عدم پاسخگویی صریح چگونه فرهنگیان را بلاتکلیف کرده بود

پاسخگویی نامناسب و عدم شفافیت وزارت آموزش و پرورش، معلمان را در سال ۱۴۰۱ آزار داد و موجب شد بسیاری از آنان در برخی از موضوعات خود با وزارتخانه در بلاتکلیفی به سر برند.

به گزارش خبرنگار مهر، تکریم معلمان و ارج نهادن به اقدامات آنان به عنوان رکن رکین تربیت و تعیلم از مهم‌ترین شاخصه‌های یک نظام آموزشی موفق است.

ارکان نظام تعلیم و تربیت زمانی می‌توانند به پویایی دست یابند که معلم به عنوان مربی اهمیت خود را در نظام آموزشی ببیند و مسئولان نظام تعلیم و تربیت به وعده‌های خود در قبال معلمان عمل کنند.

امسال را شاید بتوان یک سال حساس، پر تنش و پرحاشیه برای نظام تعلیم و تربیت و معلمان دانست. اگر در سال‌های قبل مشکلات معلمان و دغدغه‌هایشان بیشتر در اردیبهشت و به مناسبت هفته معلم مطرح می‌شد؛ در سالی که گذشت روزی نبود که در مورد مدرسه، دانش آموز و مشکلات معلمان حرفی به میان نیاید.

امسال در شرایطی به هفته معلم سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ رسیده‌ایم که وزارت آموزش و پرورش با سرپرست اداره می‌شود و معلوم هم نیست عمر این سرپرستی تا چه مدت خواهد بود و از گزینه‌های وزارت خبری نیست.

در چنین شرایطی است که شناخت هر چه سریع‌تر نیازهای نظام آموزشی و معلمان بیش از پیش احساس می‌شود.

آن‌طور که مقام معظم رهبری در روز معلم سال ۱۳۸۴ بر آن تاکید کردند؛ " تشکیل هویت نسل جدید به دست معلم است و معلم در این زمینه نقشی پررنگ‌تر از نقش خانواده و پدر و مادر را دارد. "

در چنین شرایطی که شکل گیری هویت یک نسل برعهده معلمان است؛ طبیعی است که معلمان باید ببینند که به کار و اقدامشان اهمیتی داده شده و زحماتشان دیده می‌شود. مسئولان نظام آموزشی با آنان صریح، شفاف و صادقانه سخن می‌گویند و برای فعالیت و زندگیشان ارزش قائل هستند.

تشکیل هویت نسل جدید به دست معلم است و معلم در این زمینه نقشی پررنگ‌تر از نقش خانواده و پدر و مادر را دارد

وضع آموزش و پرورش در پاسخگویی به مردم و فرهنگیان چگونه بوده است؟

عمده آماری که طی این گزارش منتشر خواهد شد بر اساس گزارشات مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری است.

بر اساس این آمار از میان ۲۴ گزارش مردمی رسیده به مرکز ارتباطات مردمی دولت در خصوص آموزش و پرورش، این وزارت‌خانه به ۱۰ مورد رسیدگی کرده است. در حقیقت آموزش و پرورش ۴۲ درصد در این زمینه پاسخگو بوده است که در میان سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی عملکرد متوسطی از خود نشان داده است.

همچنین دولت از تمامی وزارتخانه‌ها خواسته بود مرکزی با عنوان کارگروه صدای مردم را تشکیل دهند که وزارت آموزش و پرورش تاکنون با وجود گذشت مدت زمانی قابل توجه، چنین کارگروهی را تشکیل نداده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد صالحی، رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاست‌جمهوری به عملکرد وزارت آموزش و پرورش در حوزه ارتباطات مردمی اشاره کرد و گفت: وزارت آموزش و پرورش در حوزه ارتباطات مردمی در بین ۳۰ دستگاه، هفتم است. همچنین در بخش پاسخگویی برخط ۶۱۳۳ دارای رتبه هشتم، در بخش محتوایی ستاد ارتباطات مردمی دارای رتبه نهم و در بخش ملاقات چهره به چهره دارای رتبه دوازدهم است.

همچنین وزارت آموزش و پرورش در زمینه ایجاد پایگاه سامد که پایگاهی برای پاسخگویی به نظرات مردم و فرهنگیان بوده و از دستورات دفتر رئیس جمهور است؛ همچنان تعلل داشته و از ۳۰ دستگاه مجری سامد، رتبه نامطلوب ۲۲ را کسب کرده است.

وزیر وقت آموزش و پرورش نیز که موظف بود در دولت سیزدهم جلسات ملاقات چهره به چهره با فرهنگیان داشته باشد؛ تنها یک بار در اسفند ۱۴۰۰ چنین جلسه‌ای را ترتیب داد.

میزان پاسخگویی و حل مشکل فرهنگیان، تنها از طریق آمارهای مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری قابل مشاهده نیست.

مهم‌ترین چالش وزارت آموزش و پرورش در سالی که گذشت مسئله رتبه بندی معلمان بود

برخی از مسائل و مشکلات فرهنگیان به طور غیرقابل باوری مدت‌هاست پابرجا مانده است؛ در بسیاری از این موارد حجم بالای تعداد فرهنگیان درگیر در آن شرایط هم موجب می‌شود وزارت آموزش و پرورش حتی اگر مصرانه هم بخواهد مشکل را حل کند، به تنهایی قادر به حل آن نیست.

مهم‌ترین چالش وزارت آموزش و پرورش در سالی که گذشت مسئله رتبه بندی معلمان بود. این مسئله که عملاً از دی ماه سال ۱۴۰۰ به بحث اول معلمان تبدیل شد؛ هر روز دامن وزارت آموزش و پرورش را بیشتر گرفت و حواشی آن روز به روز غیرقابل مهار تر به نظر رسید تا جایی که یوسف نوری وزیر پیشین آموزش و پرورش نهایتاً تسلیم شده و استعفا کرد.

چگونه پاسخگویی غیرشفاف به نظام آموزشی ضربه زد؟

در طول سال گذشته یوسف نوری و برخی دیگر از مسئولان نظام آموزشی در برخورد با مسائل و مشکلات فرهنگیان، از حل مشکلات در اسرع وقت صحبت کردند؛ آنان زمان دقیقی برای حل مشکل نمی‌دادند و تنها به حل مشکل در آینده‌ای نزدیک اشاره داشتند. همین مسئله موجب بلاتکلیفی و سردرگمی فرهنگیان شده بود.

دو مثال مشخص در این رابطه را باید مسئله رتبه بندی معلمان و مسئله پرداخت معوقات نیروهای خرید خدماتی دانست.

از ابتدا معلوم بود که حل هر دو مسئله نیازمند هماهنگی‌ها و موافقت‌های بین دستگاهی است؛ با این حال برخی از مسئولان آموزشی نظیر وزیر وقت آموزش و پرورش به جای پاسخگویی صریح در این خصوص دائماً با پاسخ‌های غیر شفاف فرهنگیان را در بلاتکلیفی رها کردند.

مسئول وقت روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش به جای پیگیری برای کسب پاسخ و ایجاد ارتباط مؤثرتر میان فرهنگیان و رسانه‌ها با مسئولان وزارت، تنها به زدن توییت بسنده کرده بود

در مورد اجرای قانون رتبه بندی معلمان، یوسف نوری در طی سال ۱۴۰۱ چندین بار از اتمام بررسی‌های رتبه بندی سخن گفت و چند نوبت را برای پرداخت حق معلمان اعلام کرد.

شهریور ۱۴۰۱، مهر ۱۴۰۱، آبان ۱۴۰۱، دی ۱۴۰۱ و تا پایان سال، همه و همه زمان‌هایی بود که یوسف نوری به عنوان زمان حل کامل مسئله رتبه بندی یاد کرد.

در نهایت هم رتبه بندی در وضعی به سر می‌برد که بنا به گزارش وزارت آموزش و پرورش دست کم ۳۰ درصد از آموزگاران به رتبه‌های خود اعتراض دارند؛ نیروهای اداری و سرایداران شامل رتبه بندی نیستند و به نظر می‌رسد منابع لازم برای اجرای دائمی رتبه بندی هم دیده نشده است.

در زمانی که معلمان، گلایه مند از وضع رتبه بندی بودند و یا معلمان خرید خدمتی هر روز در مقابل درب ساختمان مرکزی وزارت آموزش و پرورش تحصن کرده بودند؛ هیچ یک از مسئولان نظام آموزشی کشور مایل به پاسخگویی شفاف در این زمینه نبودند.

مسئول وقت روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش به جای پیگیری برای کسب پاسخ و ایجاد ارتباط مؤثرتر میان فرهنگیان و رسانه‌ها با مسئولان وزارت، تنها به زدن توییت بسنده کرده بود.

رضا مراد صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش در حاشیه دیدار با مسئولان نهضت سوادآموزی در فروردین سال جاری در خصوص رتبه بندی با بیان اینکه رسیدگی به اعتراضات فرهنگیان زمان‌بر است؛ گفته بود: مشکل اصلی در اجرای رتبه بندی، عجله ما بود. اعمال کامل رتبه بندی زمان بر بود و ما نباید به این سرعت عمل می‌کردیم.

شاید از همین روست که به اعتقاد برخی از کارشناسان اگر مسئولان نظام آموزشی از ابتدا با معلمان صریح صحبت کرده و به آنان می‌گفتند که رتبه بندی تا پایان سال هم محقق نخواهد شد؛ این حجم از نارضایتی در میان معلمان پیش نمی‌آمد.

اگر از همان ابتدا ادارات کل آموزش و پرورش در استان‌ها وعده استخدام به نیروهای خریدخدمتی را نمی‌دادند و یا به آنان به صراحت می‌گفتند که علی‌رغم این همکاری موقت، معلمان برای استخدام باید در آزمون‌های استخدامی شرکت کنند؛ دیگر کسی از نیروهای حق التدریسی انتظاری برای استخدام نداشت.

تعطیلی مدارس به دلایل مختلف موجب سردرگمی و بلاتکلیفی معلمان و دانش آموزان شد

در کنار این دو مسئله رتبه بندی معلمان و مسئله پرداخت معوقات نیروهای خرید خدماتی، باید به مساله تعطیلی مدارس هم اشاره کرد که به سردرگمی و بلاتکلیفی معلمان افزود.

تعطیلی مدارس به دلایل مختلف نظیر آلودگی هوا، بارش برف و باران و.. موجب سردرگمی و بلاتکلیفی معلمان و دانش آموزان شد. اعلام تعطیلی مدارس با وجود تلاش آموزش و پرورش برای فعالیت حضوری در کلاس‌های درس، به برهم خوردن برنامه درسی دانش اموزان و تضعیف روند تعلیم و تربیت منجر شد.

پاسخگویی نامناسب و عدم شفافیت وزارت آموزش و پرورش، معلمان را در سال ۱۴۰۱ آزار داد و موجب شد بسیاری از آنان در برخی از موضوعات خود با وزارتخانه در بلاتکلیفی به سر ببرند.

انتظار فرهنگیان این است که در سال ۱۴۰۲ و با روی کار آمدن وزیر جدید در این وزارت‌خانه حساس و اثرگذار، دیگر شاهد عدم پاسخگویی صریح و شفاف از سوی مسئولان امر نباشند.