نانی که از دل سنگ به‌دست می‌آید دخلش به خرجش نمی‌ارزد
در دل سیاهی معدن، روزشان را شب می‌کنند تا بتوانند رزق و روزی حلال بر سر سفره زن و بچه ببرند. استخراج مواد معدنی از دل معادن برای کارگران مشقتی است که ظاهرا مسئولان گلستان به درستی از این نعمت الهی، در جهت توسعه استان بهره نمی‌برند.
خبرگزاری فارس استان گلستان - فاطمه رائیجی: شاید برای یک معدن‌چی، شب یا روز خیلی تفاوتی نمی‌کند و سیاهی زغال، سرمه چشم و صورت معدنچیان شده و روزشمارشان را میشمرند تا بالاخره روزی بازنشسته شوند.
متاسفانه نانی که معدنچیان گلستانی از دل سنگ بیرون می‌کشند برای استان ما بیات است. براساس گفته مسئولان استان، سالیان سال است که در بخش فروش مواد معدنی به خام‌فروشی گرفتار شده ایم.
مواد اولیه را در معدن تامین می کنیم و عمدتا پولش را هم نمی‌گیریم چراکه به اذعان کارشناسان، این پول به نوعی به حساب بانک‌های استان‌های همجوار واریز می‌شود؛ موضوعی که در دولت سیزدهم بارها مورد نقد کارشناسان و مسئولان امر قرار گرفته و خواستار تدبیر و چاره‌جویی این مسئله شدند.
اما شاید مهمترین موضوعی که می‌تواند ما را از خام‌فروشی عبور دهد ایجاد صنایع وابسته به بخش استخراج مواد معدنی و صنعتی است. چرا باید سختی کار و حادثه‌هایش برای گلستان باشد و فرح و توسعه‌اش برای استان‌های دیگر!؟
البته خام‌فروشی تنها یک روی سکه مشکلات و چالش‌های معادن گلستان است و در دل تونل‌های معادن استان موضوعات دیگری از جمله عدم تعامل مسئولان بایکدیگر نیز نهفته است.
* اختلاف در صدور مجوزهای اکتشاف و بهره برداری
معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت گلستان در این باره به خبرنگار فارس گفت: از 16 معدن زغال‌سنگ استان گلستان تعداد 6 معدن غیرفعال است که دلایل عمده تعطیلی این معادن در سنوات گذشته به دو پارامتر کلیدی از جمله بُعد اقتصادی و کیفیت زغال سنگ ارتباط دارد.
وی از عدم همکاری دستگاه‌های اجرایی استان به خصوص محیط زیست و منابع طبیعی در صدور مجوزهای اکتشاف و بهره برداری از پتانسیل‌های معدنی استان براساس ماده 24 قانون معادن کشور گلایه کرد و گفت: فقدان حمایت تسهیلاتی از سوی بانک‌های عامل استان جهت تامین سرمایه در گردش و ثابت موردنیاز بهره‌برداران و مکتشفین معادن استان برای تامین ماشین‌آلات و نوسازی خط تولید با وام‌های با بهره کم و بازپرداخت بلندمدت از دیگر مشکلات این بخش است.
رضا حسنی‌نسب، بالا بودن میزان خاکستر زغال‌سنگ، پایین بودن پلاستومتری و کاهش چشمگیر کیفیت آن و به طبع آن نبود خریداران و در نهایت بدهی بهره‌برداران را علت تعطیلی و یا مقرون به صرفه نبودن ادامه عملیات استخراجی در برخی از معادن زغال سنگ استان برشمرد و اظهار کرد: البته زغال سنگ طی چند سال اخیر افزایش قیمت چندانی در بازارهای داخلی نداشته و از طرفی افزایش نرخ تجهیزات و وسایل مورد نیاز برای ادامه عملیات معدنی نوعی نابرابری در هزینه‌های تولید و درآمدی این بخش را به وجود آورده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت گلستان در ادامه به فقدان زیرساخت‌های مناسب جهت انجام و توسعه فعالیت‌های معدنی در استان به خصوص در بحث تامین انرژی(برق‌رسانی) و جاده‌های دسترسی مناسب اشاره کرد و خواستار توجه ویژه به این مسئله شد.
حسنی‌نسب شن، ماسه و خاک رس، ید، زغال‌سنگ و صدف کوهی را از جمله مهمترین مواد معدنی استان برشمرد و یادآور شد: در حال حاضر فرآوری اولیه روی بسیاری از مواد معدنی انجام شده اما بهره‌برداران به‌ویژه بهره‌برداران معادن ید و زغال سنگ برای احداث واحد فرآوری با چالش‌ها و ممانعت‌های متعددی از سوی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط به ویژه محیط زیست روبه رو هستند.
وی اضافه کرد: ممانعت دستگاه‌های اجرایی موجب شده فرآیند تکمیل واحدهای فرآوری مواد معدنی و فعالیت آنها با چالشی جدی مواجه شود.
معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت گلستان به صادرات فرآورده‌های معدنی در استان اشاره کرد و افزود: در حال حاضر فرآورده‌های معدنی صادراتی در استان شامل ید، کریستال و سیمان است.
* تعطیلی دو معدن به جهت رعایت نکردن مسایل ایمنی
همچنین مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان در این باره به خبرنگار فارس گفت: ۱۱ معدن در سطح استان فعال است که بازرسان ما پس از بررسی مسایل ایمنی، دو معدن را تعطیل کردند.
حسین‌علی خواجه‌مظفری نیز نسبت به خام‌فروشی مواد معدنی گلایه کرد و افزود: اینکه آورده‌های معادن سهم استان دیگری باشد اصلا منطقی نیست؛ مانند این است که مغازه‌ای متعلق به من باشد اما درآمد و نقدینگی آن سهم دیگری باشد.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه در معادن استان خام‌فروشی اتفاق افتاده، گفت: مسئولان استان پیگیر این مسئله هستند تا فرآورده‌های معدنی عایدی استان شود.
خواجه‌مظفری با تاکید بر اینکه باید سازوکاری فراهم شود که صفر تا صد دفاتر کار معادن در شهرهای استان گلستان مستقر باشد، خاطرنشان کرد: هر یک تریلی بار معدن که سمت زغال سنگ می‌رود ۱۷۰ میلیون تومان قیمت دارد و اگر کل تولیدی معدن سهم استان شود تحول زیادی در گلستان ایجاد می‌شود اما متاسفانه هنوز طبق روال گذشته تولیدی معادن استان به شاهرود و دیگر شهرها می‌رود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان از وجود ۱۱ معدن و یک هزار و ۵۰۰ کارگر در سطح استان خبر داد و ابراز کرد: همکاران ما بر روند کار معادن نظارت کامل دارند، در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ حادثه منجر به فوت در معادن استان نداشتیم و تنها دو مورد حادثه در حد جراحت گزارش شده است.
به گفته وی، سیستم هایی که در تونل‌ها و معادن استان استفاده می‌شود شاید خیلی به روز نباشد و هنوز با نقطه ایده‌آل فاصله داریم اما نسبت به گذشته فضای کار بسیار بهتر شده و کارفرمایان و صاحبان معادن در این مسئله حساسیت لازم را دارند.
خواجه‌مظفری با بیان اینکه موارد مرتبط با آیین نامه‌های حفاظت فنی و بهداشت فنی و ایمنی معادن به طور مستمر مورد رصد و بازدید قرار می‌گیرد، تصریح کرد: در مورد ایمنی معادن در گذشته از چوب و الوار استفاده می‌کردند و تهویه طبیعی در معادن وجود داشت اما در حال حاضر هوادهی تمامی معادن استان به طور مصنوعی انجام می‌شود و همکاران ما نسبت به تعطیلی دو معدن که موارد ایمنی را رعایت نکردند اقدام کردند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان تاکید کرد: همه تلاش ما و همکاران‌مان این است که نگذاریم در بخش معادن حق کسی ضایع شود؛ لذا تذکرات لازم به کارفرمایان و صاحبان معادن داده می‌شود تا شاهد حوادث تلخ در استان نباشیم.
وی اضافه کرد: گاهی اوقات که نسبت به تعطیلی معادن ناایمن اقدام می‌کنیم برخی افراد به ما خرده می‌گیرند که چطور ۵۰ کارگر را از کار بیکار کردید حال آنکه برای ما جان و ایمنی کارگر از هر موضوع دیگری مهم‌تر است.
خواجه‌مظفری تمامی نیروهای به‌کارگیری شده در معادن استان گلستان را حدود یک هزار و ۷۰۰ نفر اعلام کرد و یادآور شد: در سطح استان ۱۵ معدن وجود دارد که از این تعداد تنها ۱۱ معدن فعال است از این معادن پنج مورد در رامیان، پنج معدن در آزادشهر و یک معدن در مینودشت قرار دارد.
* همه کارگران معادن گلستان بیمه هستند!
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان همه معادن استان را فاقد مشکل بیمه کارگران دانست و افزود: هیچ کارگر معدنی در گلستان وجود ندارد که مشکل بیمه داشته باشد!
به گفته وی، تمامی کارگران شاغل در معادن استان می‌توانند از ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی که در خصوص مشاغل سخت و زیان‌آور است بهره‌مند شوند و خوشبختانه مشکل مشاغل سخت و زیان‌آور کارگران حل شده و اینطور نیست که کارگر درهنگام بازنشستگی برای این مسئله با چالش مواجه شود.
رئیس خانه معدن گلستان نیز پساب موجود در معادن ید را از دیگر مشکلات گلستان در بخش معدن برشمرد و در گفتگو با خبرنگار فارس متذکر شد: متاسفانه پاسخ به استعلامات معادن ید از سوی دستگاه‌های اجرایی از جمله آب منطقه‌ای، سازمان حفاظت محیط زیست و اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری با تاخیر انجام می‌شود.
علی علمشاهی، عدم فرهنگ استفاده از محصولات معدنی در تامین پروژه‌های عمرانی به‌ویژه جاده‌سازی را از دیگر مشکلات معادن استان اعلام کرد و گفت: در بخش معادن شن و ماسه نیز عدم صدور مجوز تغییر کاربری و هزینه‌های زیاد خرید اراضی کشاورزی مشکل‌ساز شده است.
وی خام‌فروشی فرآورده معدنی ید را از دیگر مشکلات گلستان در بخش معدن خواند و تصریح کرد: در بخش زغال‌سنگ ۱۶ پروانه صادر شده و عمده فعالیت اشتغال در این بخش معدنی است، متاسفانه عمده زغال‌سنگ تولیدی گلستان نیز به استان سمنان می‌رود و با توجه به وجود زغال‌‌شویی در استان سمنان، ایجاد آن در گلستان معنی ندارد.
رئیس خانه معدن گلستان با بیان اینکه بیش از ۹۹ درصد صدف کوهی در بخش دام و طیور استفاده می‌شود برای جلوگیری از خام‌فروشی فرآورده معدنی صدف کوهی باید کارهای تحقیقاتی و توسعه‌ای توسط دولت انجام شود چراکه بخش خصوصی توان این کار را ندارد.
علمشاهی با بیان اینکه گلستان در بخش معدن جزو استان‌های آخر است، بیان کرد: تنها دو ماده معدنی ید و صدف کوهی موجب شده که گلستان بتواند اسم معدن را یدک بکشد مابقی فرآورده‌های معدنی استان توجیه اقتصادی ندارد و کیفیت آن نسبت به سایر استان‌ها مطلوب نیست.
وی میزان سرانه درآمد حقوق دولتی از بخش معادن گلستان در سال ۱۴۰۱، ۳۲۴میلیارد اعلام کرد و افزود: از این میزان ۱۵ درصد سهم سازمان صمت گلستان برای هزینه‌های برق و راه، ۱۲ درصد به اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان برای مصرف در طبیعت و ۲۵ درصد به اداره‌کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان بر‌می‌گردد.
به گزارش خبرنگار فارس، اهمیت تعداد معادن در گلستان مهم است اما مهم‌تر از آن این است که بتوانیم از آنها برای توسعه استان گلستان بهره ببریم و دچار خام فروشی در معادن نباشیم.
در سال 1401 کمتر از یک درصد تولید مواد معدنی، خام فروشی می‌شده که بیشتر در مواد معدنی ساختمانی مانند گچ و آهک بوده و این نشان می‌دهد که ارزش افزوده معادن گلستان سهم دیگر استان‌های کشور می‌شود و باید مسئولان استان برای این معضل چاره‌اندیشی کنند.
از سویی دیگر باید باید تعادلی بین محیط زیست و استخراج معدن ایجاد شود، در بسیاری از کشورها که به موضوع محیط زیست اهمیت می‌دهند، معادن زیادی در حال استخراج است و از نعمات آن بهره می برند. مسئولان گلستانی باید با درنظر گرفتن همه مسایل محیط زیستی، به اقتصاد معدن که ظرفیت مهمی برای گلستان با ذخایر معنی فراوان است توجه ویژه‌ای داشته باشند..
انتهای پیام/۸۳۰۱۸