرگ و پیشرو ایران بود که علاوه‌بر تأمین نیاز داخلی، صادرات هم داشت ولی در میانه عهد قاجار، تقلید از فرنگی‌ها این صنعت مهم را به ورشکستگی کشاند. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: درباره صنعت نساجی در دوره قاجار منابع تاریخی بسیاری در دسترس است. درباره مشکلات این صنعت و البته واردات بدون محدودیت منسوجات و البس ...

نقشه‌های آقای «لوئیس» برای تجزیه‌طلبی!

مهم‌ترین نظریه تجزیه ایران در دوران معاصر، کار یک مورخ یهودی انگلیسی است که او را یکی از بزرگ‌ترین مورخان تاریخ می‌دانند؛ کسی که پدر نقشه‌های تجزیه ایران است و نامش «برنارد لوئیس» است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: طرح «خاورمیانه بزرگ» که بر تجزیه کشورهای منطقه تأکید دارد مهم‌ترین کار «برنارد لوئیس» است و فلسفه‌اش هم این است: «کشورهای اسلامی تهدیدی برای جهان غرب هستند و باید این کشورها تج ...

خواندنی‌های تاریخ| پشت ‌پرده عملیات فتح‌المبین

«در این شرایط سخت، در این تنگنایی که واقعا نمی‌دانیم‏‎ ‏چه باید بکنیم، برویم از فرمانده معظم خودمان کسب تکلیف کنیم که چه‌کار‏‎ ‏باید کرد؟» این را شهید صیاد شیرازی درباره عملیات فتح‌المبین گفته و بعد تعریف کرده که چه شد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: عملیات فتح‌المبین فروردین سال ۱۳۶۱ در خوزستان اجرا شد و ماجرایش این است: «۳۵ گردان ارتش به فرماندهی شهید علی صیاد شیرازی و ۱۰۰ گردان سپاه به ...

خواندنی‌های تاریخ| «مشهدی» از کی لقب رسمی شد؟!

«مشهدی» که لقبی برای زائران حرم رضوی است از کجا آمده و از کی میان مردم رواج یافته؟ خیلی‌ها نمی‌دانند که کار، کار شاه عباس بود که به این لقب در میان ایرانیان رسمیت بخشید. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: لقب «مشهدی» از حدود ۴۰۰ سال پیش و بنا به فرمان شاه عباس صفوی رواج یافت. وی اجازه داد که زائران حرم رضوی مانند کربلایی‌ها و حاجی‌ها به «مشهدی» ملقب شوند و این پیشوند را در اسمشان به‌کار برند و ...

«صنعت ایران» و یک مشکل قاجاری!

در دوره قاجار وضعیت صنعت ایران چگونه بود و چه مشکلی داشت؟ «ادوارد پولاک» اتریشی این مشکل را نوشته برای تاریخ؛ «خام‌فروشی» مشکلی قدیمی در صنعت ایران است که حتی در دوره قاجار هم بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «یاکوب ادوارد پولاک» معلم دارالفنون و پزشک مخصوص ناصرالدین قاجار بود و حدود ۱۰ سال در ایران اقامت داشت. وی در کتاب «ایران و ایرانیان» به شرح و توصیف وضعیت زندگی فردی و اجتماعی ایرا ...

خواندنی‌های تاریخ| در دوره قاجار چند ایرانی به سفر کربلا می‌رفتند؟

آن ‌قدیم‌ها که سفر کربلا چند ماه طول می‌کشید و مشقت زیاد داشت و راه‌ها ناامن بود ایرانی‌ها چقدر می‌رفتند سفر کربلا؟ تاریخ می‌گوید که زیاد می‌رفتند و ایرانی‌ها همیشه بودند و حضور داشتند در اطراف آن حرم‌ها. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در دوره قاجار این‌طوری بود که به‌قول «ادوارد پولاک» پزشک مخصوص دربار: «به‌زحمت می‌توان یک نفر ایرانی متدین را پیدا کرد که یک یا چندین بار به زیارت حرم امام ...

کاری که «پیروز» ساسانی موقع خشکسالی 7 ساله در ایران کرد

در تاریخ ایران خشکسالی زیاد رخ داده و گاهی هم بسیار طولانی و سخت بوده است. در دوره‌های مختلف نیز نحوه مواجهه با قحطی و خشکسالی متفاوت بوده و یکی از جالب‌ترین کارها را در یک خشکسالی ۷ ساله، «پیروز» پادشاه ساسانی انجام داده است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «پیروز یکم» هجدهمین پادشاه ساسانی حوالی سال ۴۷۰ میلادی حدود ۲۵ سال بر امپراتوری ایران حکومت کرد. در زمان وی یک خشکسالی هفت ساله رخ داد ...

خواندنی‌های تاریخ| «بحران آب» در ایران، یادگار دوره پهلوی!

بحران آب در ایران از کی شروع شد؟ اصلاحات ارضی که پهلوی دوم انجام داد، فقط به کشاورزی ایران لطمه نزد بلکه برای وضعیت آب ایران هم بحران‌ساز شد؛ منابع هزاران ساله آب در ایران را خشکاند! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: اصلاحات ارضی که از ابتدای دهه ۴۰ شمسی در ایران اجرا شد، زمین‌های زراعی بزرگ را از مالکان گرفت و این‌طوری بود: «زمین برای اولین‌بار در تاریخ ایران خُرد شد و مقیاس کشاورزی کوچک شد. ...

خواندنی‌های تاریخ| شهید رجایی گفت: این دروغ است!

آن مراقبت که «محمدعلی رجایی» از خودش داشت فقط «ساده‌زیستی» نبود و «صداقت» هم بود و فقط متعلق به دوره ریاست‌جمهوری‌‌اش نبود و پیش از آن هم بود. عکس مشهوری هم دارد برای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری که ماجرای جالبی دارد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: مردی که ۸ شهریور سال ۱۳۶۰ رفت فقط ۲۸ روز رئیس‌جمهور بود و در دل همه جا باز کرد و در دل مردم افسانه شد و در دل نسل‌ها اسطوره شد. رمز کارش چی بو ...

عاقبت مشهورترین خائن به آذربایجان/ جعفرخان گیج و گول که بود؟

«جعفر پیشه‌وری» در برهه‌ای از تاریخ آذربایجان که به یک خائن درجه یک نیاز بود ناگهان پیدایش شد و کرد آن کاری را که هیچ ایرانی عاقلی نمی‌کند؛ می‌خواست آذربایجان را از ایران جدا کند. عاقبتش چه شد؟ گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: سال ۱۳۲۴ شمسی که جنگ جهانی دوم تازه تمام شده بود و ایران در اشغال نیروهای شوروی و انگلیس بود یک دستوری رسید به «میر جعفر باقراُف» که رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان شوروی ...

خواندنی‌های تاریخ| نظرهای جالب «رازی» درباره علم پزشکی و پزشک!

«رازی» را در جامعه ایران به‌عنوان شیمی‌دانی می‌شناسند که کاشف الکل است و خیلی‌ها نمی‌دانند اکتشافات و ابداعات دیگری هم دارد و یکی از بزرگ‌ترین پزشکان تاریخ بشر است که کتاب‌هایش بیش از ۵۰۰ سال در دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌شد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «ابوبکر محمد بن زکریا رازی» (۲۵۱ قمری - ۳۱۳ قمری) ۵۶ کتاب پزشکی دارد و ۱۷ کتاب فلسفه و ۳۳ کتاب در حوزه‌های مختلف علوم طبیعی و ۱۴ کتاب د ...

رختشویی کنار جوی آب؛ دهه ۵۰ شمسی!

روزگاری بود که مردم تهران و شهرهای بزرگ ایران هنوز در جوی خیابان‌ها رخت می‌شستند و این روزگار زیاد هم دور نبود؛ دهه ۵۰ شمسی بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: رختشویی کنار جوی آب در شهرهای بزرگ ایران و همه جای ایران از قدیم رواج داشت و تا آخر دوره قاجار و بعدها در دوره پهلوی و پیش از لوله کشی آب و حتی پس از آن همچنان ادامه داشت و وضعیت این‌گونه بود: «متمولان و اعیان مکانی را در حیاط اندرو ...

«پیاده‌روی اربعین» خطر اعدام داشت!

خیلی‌ها نمی‌دانند پیاده‌روی اربعین که امروزه شکوه جهانی دارد، روزگاری مخفیانه بود و خطر حبس و اعدام داشت و حتی این‌طوری بود: «گاهی بعثی‌ها به‌محض اینکه زائر پیاده اربعین را می‌یافتند، وی را به قتل می‌رساندند». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ماجرای خطرهای پیاده‌روی اربعین چه بود؟ از دهه ۳۰ شمسی پیاده‌روی اربعین به‌ویژه در مسیر نجف تا کربلا به‌تدریج شلوغ شد و تا دهه ۵۰ شمسی جمعیت این پیاده‌ر ...

«حکومت هزار فامیل» در ایران چگونه بود؟

در ایران «حکومت هزار فامیل» کدام حکومت بود؟ حکومت پهلوی بود که چنین بود: «اگر به فهرست وزیران و نمایندگان و مقامات در دوره پنجاه‌ساله پهلوی نگاه کنیم به‌ندرت به اسمی برمی‌خوریم که با هزار فامیل بستگی و رابطه نداشته باشد». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «هزار فامیل» اصطلاحی است که برای حکومت پهلوی به‌کار می‌برند وگرنه در واقع حدود ۱۰۰ فامیل بوده‌اند این قدرتمندان. معلوم هم هست که کدام فامیل ...

خواندنی‌های تاریخ| کودتای 28 مرداد؛ داستان «نفت» به‌روایت «هویدا»!

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آتش «نفت» بود در این مملکت؛ «نفت» داستانی داشت در ایران و بعدها «امیرعباس هویدا» نخست‌وزیر دوره پهلوی در چند جمله داستانش را تعریف کرد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از وقتی در سال ۱۲۸۷ شمسی در ایران نفت کشف شد، چون حکومت‌های قاجار و پهلوی گمان می‌کردند، ایرانی‌ها نمی‌توانند نفت را استخراج کنند، شرکت نفت انگلیس، نفت ایران را می‌برد و می‌فروخت و درصدی از درآمدش را می‌ ...

چرا 10 هزار اسیر عراقی از ایران نرفتند؟

بازگشت آزادگان آخرین نوستالژی مهم دهه ۶۰ و جشن ملی بود. این سوی ماجرا که خوش گذشت ایرانی‌هایی بودند که آمدند و سوی دیگر ماجرا که جالب است، عراقی‌هایی بودند که نرفتند؛ بیش از ۱۰ هزار اسیر عراقی به کشورشان بازنگشتند. چرا؟ گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از ۲۶ مرداد سال ۱۳۶۹ شمسی به مدت یک ماه «مبادله بزرگ اسرای ایران و عراق» انجام شد و حدود ۳۸ هزار ایرانی به کشور بازگشتند. در مقابل ۴۰ هزار عر ...

وزارت بهداشت به سبک ناصرالدین شاه!

نخستین تشکیلات بهداشت و درمان عمومی در ایران کی بنیان نهاده شد؟ خیلی‌ها نمی‌دانند که در عهد ناصری بود و اسمش «مجلس حفظ‌الصحه» بود و حدود ۴۰ سال حتی بودجه هم نداشت! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: تا اواسط دوره قاجار هنگام بروز بیماری‌ها وضعیت این طوری بود: «هیچ تشکیلات و نهادی برای رسیدگی به بهداشت در ایران نبود. اگر بیماری همه‌گیر مرگباری شیوع می‌یافت چند نفر از اطبای پایتخت را موقتاً جمع ...

دیدنی‌های تاریخ| عکس‌هایی از آزادگان که شاید ندیده باشید

تصاویر مشهوری از بازگشت آزادگان به ایران وجود دارد که همه دیده‌اند؛ اما تصاویر بیشتری هم هست که کمتر کسی دیده و خیلی‌ها اصلا به چشم‌شان هم نخورده. این عکس‌ها را ببینید به یاد آن‌روزها. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از ۲۶ مرداد ۱۳۶۹ شمسی مبادله بزرگ بین ایران و عراق انجام شد و آزادگان ایرانی به کشور بازگشتند. پیش از آن و در جریان جنگ تحمیلی نیز تعدادی از رزمندگان ایرانی به‌دلیل جانبازی یا ...

خواندنی‌های تاریخ| روایت یک سنت قدیمی؛ نذر و نیاز برای شاگردان مدارس

آن‌قدیم‌ها که مدرسه‌ها مکتبخانه بود یک رسم قدیمی هم بود؛ برای مدرسه نذر می‌کردند و حاجت هم می‌گرفتند. «جعفر شهری» در کتاب «طهران قدیم» از این رسم منسوخ سخن گفته و برای آیندگان به یادگار گذاشته است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: وضعیت مکتبخانه‌ها در روزگار قاجار این‌طوری بود: «محل مکتبخانه دکان یا اتاق بزرگی در کوچه یا خانه‌ای بود که مکتبدارهای مرد یا مُلاباجی‌های زن، آن را اداره کرده به ت ...

اقامت مجانی در باغ ونک برای زائران امامزاده داوود(ع)

در دوره قاجار پیاده می‌رفتند زیارت امامزاده داوود (ع). یکی دو ماه طول می‌کشید و سواره که می‌رفتند یکی دو هفته زمان می‌برد. یک «باغ ونک» هم بود سر راهشان که می‌رفتند و مجانی اقامت می‌کردند و خوش بودند. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: درباره زیارت امامزاده داوود (ع) در دوره قاجار «جعفر شهری»، مورخ معاصر در کتاب «طهران قدیم» شرحی مفصل نوشته است. از باغ مستوفی در ونک هم نوشته که به‌قول خودش «یک ...

خواندنی‌های تاریخ| دردسرهای بامزه شناسنامه گرفتن ایرانی‌ها!

از سال ۱۲۹۷ شمسی و در دوره احمدشاه قاجار در ایران، شناسنامه صادر شد و از سال ۱۳۰۶ داشتن شناسنامه اجباری شد و از سال ۱۳۱۳ داشتن نام خانوادگی اجباری شد؛ این‌ها داستانی داشت و دردسرهایی جالب و شنیدنی در جامعه ایرانی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: پیش از اجباری‌شدن نام خانوادگی، اغلب ایرانیان با نام کوچکشان به همراه نام پدر یا پسوندی مرتبط با محل تولد یا محل سکونت یا شغلشان شناخته می‌شدند، ام ...

خواندنی‌های تاریخ| روایت یک خارجی از بازار تهران در دوره ناصرالدین شاه

«کارلا سرنا» بانوی جهانگرد ایتالیایی در سفرنامه‌‌اش از نقش مهم بازار در زندگی ایرانی توصیفی جالب ارائه داده است؛ بازار «مجلس» است و «بورس» است و محل کسب است و جایی برای اخبار و جنجال و گپ‌زدن و طنز و شایعه و خوشگذرانی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «کارلا سرنا» در سال ۱۲۵۶ شمسی به ایران آمد و سفرنامه‌ای نوشت که «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» نام دارد. وی در کتابش توصیف مفصلی از زندگی و خلقیا ...

خواندنی‌های تاریخ| واژه «پاتوق» از کجا آمده؟

واژه «پاتوق» از کجا آمده به زبان فارسی؟ خیلی‌ها نمی‌دانند که پاتوق در حقیقت «پای طوق» بوده است و طوق همان عَلَم عزاست و این پای طوق جای مهمی بوده در زندگی ایرانیان. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «طوق» یا «توق» در واقع علم عزاست و درباره‌اش نوشته‌اند: «در کتب فرهنگ فارسی آن را به شکل توغ و ترکی آن را توق ضبط کرده‌اند و به‌معنای درفش و رایت و عَلَم بلندی دانسته‌اند که در ایام سوگواری، عزادا ...

خواندنی‌های تاریخ| رشوه انگلیسی به روایت آیت‌الله بهجت

اگر خارجی‌ها بخواهند رشوه بدهند چه کار می‌کنند؟ به‌طور مشخص اگر انگلیس بخواهد در خاورمیانه به کسی رشوه بدهد چقدر می‌دهد؟ آیت‌الله «محمد تقی بهجت» دراین‌باره بیاناتی دارند که درس اخلاق است و «درس تاریخ». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در اوایل قرن بیستم میلادی و پس از جنگ جهانی اول، نقشه سیاسی و جغرافیایی خاورمیانه تغییر کرد. کار، کار انگلیس بود و می‌خواست مهره‌های خودش را در خاورمیانه بچین ...

خواندنی‌های تاریخ| قدیمی‌ترین «فیلم» عزاداری محرم در ایران

سال ۱۳۰۶ شمسی احمد قاجار تازه رفته بود و رضاخان تازه آمده بود و یک فرانسوی که به سرش زده بود از دنیا فیلم و عکس بگیرد یک عکاس به ایران فرستاده بود و این‌طوری شد که قدیمی‌ترین فیلم عزاداری محرم در ایران ثبت شد و چقدر هم باحال است! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آن فرانسوی که می‌خواست از سراسر دنیا فیلم و عکس بگیرد «آلبر کان» بود که بانکدار و ثروتمند بود و پروژه‌ «آرشیو سیاره» را ابداع و اجر ...

خواندنی‌های تاریخ| صوت قدیمی‌ترین نوحه فارسی؛ متعلق به دوره قاجار!

در اواخر دوره ناصری گرامافون‌های اولیه به ایران آمدند و در دوره مظفری هم انواع جدیدتر این وسیله نوظهور از راه رسیدند. با همین نخستین گرامافون‌ها صداهایی هم ضبط شده و باقی‌مانده است؛ ازجمله قدیمی‌ترین نوحه ضبط‌شده در ایران. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در اواخر دوره ناصرالدین قاجار به گرامافون که سوغات سفر فرنگ بود دستگاه «حبس‌الصوت» یا «حافظ‌الصوت» می‌گفتند و برای خودش شگفتی بزرگ بود. بع ...

خواندنی‌های تاریخ| جرائمی که زنان در دوره قاجار مرتکب می‌شدند!

از اواخر دوره ناصری در ایران «نظمیه» تشکیل شد برای حفظ امنیت و مقابله با جرم. از همان‌موقع امکان ثبت و آرشیوسازی شرح جرائم به وجود آمد و در این حوزه مستنداتی برای تاریخ باقی‌ماند؛ بخشی از این اسناد هم به جرائم زنان اختصاص دارد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: دومین‌بار که ناصرالدین قاجار به سفر فرنگ رفت از امپراتور اتریش درخواست مستشار نظامی کرد تا در ایران نظمیه راه‌بیندازد. مدتی بعد «آنتو ...

خواندنی‌های تاریخ| روایت یک خارجی از تعزیه‌ منسوخ «ایلچی فرنگ»

ماجرای تعزیه «ایلچی فرنگ» چیست؟ امروزی‌ها این تعزیه را ندیده‌اند و اصلا اسمش را هم نشنیده‌اند. اما متون این تعزیه منسوخ در میراث نمایش آیینی ایران باقی است و البته در دوره قاجار یک خارجی هم داستانش را تعریف کرده برای‌مان. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «مری وولف شِیل» ایرلندی‌تبار بود و همسر وزیرمختار بریتانیا در ایران بود و در اوایل دوره ناصرالدین قاجار حدود ۴ سال در ایران زندگی کرد و بعد ...

عکس‌های خاطره‌انگیز از سیل تهران در دهه 60

دهه 60 سیل هم که بیاید نوستالژی می‌شود. سال ۱۳۶۵ شمسی دوبار در تهران به‌قول مردم آن روزگار «سیل» آمد و البته در حد آبگرفتگی معابر بود و تصاویری برای تاریخ به یادگار گذاشت که الان که ببینی خودش نوستالژی است از نوعی دیگر! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: سال ۱۳۶۵ در تهران دوبار سیل آمد؛ یک‌بار اوایل سال در ۱۵ اردیبهشت و بار دیگر اواخر سال در ۱۳ اسفند. هر دوبار هم حدود یک ساعت بارندگی شدید در م ...

خواندنی‌های تاریخ| همه سیل‌هایی که در تهران آمدند و نیامدند!

تهران و مناطق اطراف آن به‌دلیل موقعیت کوهپایه‌ای همواره با خطر سیل و سیلاب مواجهند. از دهه ۳۰ شمسی نیز حوادث سیل در استان تهران بیش از ۲۸۰۰ کشته بر جا گذاشته است؛ از همه پُرتلفات‌تر سیل شمال غرب تهران در سال ۱۳۳۳ شمسی است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: نخستین سیل بزرگ ثبت‌شده در تاریخ معاصر تهران پُرتلفات‌ترین سیل هم بود و ۱۰ تیرماه سال ۱۳۳۳ در فرحزاد و محدوده شمال غرب تهران رخ داد. در ای ...

خواندنی‌های تاریخ| پشتوانه «ریال» ایران در زمان قاجار چه بود؟

آیا یک قطعه الماس می‌تواند پشتوانه پول یک کشور بزرگ باشد؟ بله، به‌شرطی که «دریای نور» باشد! بزرگ‌ترین الماس صورتی جهان و گل سرسبد جواهرات ملی ایرانیان آن‌قدر منحصربه‌فرد است که تا به حال کسی به خودش جرأت نداده بر آن قیمتی بگذارد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «دریای نور» ۱۸۲ قیراط یعنی حدود ۳۶ گرم وزن دارد و ابعادی در حدود ۴ در ۳ در ۱ سانتی‌متر دارد و با همین ابعاد، بزرگ‌ترین الماس صورتی ...

دفعه پیش که امامزاده داوود(ع) سیل آمد، مردم با قاطر به زیارت می‌رفتند

دفعه پیش که در روستای امامزاده داوود(ع) سیل آمد ۶۸ سال پیش بود؛ سال ۱۳۳۳ شمسی که مردم به سختی و با اسب و قاطر خودشان را به امامزاده می‌رساندند. آن‌موقع وضع چگونه بود؟ شاهدان عینی از حادثه سیل آن‌سال روایت کرده‌اند برای تاریخ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از اوایل تیرماه سال ۱۳۳۳ شمسی بارندگی شدید در شمال غرب تهران آغاز شده بود و در مناطقی نیز سیل جاری شده بود و ۵ مرداد پس از بارندگی شدید ...

خواندنی‌های تاریخ| روایتی از زندگی درویش‌ها در روزگار قاجار

روزگاری در دوره قاجار، درویشی شغل بود، درویش‌ها معمولاً افرادی دوره‌گرد بودند که کارهای جالبی انجام می‌دادند و خلقیات عجیبی هم داشتند. کم هم نبودند انگار و توصیف مفصلی درباره آنان از «ادوارد پولاک» باقی مانده است برای تاریخ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «یاکوب ادوارد پولاک» پزشک اتریشی و نویسنده کتاب «ایران و ایرانیان» در عهد ناصری از معلمان دارالفنون بود و حدود ۱۰ سال در ایران سکونت داش ...

خواندنی‌های تاریخ| نقاشی‌های تاریخی که ناصرالدین شاه کشید

ناصرالدین شاه قاجار که نویسنده بود و خاطره و سفرنامه می‌نوشت و شاعر بود و هنردوست بود نقاش هم بود. نقاشی‌هایش آن‌چنانی نیستند ولی بدک هم نیستند و یادگار مانده‌اند برای تاریخ و چشم‌نوازند برای امروزی‌ها. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: نقاشی‌های ناصرالدین قاجار بیشتر تصاویری از اطرافیانش است و بیشتر در حاشیه کتاب‌ها کشیده شده است و گویا شاه قاجار در اوقات فراغت در کاخ سلطنتی می‌نشست و نقاشی ...

خواندنی‌های تاریخ| ماجرای ورود «چغندر قند» به ایرانِ عهد قاجار

«چغندر قند» که از آن قند می‌سازند و یکی از محصولات اساسی کشاورزی و اقتصاد ایران است از کی به ایران آمد؟ اولین‌بار «ادوارد پولاک» طبیب مخصوص ناصرالدین قاجار بذر چغندر قند را به ایران آورد و کشت آن را رواج داد و قند شد محصول وطنی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: کشت انواعی از چغندر ازجمله چغندر قرمز در ایران، قرن‌ها سابقه دارد اما نوع امروزی چغندر قند که به کار تولید قند می‌آید در دوره قاجار ...

خواندنی‌های تاریخ| نام ماه‌های شمسی از کجا آمده است؟

«فروردین» یعنی چی؟ «اردیبهشت» از کجا آمده؟ چرا بعضی‌ها به ماه می‌گویند بُرج و مثلاً می‌گویند سَرِ برج فلان کار را انجام می‌دهم! «حَمَل» و «ثور» و «جوزا» چی هستند که در بعضی تقویم‌ها هنوز هستند؟ همه این‌ها از سال 1304 شمسی آغاز شد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: داستان تقویم در ایران این است که تا دوره ناصرالدین قاجار از تقویم هجری قمری استفاده می‌شد و بعد «عبدالغفار نجم‌الدوله» معلم ریاضی ...

خواندنی‌های تاریخ| مشهور‌ترین زلزله‌های ایران و رکورددارها

در ایران زلزله زیاد آمده است، اما برخی مشهورترند و برخی رکورددارند و برخی بیش‌تر لرزانده‌اند تن و بدن ایرانی‌ها را. آن زلزله هم که از همه بیش‌تر لرزاند زمین ایران را «زلزله طبس» در سال ۱۳۵۷ شمسی بود که ۷.۸ ریشتری بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: زلزله طبس قوی‌ترین زلزله «ثبت‌شده» در ایران است ولی بنا به تحقیقات علمی و اسناد تاریخی قوی‌ترین زلزله ایران در قرن سوم شمسی در دامغان رخ داد. ا ...

خواندنی‌های تاریخ| شانسی که ایرانی‌ها درباره آثار باستانی آوردند+تصاویر

برخی آثار باستانی ایران تا ۲۰۰ سال پیش بودند و دیگر نیستند و از نظرها غیب شده‌اند! عکسی هم از این آثار باقی نیست؛ چون اصلا آن‌موقع دوربین عکاسی نبود. البته یک شانسی ایرانی‌ها آورده اند: «نقاشی‌های فلاندن». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «اوژن فلاندن» نقاش، معمار و خاورشناس فرانسوی بود که در دوره محمدشاه قاجار، حوالی سال ۱۲۲۰ شمسی به ایران آمد و خوش آمد؛ بخش بزرگی از ایران را گشت و شهرهای ز ...

خواندنی‌های تاریخ| نطق جالب در مجلس و ماجرای «کبریت تبریز»

«ما الان وقتی که کبریت تبریز را آتش می‌زنیم، صدتایش را که می‌زنیم، یکی‌اش نمی‌گیرد، معذلک ما طرفدارش هستیم. چرا؟ چون می‌گوییم مال خودمان است، اگر بد است مال خودمان است»؛ این‌ها را یک نماینده مجلس حدود ۹۰ سال پیش گفته است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از اواخر دوره قاجار، کبریت شده بود کالای اساسی که در همه خانه‌ها لازم بود و البته کبریت‌ها خارجی و وارداتی بودند؛ از انواع روسی و سوئدی و ا ...

خواندنی‌های تاریخ| وقتی آب تهران با بشکه‌ به دست مردم می‌رسید

آب تهران قدیم‌ها از قنات تأمین می‌شد و بعد هم که لوله‌کشی شد. به همین سادگی؟! نخیر؛ این‌وسط یک ‌دوره‌ای هم بود که آب بشکه‌ای بود و داستانی داشت. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آب تهران کی بشکه‌ای بود؟ روزگاری که آب قنات‌ها در جوی‌ها و در مسیر رسیدن به منازل کثیف و آلوده می‌شد و دیگر آن نظام توزیع آب قنات‌ها به سبک قاجاری، کارکرد مطلوب نداشت و لوله‌کشی آب هم نداشتیم و چاره‌ای نبود جز آنکه آ ...

خواندنی‌های تاریخ| مشهورترین سخنرانی «علی شریعتی»+صوت

شناخت «علی شریعتی» سخت است؛ خودش یک رشته تخصصی است! اما می‌گویند اگر می‌خواهی حقیقت وجود کسی را بشناسی ببین آمال و آرزوهایش چیست. شریعتی یک سخنرانی مشهور به «نیایش» دارد که خودش آرزوهایش را می‌گوید. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از «علی شریعتی» صدها کتاب و جزوه و مقاله و سخنرانی در قالب یک مجموعه آثار ۳۶ جلدی باقی‌مانده و البته خیلی از آثارش را خیلی‌ها اصلا نمی‌توانند بخوانند؛ به‌قدری که ...

خواندنی‌های تاریخ| «بزرگ‌ترین خانه ایران» در شمال تهران کجاست؟

بزرگ‌ترین خانه ایران کجاست؟ در تهران است و در بلوار «نلسون ماندلا» است که قدیم‌ها به خیابان «جُردن» معروف بود. چند هزار متر است؟ بیش از ۱۱ هزار مترمربع است و «کاخ ثابت پاسال» است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «حبیب‌الله ثابت» مشهور به «ثابت پاسال» از نزدیکان دربار و از سرمایه‌داران مشهور دوره پهلوی دوم بود و مالک یا سهامدار بیش از ۴۰ شرکت بزرگ بود و نمایندگی تعدادی از شرکت‌های خارجی تولی ...

خواندنی‌های تاریخ| روایت ناصرالدین شاه از دیدار با ملکه ویکتوریا

اگر ناصرالدین قاجار برود کاخ ویندزور به دیدار ملکه ویکتوریا آنجا چه کار می‌کند؟ خودش در خاطراتش برایمان نوشته است و از الماس کوه نور هم خبر داده و شطرنج هم بازی کرده در مقابل اعیان و اشراف انگلیس و نتیجه را هم گفته که چه شده! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ناصرالدین قاجار در نخستین سفر فرنگ، به انگلیس و به دیدار ملکه ویکتوریا رفت و درباره این دیدار نوشت: «در صبح از خواب برخاسته، رفتیم برای ...

خواندنی‌های تاریخ| گرانی قیمت مسکن در دهه ۵۰ به روایت روزنامه کیهان

اوایل دهه ۵۰ شمسی قیمت مسکن طی ۵ سال ۶ برابر شده بود و روزنامه کیهان در یک گزارش میدانی پرسیده بود: «چرا؟» و به شوخی و جدی نتیجه گرفته بود که: «کار ساختمان چرا ندارد»! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از سال ۱۳۵۰ شمسی، تورم در ایران مهارگسیخته شد و قیمت مسکن هم برای خودش بالا و بالاتر رفت و رؤیای صاحبخانه‌شدن خیلی‌ها را بر باد داد. در آذرماه سال ۱۳۵۵ روزنامه کیهان گزارشی از دلیل بالا رفتن قی ...

خواندنی‌های تاریخ| ایران چگونه در «جنگ نفتکش‌ها» پیروز شد؟

بی‌خود نیست که قایق‌های تندرو ایران در خلیج فارس ویراژ می‌دهند! روزگاری، جنگی بزرگ را در خلیج فارس، ایران با همین قایق‌های تندرو پیروز شده است؛ «جنگ نفتکش‌ها». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آن قایق‌هایی که ایران برای «جنگ نفتکش‌ها» به کار برد، نامشان «عاشورا» بود و این‌طوری بودند: «تسلیحات این قایق عبارت بودند از راکت‌اندازهای ۱۲ تایی ۱۰۷ میلیمتری، تیربارهایی اکثرا از نوع دوشکا و در موارد ...

خواندنی‌های تاریخ| اجاره آب قنات در طهران قدیم چند بود؟ +سند

در طهران قدیم قنات‌ها پُر آب بودند و آب زیاد بود، اما حساب و کتاب داشت و قدر و قیمت داشت؛ آب اجاره‌ای بود! به‌ویژه آنکه در اطراف پایتخت اراضی کشاورزی و باغی زیاد بود و آب، برکت و ثروت بود. اجاره آب قنات‌ها هم زیاد بوده انگار. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: اجاره قنات برای تأمین آب مصرفی منازل و همچنین برای کشاورزی و باغداری در سراسر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی رواج داشت و تعدادی از اسناد ...

خواندنی‌های تاریخ| آگهی اجاره خانه‌ ویلایی در دوره قاجار

اجاره‌نشینی همیشه سخت نبود؛ روزگاری هم بود که اجاره‌نشینی برای مستأجر «به‌مراتب هم از خانه شخصی داشتن برایش راحت‌تر بود»! این روایتی از اجاره‌نشینی است در روزگاری که مردم اعتقاد داشتند: «خانه پُر از دشمن باشد، خالی نباشد». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «جعفر شهری» در کتاب «تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم» درباره اجاره‌نشینی روایت‌های مفصلی دارد از سال‌هایی که تهران ۱۰ هزار خانه مسکونی د ...

خواندنی‌های تاریخ| طرح شهید ستاری برای ساخت نخستین خودرو ایرانی

شهید ستاری نخستین کسی بود که به ایرانی‌ها گفت ما می‌توانیم خودرو ایرانی بسازیم. فقط هم نگفت بلکه کار ساخت خودرو را شروع کرد و آن را به نمایش هم گذاشت؛ هر چند خیلی‌ها ندیده‌اند و اصلا نشنیده‌اند ماجرای اولین خودرو ایرانی را. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «منصور ستاری» این‌جور آدمی بود که خودش گفته بود: «اگر فردی در جمهوری اسلامی ایران بخواهد مسئولیت داشته باشد، نباید نازپرورده باشد... در ب ...

خواندنی‌های تاریخ| نظر «علی شریعتی» درباره آمریکا که نشنیده‌اید

علی شریعتی که «روشنفکر» بود در دهه ۵۰ شمسی که اغلب روشنفکران شیفته و فریفته غرب بودند درباره آمریکا چه گفته باشد خوب است؟ خیلی‌ها نشنیده‌اند، اما توصیفی غریب دارد از آمریکا در روزگار سلطه فرهنگی و سیاسی آمریکا بر حکومت ایران. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: امروز چهل و پنجمین سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی است. او در ۲۹ خرداد سال ۱۳۵۶ درگذشته است. از نظر او، وظیفه روشنفکر این است: «کار اصلی ...

خواندنی‌های تاریخ| آن آیت‌الله که گفت «زنده‌باد خودم»!

اگر جمعیتی در جایی علیه یک نفر شعار بدهند و خود آن شخص آنجا حاضر باشد، چه می‌کند؟ اگر آن شخص «سید حسن مدرس» باشد به میان جمعیت می‌رود و نمی‌هراسد. این ماجرا را به‌ روایت «علی امینی» در کتاب خاطراتش بخوانید. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «علی امینی» از وزراء و نخست‌وزیران دوره پهلوی دوم بود و از نزدیکان خاندان قاجار هم بود و تحصیلکرده و نوگرا بود. وی در کتاب خاطراتش روایتی شنیدنی درباره مد ...

خواندنی‌های تاریخ| نظر امام خمینی(ره) درباره «شاهان ایران»

امام خمینی (ره) چه مشکلی با شاهان ایران داشت؟ مشکل بزرگی که خود ایشان در سال ۱۳۵۰ شمسی با بهترین کلام و روشن‌ترین بیان فرمودند برای مردم ایران و برای مملکت ایران و برای تاریخ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: امام خمینی (ره) پیش از برپایی «جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران» در سال ۱۳۵۰ شمسی در یک سخنرانی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف علیه این جشن افشاگری کردند و درباره شاهان ایران نیز سخنانی فر ...

خواندنی‌های تاریخ| بازی عجیب ناصرالدین شاه به‌روایت دخترش

«برق‌بازی» سرگرمی عجیبی بود که ناصرالدین قاجار اختراع کرد؛ با خاموش‌کردن برق کاخ قاجاری و اعلام آزادی رفتاری کامل. چنین بازی عجیبی حتماً نتایج جالبی هم داشته و البته «تاج‌السلطنه» روایت کرده که این بازی، هدف و منظوری هم داشته است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «تاج‌السلطنه» یکی از دختران ناصرالدین قاجار است که به سبک پدر، خاطره هم نوشته برای آیندگان. یکی از این خاطرات به برق‌بازی اختصاص د ...

خواندنی‌های تاریخ| در سیاحتنامه شاردن درباره ایرانی‌ها چه نوشته؟

نام شاردن و سیاحتنامه شاردن را خیلی‌ها شنیده‌اند اما توصیفی که شاردن از ایرانی‌ها در کتابش ارائه داده خیلی‌ها به گوش‌شان هم نخورده؛ این شاردن مردی جواهرشناس بود که گوهر خلقیات و استعدادهای ایرانیان را ۳۵۰ سال پیش دید و حیرت کرد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «ژان شاردن» فرانسوی بود و تاجر و جواهرشناسی معتبر بود که حوالی سال ۱۰۵۰ شمسی ۲ بار به ایران دوره صفوی سفر کرد. وی مدتی طولانی در ایر ...

خواندنی‌های تاریخ| پیشنهاد تاریخی برای «سفر شمال» تهرانی‌ها!

تهرانی‌ها چند دهه است که سفر شمال می‌روند، ولی پیشنهاد اولیه این سفر بیش از یک و نیم قرن پیش مطرح شد؛ یک فرانسوی به دولت قاجار پیشنهاد داد جاده مناسبی بسازند در مسیر تهران ـ شمال! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: جاده هراز را خیلی‌ها نمی‌دانند که یکی از قدیمی‌ترین جاده‌های جهان است؛ از دوره ساسانیان مسیر دسترسی از مناطق جنوبی رشته کوه البرز بوده به سواحل خزر. این راه تا دوره قاجار همچنان راه ...

خواندنی‌های تاریخ| بحران کم‌آبی پایتخت در دوره قاجار

تهران همیشه آب داشته و سرسبز و پر از زندگانی بوده و البته آب در این شهر قدر و منزلت داشته و حساب و کتاب داشته و دعوا هم می‌شده بر سرش؛ آن‌قدر که عزیز بوده. حتی خاطره‌ای هست از یک خارجی درباره دعوا بر سر آب در عهد قاجار. گروه فرهنگ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ساکنان پایتخت کوهپایه‌ای ایران به برکت مجاورت با رشته‌کوه البرز و وجود قنات‌ها و چشمه‌ها همواره به آب دسترسی داشته‌اند. با این حال آب همواره ...

خواندنی‌های تاریخ| در دوره رضاخان «شعار تهران» چه بود؟

توسعه ناهمگون و تقلیدگونه تهران در دوره پهلوی اول چنان جلوه‌ ناموزونی داشت که «فرد ریچاردز» هنرمند، نقاش و سیاح انگلیسی در سال ۱۳۰۹ شمسی درباره‌اش نوشت: «شعار تهران این است: جنبه شرقی را کنار بگذارید و همه‌چیز را غربی کنید». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «فرد ریچاردز» چنان از تقلید معماریِ تهرانِ دوره پهلوی از شهرهای غربی حیرت کرده بود که تهران را نه شهری شرقی بلکه تقلیدی از یک شهر اروپای ...

خواندنی‌های تاریخ| گرم‌ترین روزهای تهران و ماجرای دمای آبادان

گرم‌ترین روز در تهران هوا چند درجه بود؟ رکورد گرم‌ترین روز در ایران چند درجه است؟ شهرهای ایران روزهای گرم زیاد دارند ولی روزی هم بوده که دمای هوای آبادان را ۸۳ درجه سانتی‌گراد گزارش کرده‌اند! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در تهران از زمانی که سنجش‌‌های‌ هواشناسی ممکن شد رکورد گرم‌ترین روز در ۲۸ تیرماه سال ۱۳۶۷ شمسی بوده است؛ ۴۲.۶ درجه سانتی‌گراد. رکورد قبلی هم ۲۶ تیرماه سال ۱۳۵۳ بود با ۴۲ ...

خواندنی‌های تاریخ| گرمای تابستانی تهران و تخلیه نیمی از جمعیت!

روزگاری بود که نیمی از جمعیت تهران، تابستان‌ها به‌ دلیل گرمای هوا از پایتخت می‌رفتند و تهران تخلیه می‌شد رسما. آن روزگار، زیاد هم دور نبود و دوره قاجار بود و گویا فرار تهرانی‌ها به یک موضوع تکراری و عادی تبدیل شده بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «مری وولف شیل» همسر وزیرمختار انگلستان در اوایل دوره ناصری در خاطراتش در خردادماه سال ۱۲۲۹ شمسی چنین نوشته است: «با اینکه تهران در ارتفاع سه ه ...

خواندنی‌های تاریخ| مشکلات زیست‌محیطی تهران در یک قرن قبل

یک قرن پیش وضعیت آب و هوای تهران چگونه بود؟ برخلاف تصور عمومی در آن روزگار هم تهران مشکل کم‌آبی و غبارآلودگی داشت؛ «کلود آنه» نویسنده و روزنامه‌نگار فرانسوی برایمان تعریف کرده است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «کلود آنه» در تابستان ۱۲۸۸ شمسی یعنی در ایام مبارزات مشروطه به تهران آمد. وی از گرمای هوا و کمبود باران در آن تابستان تعجب کرده بود که البته تعجب نداشت و توصیفاتی بدیع و ارزشمند هم ...

خواندنی‌های تاریخ| تقریظ «آیت‌الله» درباره تولید ملی!

۱۲۰ سال پیش علما و روحانیون آگاه می‌خواستند چه لباسی تن مردم ایران باشد و «لباس تقوا» به‌نظرشان کدام لباس بود؟ پاسخ، این است: «لباس ایرانی». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در عهد مظفری پارچه و لباس که یکی از مهم‌ترین تولیدات ایران بود به‌تدریج به یکی از مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران تبدیل  شد! انگلیسی‌ها پارچه و لباسی را که با نیروی کار ارزان در هند و مستعمرات آسیایی بریتانیا تولید می‌کردند ...

خواندنی‌های تاریخ| وقتی دوربین عکاسی نبود، پایتخت این شکلی بود

«اوژن فلاندن» نقاش، معمار، خاورشناس و سیاستمدار فرانسوی حوالی سال ۱۲۲۰ شمسی یعنی در دوران محمدشاه قاجار به ایران آمد و در روزگاری که دوربین عکاسی وجود نداشت از ایران نقاشی کرد و برای تاریخ به یادگار گذاشت. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «اوژن فلاندن» فرانسوی حدود ۱۸۰ سال پیش از شهرهای مختلف ایران دیدن کرد و هنگامی که به تهران رسید این شهر در برابر تبریز و اصفهان به‌نظرش خیلی معمولی و خالی ...

خواندنی‌های تاریخ| شعر زیبای ناصرالدین شاه برای امام حسین (ع)

ناصرالدین قاجار طبع شعر داشته و اصلا دیوان شعر هم دارد! اشعاری هم دارد در مدح ائمه معصومین (ع) و از همه مشهورتر شعری است درباره امام حسین (ع) و واقعه کربلا که خیلی‌ها شنیده‌اند، ولی نمی‌دانند شاعرش ناصرالدین است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ناصرالدین آن‌طور که خودش می‌گفت و رفتارش نشان می‌داد، عاشق امام حسین (ع) بود و یکی از نشانه‌هایش اینکه در دوره وی مجالس عزاداری ایام محرم در تهران و ...

خواندنی‌های تاریخ| «گران‌ترین جشن تاریخ» در ایران و علف‌خواری کودکان!

سال ۱۳۵۰ شمسی که پهلوی دوم «گران‌ترین جشن تاریخ» را در ایران برپا کرد و به‌قول پیشخدمت‌های خارجی مراسم، بودجه ۲ سال سوئیس را در ۲ روز خرج کرد در روستاهای ایران چه خبر بود؟ به گزارش یک آمریکایی، کودکان از گرسنگی علف‌خواری می‌کردند. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: از «جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران» که هزینه آن را ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار و در برخی منابع حکومت پهلوی دوم تا ۸۰۰ میلیون دلار تخمین ز ...

خواندنی‌های تاریخ| «برند خارجی» در دوره قاجار هم بلای بازار ایران بود

برند خارجی از کی در ایران محبوب شد و بازار تولید ملی را کساد کرد؟ خیلی‌ها نمی‌دانند که از دوره قاجار بود که چنین بلایی بر سر اقتصاد و بازار ایران آمد و کار هم کار انگلیسی‌ها بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: مشهور است که در دوره صفوی بیش از ۹۰ درصد کالاهای مصرفی در ایران، تولید داخل بود. صادرات هم رونق داشت و از همه بیشتر در صنعت نساجی و صنایع فلزی. اما از وقتی پای انگلیسی‌ها به ایران با ...

خواندنی‌های تاریخ| چیزهایی که آزادگان ایرانی در نامه‌هایشان درباره آزادی‌ می‌نوشتند

آزادگان ایرانی وقتی در اردوگاه‌های رژیم بعثی بودند در نامه‌هایشان درباره آزادی‌شان چه می‌نوشتند؟ مخاطب برخی از نامه‌ها مسئولان نظام بودند و درباره سفارش‌ها و پیام‌های آزادگان، رهبر انقلاب روایتی دارند چقدر دلنشین و شنیدنی. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: رهبر انقلاب در سال ۱۳۶۹ شمسی درباره نامه‌هایی که آزادگان ایرانی از عراق می‌نوشتند، حقیقتی را بیان فرمودند که روایتی روشن است درباره فرهنگ ...

خواندنی‌های تاریخ| «مجاهد روز شنبه» لقب چه کسانی بود؟

تهرانی‌های قدیم وقتی کسی ناگهان می‌پرید وسط ماجرایی و مدعی می‌شد و می‌خواست موفقیت را به نام خودش تمام کند، می‌گفتند فلانی «مجاهد روز شنبه» است. این لقب نیز ریشه در یک واقعه تاریخی مهم دارد؛ «فتح تهران». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: محمدعلی شاه قاجار دشمن مشروطه بود و در سال ۱۲۸۷ شمسی، مجلس را به توپ بست و مشروطه‌خواهان را کُشت. ولی یک‌سال بعد نیروهای مسلح مشروطه‌خواه از اصفهان و گیلان ب ...

خواندنی‌های تاریخ| انگلیسی‌ها چه بلایی سر «پدر چای ایران» آوردند؟

چای همیشه تاریخ در ایران کاشته نمی‌شد و گیلان همیشه پر از مزارع چای نبود؛ گیاه این نوشیدنی محبوب ایرانی‌ها در دوره مظفری به ایران آمد و انگیزه‌ای پشت این کار بود و «کاشف‌السلطنه» هم برای تاریخ نوشته است چرا چای را به ایران آورد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی:‌ پیش از چای در ایران نوشیدن قهوه رواج داشت و از دوره صفویه قهوه‌خانه‌ها در ایران زیاد شدند، اما در اواسط دوره قاجار چای که پیش از آن ...

مهمترین اخبار ایران و جهان: