اتفاقی که مشروطه برای رئیسعلی دلواری رقم زد+ عکس

بوشهر با معرفی شخصیتی چون سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی و اولین حضور رئیسعلی در فضای سیاسی جنوب نشان داد که مشروطه‌خواهی ریشه در افکار عقاید مردمان آن دارد. به گزارش خبرگزاری فارس از بوشهر، انقلاب مشروطه نقطه عطفی در رویدادهای سیاسی ایران به شمار می‌رود؛ انقلابی که می‌خواست دولت ناکارآمد قاجارها را به زور قانون و تحولات سیاسی کارآمد کند. بوشهر به عنوان بندری مهم و مرکز استان، بنادر جنوب ایران دروازه ورود افکار نو بود و افکار تجددخواهان که البته حضور انگلیسی‌ها نیز در کسب این موقعیت بی‌تأثیر نبوده است. مشروطه؛ تأسیس بانک ملی با مساعدت تجار بوشهری مشروطه؛ تأسیس بانک ملی با مساعدت تجار بوشهریمشروطه؛ تأسیس بانک ملی با مساعدت تجار بوشهریپس از پیروزی انقلاب مشروطه تجار ایرانی که به همکاری بیگانگان اعتماد نداشتند تصمیم‌ گرفتند که به دخالت‌های نامشروع بانک شاهنشاهی ایران که از حمایت دولت انگلیس نیز برخوردار بود پایان دهند؛ امتیاز بانک شاهنشاهی در ۳۰ ژوئیه ۱۸۸۹ م / ۲۷ جمادی‌الاول ۱۳۰۶ ق از طرف ناصرالدین‌شاه قاجار به بارون ژولیوس رویتر و شرکای او واگذار گردید. بر اساس این امتیاز رویتر اجازه داشت که در تهران، مشهد، تبریز، رشت، شیراز و بوشهر شعبه خود را دایر کند. بعد از تهران در سال ۱۹۸۰ م / ۱۳۰۷ ق بندربوشهر دومین شهر ایران بود که بانک شاهنشاهی شعبه خود را در این بندر افتتاح نمود. اسکناس بانک شاهنشاهی (محل معامله در بوشهر تعیین شده) پس از اینکه فضای سیاسی ایران باز شد و روزنامه‌های صدر مشروطیت مقالاتی در زمینه ضرورت عملیات بانکی جدید و پایان دادن به سیطره بانک شاهی بر اقتصاد ایران نوشتند خواستار لغو امتیاز آن بانک بر اقتصاد و تجارت ایران شدند. تجار هم از این اندیشه حمایت کردند که نتیجه آن تأسیس بانک ملی ایران در کابینه مستوفی الممالک در سال ۱۳۰۶ ق بود. از آنجایی که تأسیس این بانک گامی مثبت در مقابله با زیاده طلبی و مداخلات بیگانگان به‌ویژه انگلیسی‌ها در امور ایران بود حاج سیدمحمدرضا کازرونی که از تجار روشن‌اندیش بوشهر بود با پرداخت ۵۰۰۰ تومان و خرید سهام از تأسیس بانک ملی ایران حمایت جدی کرد. امین الضرب در تلگرافی که برای سید می‌نویسد از او تشکر می‌کند و با کمال افتخار نام سیدمحمدرضا کازرونی را در ردیف مؤسسین بانک ملی ایران ثبت نمود. سیدمحمدرضا کازرونی همراه با پسرانش با این همه رویدادهای بعد از انقلاب مشروطه نیز جای توجه ویژه دارد؛ با ظهور استبداد صغیر به فرمان محمدعلی شاه که آن هم پاسخی به افراط‌گرایی برخی مشروطه‌خواهان و جوابی به سوء قصد به جان خود بود سرنوشت اتفاق‌های دیگری را رقم زد. جنوب و گمرک ایران در جنوب برای دولت نقش استراتژیک و حساسی را داشت و سالانه از طریق مالیات برگمرک و عوارض گمرکی هزاران تومان پول به خزانه شاه تزریق می‌گشت؛ آیت‌الله اهرمی برای قطع این منبع درآمد و ضربه زدن بر پیکر استبداد درصدد بر آمد بوشهر را از وجود مستبدین پاک‌سازی کرده و اداره امور را خود به دست گیرد. به دنبال همین تصمیم شروع به تماس با سران دشتی و تنگستان نمود و نظر خود را با برخی از رؤسا و خوانین تنگستان و دشتی در میان گذاشت. علی مراد فراشبندی در کتاب جنوب ایران در مبارزات ضد استعماری در این باره چنین نوشته است: سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی مردی مبارز به شمار می‌رفت و به خاطر داشتن تمایلات شدید آزادی‌خواهی مورد توجه ملیون واقع شد؛ این روحانی متعهد و برجسته در زمان استبداد صغیر پس از وصول فتوای آخوند ملا محمدکاظم خراسانی بر آن شد که بوشهر را از تصرف مستبدین خارج و طرفداران محمدعلی شاه قاجار را از آن بندر بیرون کند به همین جهت ابتدا موضوع را با علما و تجار بوشهر در میان گذاشت و پس از جلب موافقت آن‌ها رئیسعلی دلواری، زایرخضرخان اهرمی، میرزاحسین خان برازجانی، خالوحسین بردخونی، رئیس عبدالحسین دشتی و احمدخان انگالی را در حیطه نفوذ وی بودند بر انگیخت تا برای تحقق هدفش به همراهی تفنگچیان ابوابجمعی خود در وقت مقرر به طور دسته جمعی به بوشهر عزیمت نمایند، رئیسعلی در این مبارزه پیش قدم شد. انقلاب سیدمرتضی انقلاب سیدمرتضیانقلاب سیدمرتضیقیام سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی به فتوای آیت‌الله  آخوند خراسانی مرجع تقلید زمان و به فرمان و به دستور سید عبدالحسین لاری صورت گرفت. سید مرتضی علم‌الهدی اهرمی سر جورج بارکلی در گزارشی که به تاریخ ۲۲ آوریل ۱۹۰۹م / اول ربیع الاول ۱۳۲۷ ه ق برای سر ادوارد گری وزیر امورخارجه انگلستان ارسال داشته درباره نقش سید اهرمی در آزادسازی بوشهر چنین نوشته است: ... در حقیقت وضعیت و رفتار سیدمرتضی موسس این جنبش بود، واضح است که بدون پیش‌قدمی او و استعداد متعصبانه تفنگچی که او توانسته تهیه نماید برای دسته ملیون امکان نداشت که بتوانند به این سهولت بر قوای شاه فائق بیایند ... سید مزبور با تهور بسیار اتحاد خود را با مقصود ملیون مشهود داشت. ورود دریابیگی به عنوان دشمن مشروطه ورود دریابیگی به عنوان دشمن مشروطهورود دریابیگی به عنوان دشمن مشروطهمحمدحسین سعادت نویسنده کتاب تاریخ بوشهر می‌نویسد: این بار آقای دریابیگی با امتیاز حکومت بوشهر و لقب سرداری از راه بغداد عازم بوشهر گردید ولی قبل از آن که به بوشهر بیاید به نجف اشرف رفته و به هزار حیله و دسیسه امر را بر حضرت آیت الله خراسانی - طالب ثراه - مشتبه نمود امضای حکومت ملی خود را از آن جناب گرفته به‌اتفاق جهت حجت‌الاسلام آقا سید اسدالله خارقانی در هفتم ربیع‌الثانی ۱۳۲۷ وارد بوشهر گردید. دریابیگی حکومت جنوب را همواره به دلیل دور بودن از حکومت مرکزی بر حکمرانی دیگر مناطق ترجیح می‌داد چرا که استفاده از دوری مسافت می‌توانست افزون بر داشتن حکومت مطلقه در منطقه ظلم و جورهای خود را نیز نزد اولیای امور دولت خدمت قلمداد کند و سودهای سرشاری به دست آورد. دریابیگی با زور و تهمت و تهدید سیدمرتضی را از شهر بوشهر اخراج و تبعید می‌کند. مؤلف کتاب تاریخ بوشهر در پرده‌برداری دیگر می‌افزاید: آقا سید اسدالله خارقانی پس از ورودش به بوشهر و مصاحبت دو ماه با احمدخان دریابیگی از نیات سوء وی مطلع گردید و از مصاحبت و معاشرت با احمدخان دریابیگی اجتناب نمود. البته پس از سرکوب قیام سیدمرتضی اهرمی در تاریخ ۱۸ و ۱۹ ژوئن ۱۹۰۹ بار دیگر برای تعیین اعضای انجمن محلی بوشهر رأی‌گیری می‌شود. احمدخان دریابیگی این انتخابات را تحریم می‌کند و در محل رأی‌گیری حضور نمی‌یابد که نشان دهنده عمق دشمنی او با مشروطه‌خواهی است. احمدخان دریابیگی این انتخابات را تحریم می‌کند و در محل رأی‌گیری حضور نمی‌یابد که نشان دهنده عمق دشمنی او با مشروطه‌خواهی است. کاکس نماینده کنسول‌گری انگلیس در بوشهر در همین رابطه می‌نویسد: در روز بیستم نتیجه انتخابات اعلام گردید و افراد زیر به‌عنوان اعضای انجمن انتخاب شدند. روحانیون: سیدمرتضی صدر السلام، سیدعبدالله بهبهانی، سیدمحمدعلی فخرالاسلام، سیدعبدالرضا حکیم (طبیب) و شیخ علی دشتی تجار: حاج عبدالرسول رئیس‌التجار (طالبی)، حاج سیدمحمدرضا کازرونی، حاج میرزا غلامحسین کازرونی، حاج رضا بهبهانی و حاج محمدعلی دهدشتی / مشروطیت جنوب ایران صــ ۱۹۳ روی کار آمدن اعضای جدید انجمن محلی بوشهر مقارن با برکناری و عزل محمدشاه قاجار در تهران و قدرت‌یابی احمدشاه است که فعالیت‌های اعضای انجمن به رویارویی آن با احمدخان دریابیگی و فراهم کردن زمینه‌های بازگشت سیدمرتضی به بوشهر مصرف می‌شود. احمدخان دریابیگی به‌طور کلی عملکرد دریابیگی علیه کسانی همچون سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی و سید عبدالحسین لاری بود که همین امر باعث شد که مورد غضب مرجع عالیقدر زمان آیت‌الله محمدکاظم خراسانی قرار گیرد. انتهای پیام/