حکایت شمع‌های گریان پای هفت منبرون داراب

تا‌کنون شمع‌های گریان دیده‌ای؟ پای منبر ساداتی گرانقدر در عزای حسینی. هفت منبر، دالان به دالان، میراث مردم دیار داراب است و شمع‌هایی که پای هر منبر ذوب می‌شوند و قصه‌ها با خود دارند.

خبرگزاری فارس، داراب/ سمیه انصاری‌فرد: شمع‌ها قطره قطره ذوب می‌شوند و روی زمین را می‌پوشانند. مردم فوج فوج به قرارگاه آمده‌اند. قرارگاه دل‌هایی که برای سیدالشهدا به تپش می‌افتد.

دل می‌تپد و اشک می‌بارد. هر کسی به تمنایی آمده و دردی به سینه دارد. حاجات مگو را مرور می‌کند و به احسان و کرم میزبان، امید می‌بندد.

هر کس به تماشایی رفتند به صحرایی

ما را که تو منظوری خاطر نرود جایی

امید تو بیرون برد از دل همه امیدی

سودای تو خالی کرد از سر همه سودایی

درب قدیمی که رنگ و رویش نشان از قدمت دیرینه دارد، روبروی عزاداران است. وارد که می‌شوند، یک نخل بلند، گوشه بنا خودنمایی می‌کند.

گرمای شرجی‌وار داراب و خورشیدی که تیغه‌هاش را در فضا پخش کرده، عصر تاسوعا را داغ‌ می‌کند. داغ همچون دل‌ عزاداران حسینی.

هفت میراث معنوی برای واگویه کردن رنج‌ها

هفت منبر، دالان به دالان، میراث مردم این دیار است و شمع‌هایی که پای هر منبر ذوب می‌شوند. شمع‌ها حکایت درد و رنج عزاداران را در دل پنهان کرده‌اند اما با روشن شدن هر کدام و با چکیدن قطره‌های شمع، دردها نیز نمایان می‌شود.

تا‌کنون شمع‌های گریان دیده‌ای؟ پای منبر ساداتی گرانقدر در تاسوعای حسینی. روزی که عرش خدا از داغ مصیبت حسین(ع) و خاندانش به لرزه درآمد.

بر اساس رسم دیرینه و سنتی هفت منبر یا هفت منبرون که در شامگاه تاسوعا و پس از نماز مغرب و عشاء برگزار می شود؛ عزاداران و سوگواران حسینی(ع) با مراجعه به هفت مکان تاریخی و سنتی در محله ریگ آباد داراب، شمع روشن می‌کنند و پس از این آیین سنتی، جهت اقامه عزاداری و سوگواری راهی مساجد، تکایا و هیات مذهبی محله های خود می‌شوند.

از دیرباز، این اعتقاد سینه به سینه به مردم داراب رسیده و با حضور در خانه هفت سیدِ پرهیزگار هم زمان سکونت و بعد از درگذشت آنها، نیت می کردند و این را فرصتی برای مناجات و ادای حاجات می‌دانستند.

این هفت منزل متعلق به سادات مشهور و نامی داراب است. مردم ابتدا از حرم امام زاده ابوالقاسم حرکت می‌کنند و بعد به جایگاه بی بی کمانه، بی بی دختر، حاج سید عباس ابوالفتحی، سید هاشمی، سید معمار زاده و حسینیه ریگ آباد می روند.

تعدادی از این هفت منبر، در گذر زمان مستهلک شده اند اما شهروندان دارابی بنا بر سنت در این مکان ها اقدام به برگزاری مراسم هفت منبر می‌کنند.

ساداتی مانند ابوالفتحی، هاشمی و معمار زاده نیز از سادات نیکوکار و مشهور داراب بوده که اکنون در قید حیات نیستند و خانه های منصوب به این سادات در جهت مراسم هفت منبر استفاده می شود.

برخی از این هفت مکان مطابق با حوادث عاشورا آذین می شود. تعدادی دیگر نیز مانند امام زاده ابوالقاسم و بی بی کمانه از جمله زیارتگاه ها و مکان های مقدس دارابی ها است که هفت منبر در آن برگزار می شود.

آیین هفت منبر چگونه شکل گرفت؟

یک محقق دارابی راجع به آیین سنتی هفت منبر در خبرنگار فارس در داراب گفت: مراسم هفت منبر به احترام چند تن از سادات بزرگ شهرستان داراب در محله ریگ آباد برگزار می‌شود که از نوادگان سید محمد کمانه ثانی هستند.

جلیل سلمان افزود: سید محمد کمانی ثانی در بارگاه شاه اسماعیل صفوی رفت و آمد داشته و نقل است که انگشتر شاه اسماعیل را با خود به داراب آورده است.

وی اظهار داشت: خاندان کمانه از قدیم در نجف به سر می‌بردند و هنوز هم از تعدادی از این خاندان، در نجف حضور دارند. سلمان ادامه داد: زمانی که کریم خان زند، حاکم بوده به بازماندگان خاندان کمانه می گوید که به داراب بروید و آنها به محله ریگ‌اباد داراب می‌آیند.این محقق اظهار داشت: حکیم عباسی که از حکمای شهرستان داراب بوده، در آن زمان منبر می‌گذاشته و به خاطر تاریکی فضا، چراغ و شمع روشن می‌کردند.

 
وی گفت: تا اینکه تعداد منبرها به هفت عدد می‌رسد و پس از آن مردم برای رفع حاجات پای هر منبر یک شمع روشن می‌کردند.سلمان خاطرنشان کرد: سند مکتوبی بر این اساس وجود ندارد اما بر اساس روایات شفاهی این آیین به ثبت ملی رسیده است.وی اظهار داشت: آیین هفت منبر از دوره قاجار  شکل گرفته و قدمتی بیش از ۲۰۰ سال دارد.

ثبت ملی هفت منبرون داراب

این آیین معنوی به شماره ۲۷٠۸ در تاریخ ۲۲ آذر ۱۴٠۱ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.

یکی از مصادیق اهمیت این رویداد تاریخی، درج‌ نام آن اثر با گویش دارابی در دبیرخانه ثبت آثار ملی کشور بوده که برای اولین بار در تاریخ فرهنگ غنی شهرستان داراب به عنوان میراث گرانبهایی جهت آیندگان به یادگار می‌ماند.

پایان پیام/ س