کنکاش برای حل مشکل توسعه سواحل مکران

سیریک - سواحل مکران باوجود برخورداری از ظرفیت‌های متعدد و متنوع برای توسعه همه‌جانبه به‌ دلیل نداشتن طرح‌ جامع و نقشه‌راه معین با چالش‌های فراوانی در حوزه عمران و توسعه مواجه ‌است.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها؛ مختار رحیمی: سواحل مکران با وجود برخورداری از ظرفیت‌های متعدد و متنوع برای توسعه همه‌جانبه به دلیل نداشتن طرح جامع و نقشه‌راه معین، با چالش‌های فراوانی در حوزه عمران و توسعه مواجه است به‌طوری که بسیاری از پروژه‌هایی که برای توسعه سواحل مکران در نظر گرفته شده دچار رکود و تعطیلی شده‌اند.

در همین راستا نیروگاه حرارتی ۱۴۰۰ مگاواتی سیریک با گذشت بیش از ۷ سال از کلنگ زنی هنوز به نتیجه نرسیده به طوری که موجب نارضایتی شهروندان شده است.

با آغاز به کار دولت سیزدهم، موضوع تعیین راهبردهای اساسی برای جهت دهی به توسعه سواحل مکران، بار دیگر به بحث داغ مردم و مسئولان منطقه مکران تبدیل شده است؛ موضوعی که برای شهروندان نیز از حساسیت‌های ویژه‌ای برخوردار است و از دولت سیزدهم در کنار آن مدیران جدید این دبیرخانه انتظار دارند هرچه سریع‌تر برای به سرانجام رساندن کارهای بر زمین مانده در مسیر توسعه سواحل مکران اقدام کنند.

نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی ایران - روسیه پس از ۷ سال در حد تسطیح زمین

نیروگاه حرارتی ۱۴۰۰ مگاوات سیریک یکی از مهم‌ترین پروژه‌های سواحل مکران که قرار بود با مشارکت کشور روسیه اجرایی شود، ولی هنوز متأسفانه بعد از سال‌ها به سرانجام نرسیده است. کلنگ نیروگاه حرارتی ۱۴۰۰ مگاواتی سیریک سال ۱۳۹۵ در زمینی به مساحت ۱۹۹ هکتار در روستای کرپان شهرستان سیریک به زمین زده شد و قرار بود این نیروگاه سه ساله به بهره برداری برسد حالا بعد از گذشت ۷ سال از کنگ زنی نیروگاه هسته سیریک در حد تسطیح زمین به حال خود رها شده و پیشرفتی نداشته است.

براساس نقشه طراحی و اجرای شدن این پروژه مقرر بود که برق و آب تمام منطقه سواحل مکران نیز تأمین کند، و قرار بود برق و آب مورد نیاز سواحل مکران که از نیازهای اصلی است نیز پاسخ بدهد، ولی حالا به سرنوشتی مبهم دچار شده است.

براساس بررسی‌های انجام‌شده، این پروژه حتی در حد ۱ درصد پیشرفت فیزیکی هم نداشته‌، و از دلایل کندی روند اجرای این پروژه با وجود آنکه از جمله پروژه‌های شاخص توسعه سواحل مکران با هدف بهبود وضعیت برق و آب شرب منطقه به حساب می‌آید، لغو قرارداد با پیمانکار روسی عنوان شده است به دلایل مختلف که مردم و حتی مسئولان منطقه در جریان امورات نیستند، همچنین احداث شهر مکران در شهرستان جاسک و یکی دیگر از پروژه‌ها جاده ساحلی بندرعباس - جاسک از دیگر پروژه‌های مانده منطقه سواحل مکران است که انتظار می‌رود با توجه به آغاز به‌کار دولت سیزدهم سریع‌تر به‌نتیجه برسد.

هر چند که وجود پروژه‌های نیمه‌تمام از برجسته‌ترین دغدغه‌های مسئولان دولت سیزدهم و در کنار آن مدیران این مناطق است، ولی متأسفانه در سال‌های اخیر راکت ماندن این پروژه‌ها به چالشی و به دغدغه‌ای اساسی برای مردم و مسئولان منطقه تبدیل شده و مانع‌زدایی از به‌سرانجام رسیدن آن‌ها، اکنون راهبرد اساسی مردم منطقه ساحل مکران است.

با توجه به اینکه در دولت سیزدهم برنامه‌ریزی خوبی برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام به ویژه طرح‌های نیمه‌تمام بزرگ انجام شده است، ولی تاکنون نسبت به این سه طرح مهم در قالب طرح توسعه سواحل مکران هیچ‌گونه اقدامی صورت گرفته نشده است.

مسئولان بخصوص استاندار در این زمینه معتقدند برای پروژه‌های نیمه‌تمام هرمزگان دسته‌بندی‌های لازم انجام و هرکدام طی فرایند مرتبط پیگیر هستند، ولی برای برخی از پروژه‌های نیمه‌تمام سواحل مکران تلاش آن چنانه‌ای نشده است، در صورتی که می‌شد به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که از اعتبار استانی و ملی و همچنین سفر رئیس‌جمهوری برای تأمین اعتبارات لازم کمک بگیرند، موانع پیش روی این پروژه‌ها رفع و در چارچوب قانونی دوباره فعال شوند.

نگاه دولت سیزدهم به توسعه سواحل مکران یک نگاه فرا ملی است

حسین دهقان، نماینده ویژه رئیس جمهور و دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران، در گفتگو با خبرنگار مهر، به تشریح برنامه‌ها و بازدیدهایی که به سواحل مکران داشته پرداخت و با اذعان به اینکه، نگاه دولت سیزدهم به توسعه سواحل مکران یک نگاه فرا ملی است، بیان کرد: در سالیان گذشته، حوزه توسعه سواحل مکران و بهره گیری از ظرفیت‌های اساسی که در این منطقه وجود دارد که قادر است سهم قابل توجهی از اقتصاد ملی را به خود اختصاص دهد مطرح شده ولی سرعت کار یا ابعاد مورد توجه متناسب با این خواسته و مطلوب نبوده، هر چند که در دولت‌های گذشته یک سری اقدامات اولیه انجام شده ولی از این نظر که چه مقدار آن اقدامات منجر به عمل و اقدام شده با آن فاصله داریم.

دهقان افزود: بیشتر اقدامات در گذشته در زمینه تهیه اسناد بوده که کارهای خوبی است و نمی‌توان آنها را نفی کرد ولی تا بخواهد وارد مرحله عمل شود کار سخت و دشواری است.

بیشتر اقدامات در گذشته در زمینه تهیه اسناد بوده که کارهای خوبی است و نمی‌توان آنها را نفی کرد ولی تا بخواهد وارد مرحله عمل شود کار سخت و دشواری است

دهقان با اشاره به این مطلب که در دولت سیزدهم چند گام بزرگ در زمینه توسعه سواحل مکران برداشته شده است، اظهار داشت: امیدواریم این گام‌ها را بتوانیم عملیاتی کنیم و مردم در گستره ملی و حتی فرا ملی از نتایج آن بهره مند شوند.

وی با تاکید بر این مطلب که در گام نخست یک برنامه بلند مدت توسعه‌ای برای منطقه مکران تدوین شده، اظهار داشت: برنامه به شکلی است که ما توسعه را تنها از این زاویه نگاه نمی‌کنیم که قرار است یک سری اقداماتی صورت بگیرد که منجر به ایجاد کارخانه شود و یا صنعتی راه اندازی شود بلکه نگاه‌ها به جنبه‌های مختلف نظیر ابعاد اجتماعی، فرهنگی، بومی و زیست محیطی است.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران همچنین افزود: نگاه دولت سیزدهم به توسعه سواحل مکران یک نگاه فرا ملی است ضمن اینکه بر این باور و اعتقاد هستیم که این منطقه می‌تواند جنبه‌های صنعتی نیز داشته باشد و شاید بزرگترین شاخصه آن بحث‌های تجاری و بازرگانی باشد.

وی گفت: سواحل مکران را می‌شود به محلی برای فعالیت در چند زمینه در سطح منطقه و حتی بین المللی تبدیل کرد و این توسعه را از این منظر می‌توان یک توسعه همه جانبه تلقی کرد و با بهره گیری از تجارت گذشته در زمینه سرمایه گذاری‌های بزرگ صنعتی مثل عسلویه، کاستی‌هایی را که در آن مناطق وجود دارد در منطقه مکران تکرار نشود و این موضوع در برنامه‌ها لحاظ شده به گونه‌ای که مولفه‌هایی مورد توجه قرار داده شده که تأمین کننده آتیه مطلوب، متوازن و هم پا در زمینه‌های مختلف است.

دهقان بیان کرد: سازو کارهای لازم برای اجرایی سازی این طرح اعم از جنبه‌های قانونی، مقررات، دستورالعمل‌ها و نهاد سازی متناسب با طرح کلی و اولیه به عنوان یک فرصت جدی در برنامه دولت قرار دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تشریح ماده ۶۸ احکام دائمی برنامه‌های توسعه‌ای کشور، گفت: در آنجا برای اینکه توسعه را در این منطقه به ویژه با نگاه اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دریا محور و آن سهمی که این منطقه می‌تواند در اقتصاد ملی داشته باشد پیش بینی یک سازمان توسعه‌ای شده است که اساسنامه آن تهیه و در مراحل نهایی تصویب آن در دولت است و امیدواریم به زودی و هر چه سریع‌تر به مرحله اجرا در آید.

زمان زیادی را از دست داده‌ایم

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران ادامه داد: در کنار تشکیل سازمان به دنبال آن هستیم که بتوانیم در قالب بودجه سنواتی یا در برنامه هفتم توسعه و همچنین در سیاست اقتصاد دریامحور که امروز در دستور کار مجمع است، همه فرصت‌ها، امتیازها و احکامی که می‌تواند تسهیل کننده فضای توسعه منطقه باشد آن را هم ببینیم که البته مد نظر همه مسئولان است و همگی بر آن تاکید دارند.

دهقان همچنین با ذکر این مطلب که در بحث توسعه سواحل مکران زمان زیادی را از دست داده‌ایم و برای اینکه بتوانیم از این گنج عظیم و پنهان را که همواره نگه داشته شده برداشت کنیم و در اختیار مردم و توسعه کشور قرار گیرد، افزود: در این زمینه زمان زیادی نداریم چرا که رقبای ما در منطقه به شدت در این بخش در حال کار و تلاش هستند و غفلت ما موجب از دست رفتن فرصت‌ها می‌شود.

نماینده ویژه رئیس جمهوری در سواحل مکران بیان کرد: دولت سیزدهم عزم و همت خود را بر این گذاشته تا با بهره گیری از فضای مثبت روانی در سطح ملی، منطقه‌ای و محلی و عرصه بین المللی در این راستا با همه توان کار کند و گام‌های مهم و اثرگذار بردارد.

آغاز به کار فاز نخست فولاد چابهار از سال آینده

در ادامه دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران از آغاز به کار فاز نخست مجموعه فولاد چابهار از سال آینده خبرداد، و به تشریح آن پرداخت و گفت: تمام طرح‌هایی که در منطقه در حال اجرا است به عنوان طرح‌های پیشران دارای یک ویژگی مشترک هستند و در واقع یک فعالیت مرکزی است که سایر فعالیت‌ها حول آن شکل می‌گیرد. مجموعه کشت و صنعت مکران در چابهار در حوزه آبزیان و کشت‌های گلخانه‌ای و موز و به طور عمومی تولید میوه‌های گرمسیری فعالیت می‌کند.

دهقان ادامه داد: کشت و صنعت مکران در چابهار مجموعه بزرگ و عظیمی است که طی یک سال گذشته فعالیت آن شیب تندی به خود گرفته که امید می‌رود تا یک سال و نیم آینده عمده فعالیت‌های پایه این مجموعه به ثمر بنشیند و جنبه‌های شاخه‌ای و توسعه‌ای خود را به عهده بگیرد.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه عمده همت و تلاش فعالان مجموعه کشت و صنعت مکران معطوف مشارکت دادن جامعه محلی در فعالیت‌ها و بهره مندی مردم از فعالیت‌های مستقیمی است که در این مجموعه صورت می‌گیرد، افزود: این مجموعه برای ادامه فعالیت و این روی پای خود بایستد می‌بایست از خدمات پشتیبانی و حمایتی برخوردار شود.
این مسئول در بخش دیگری از سخنان خود از مجموعه فولاد سه و دو دهم میلیون تنی چابهار به عنوان یکی از طرح‌های مهم منطقه نام برد و اضافه کرد: این طرح که چند ساله بود هم اکنون آهنگ توسعه خود را پیدا کرده و به پیش می‌رود.

دهقان از آغاز به کار فاز نخست مجموعه فولاد چابهار از سال آینده خبرداد و گفت: امیدواریم در نیمه نخست سال آینده این مجموعه به مرحله تولید محصول برسد.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران همچنین از ساماندهی بهتر مجموعه پتروشیمی چابهار خبرداد و بیان کرد: این مجموعه نسبت به دو ماه گذشته مدیریت خود را پیدا کرده و طرح از منظر طراحی کامل شده اما در زمینه تأمین و اجرای آن مشکلاتی در مسیر کار وجود داشت که اکنون مرتفع شده و امور جاری و روان است به شیوه‌ای که می‌توان امیدوار بود در فاصله زمانی مشخص هم پیشرفت را دید و هم وزن دهی کرد و هم به نوعی متوجه شد که کجای کار با مشکل مواجه است.

وی به تشریح طرح‌های در حال اجرا در منطقه چابهار پرداخت و اظهار داشت: مدیران اکنون بر فرآیند کاری مسلط شده و قادر هستند به خوبی مدیریت کنند و اگر مسیر طرح‌ها با همین آهنگ به پیش برود می‌توان امیدوار بود بخش اعظمی از مجموعه‌ها در اواسط نیمه اول سال ۱۴۰۴ در حال تولید محصول باشند و این گام بلندی است.

دهقان تاکید کرد: در زمینه مخازن، آب شیرین کن‌ها، انتقال آب، تولید انرژی و برق از طرح‌هایی است که با نگاه زیرساختی و با آهنگی مناسب در حال پیگیری و اجرا است اما در بخش‌هایی نیز مشکلاتی وجود دارد.

نماینده ویژه رئیس جمهوری در سواحل مکران گفت: ابتدا قرار بود مجموعه‌هایی که در این منطقه وجود دارند از امتیازات مربوط به مناطق آزاد بهره مند شوند که هنوز موفق نشده‌ایم شمول قانون را بر این موضوع تسری دهیم ولی با تلاش‌هایی که در دولت و مجلس در حال انجام است به زودی به سرانجام خواهد رسید.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران ادامه داد: ترخیص کالا و سفارش در ساز و کار اداری با مشکلاتی مواجه است که این موضوع نیز طی هماهنگی‌های صورت گرفته، در حال بر طرف شدن است.

دهقان افزود: طرح‌ها در زمینه تأمین مالی نیز با افت و خیزهایی مواجه بوده که امیدواریم آهنگ روانی به خود بگیرند و در کوتاه مدت مشکلات را رفع کرده و دورنمای خوبی از آینده منطقه داشته باشیم.

وی ادامه داد: چابهار و منطقه آزاد نیز یک پروژه محوری است و به تعبیری موتور محرکه و پیشران توسعه عمومی منطقه است که مشکلات مدیریتی که در آن وجود دارد به زودی رفع خواهد شد و تعهدات عمل نشده‌ای که دارند باید جبران شود نقش و کارکرد فراتر از موقعیت محلی ایفا کند.

این مسئول ابراز داشت: منطقه آزاد چابهار باید به سمتی حرکت کند که ضمن خدمت به توسعه اقتصادی و توسعه ملی کشور، ما بتوانیم کارکرد و نقش این منطقه را در اقتصاد جهانی و تأمین جهانی بازیابی کنیم.

وجود پنج هزار کیلومتر ساحل برای ایران یک نعمت بزرگ است

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه بخش عمده‌ای از اقتصاد کشورهای دارای نوار ساحلی متکی به اقتصاد دریا است، گفت: وجود پنج هزار کیلومتر ساحل برای ایران یک نعمت بزرگ است.

حسین دهقان نماینده ویژه رئیس جمهور و دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران اشاره‌ای کرد به دیدار استاندار هرمزگان و ضمن قدردانی از استاندار، اظهار داشت: از نشستی که در گذشته صورت گرفت تا امروز اقدامات خوبی توسط شخص استاندار انجام شده و می‌شود گفت همه موارد را بدون استثنا به جمع بندی رسانده‌اند و نقاط خوبی را در مسیر اجرایی سازی طرح‌ها تثبیت شده که امیدواریم با همین سرعت و دقت و در نظر گرفتن همه ابعاد این موضوع ادامه پیدا کند و دستگاه‌های مرکزی نیز وظایف خود را به نحو شایسته و مطلوبی انجام دهند تا در مسیر اجرای طرح‌ها با چالش و مشکلی برخورد نکنیم.

وی حرکت عمومی توسعه سواحل مکران نسبت به گذشته را دارای آهنگی فوق العاده توصیف کرد و اظهار داشت: در گام نخست جهت گیری عموم مسائل روشن شده، زمینه‌های سرمایه گذاری تعریف شده، سرمایه گذاران مشخص و همه طرح‌ها هم به نوعی آغاز به کار شده اما این به آن معنا نیست که ما در این زمینه رضایت کامل داریم و همه چیز سر جای خود قرار دارد بلکه کارها به یک روغن کاری نیاز دارند.

بعضی از دستگاه‌ها می‌بایست در فضای جدیدی پای کار بیایند و در بسیاری از بخش‌ها باید استانداردهای گذشته که خیلی سخت و محکم و غیر منعطف است را متناسب با شرایط منطقه اصلاح کنند

دهقان ادامه داد: بعضی از دستگاه‌ها می‌بایست در فضای جدیدی پای کار بیایند و در بسیاری از بخش‌ها باید استانداردهای گذشته که خیلی سخت و محکم و غیر منعطف است را متناسب با شرایط منطقه اصلاح کنند چرا که ما نیاز داریم هر چه بیشتر فضایی را فراهم کنیم که افرادی که مایل به سرمایه گذاری هستند انگیزه بیشتری پیدا کنند چون که زیر ساخت‌ها در منطقه به حد کافی توسعه پیدا نکرده و به طور طبیعی همین موضوع سبب می‌شود هزینه‌های سرمایه گذاری افزایش پیدا کند.

وی تاکید کرد: اگر زمینه‌ای فراهم شود که زیرساخت‌ها در منطقه مکران آن گونه که نیاز است ساماندهی شود که سرمایه گذاران برای آمدن به منطقه انگیزه لازم را پیدا کنند می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه تمام همت و تلاش بر این است که توسعه عمومی منطقه، جامعه محور باشد از حساسیت استاندار هرمزگان در این زمینه قدردانی کرد و گفت: به هیچ وجه به دنبال این نیستیم که یک جنبه خاص از کار را انجام دهیم و مردم، جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی، بومی و زیست محیطی کمتر مورد توجه قرار گیرد بلکه هدف این است که جوامع محلی را در توسعه منطقه مشارکت دهیم و مردم احساس کنند فردای این منطقه وضعیت مناسب‌تری برای آنها رقم خواهد زد.

وی منطقه مکران را سرشار از ظرفیت و استعداد دانست و افزود: امیدواریم خیلی زود مهاجرت معکوس به این منطقه آغاز شود چون که مردمی که در این منطقه با همه مشکلاتی که وجود دارد زیست کرده‌اند و زندگی در این گستره را خوب می‌دانند.

دهقان در بخش دیگری از سخنان خود از بحث پیرامون سیاست‌های کلی اقتصاد دریا محور در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبرداد و گفت: از سوی دیگر دولت نیز در حال تدوین برنامه هفتم است و در آن فصل جدید و خیلی جدی برای اقتصاد دریا محور و توجه سواحل مطرح است.

نماینده ویژه رئیس جمهوری در سواحل مکران با بیان اینکه ایران هفت استان ساحلی دارد که برخی از آنها از نظر میزان جمعیتی که در آن ساکن هستند هیچ نسبتی با ظرفیت‌های موجود در آن ندارند، اظهار داشت: باید تلاش شود سیاستی که بیشترین نگاه آن به جغرافیا و سرزمین فلات مرکزی یا دیگر مناطق بوده اصلاح شود و این نگاه متوجه و معطوف سواحل شود.

دبیر اجرایی شورای توسعه سواحل مکران همچنین با ذکر این مطلب که بخش عمده‌ای از اقتصاد ملی کشورهای دارای نوار ساحلی متکی به دریا و اقتصاد دریا است، گفت: وجود پنج هزار کیلومتر ساحل برای ایران یک نعمت بزرگ است.

دهقان افزود: سواحل مکران با بهره مندی از نعمت معدن، زمین کشاورزی حاصلخیز، شیلات، صنایع دستی گسترده، منطقه‌ای خاص و ویژه است که ما باید وضعیت را در آن متفاوت‌تر و با نگاهی نو ببینیم.