کودک بلاگری یا کودک کار؟!

خیلی از پدرها و مادرها بدون اینکه بدانند فرزندشان را وارد دنیایی می‌کنند، دنیایی که تا زمانی لایک هست، زندگی هست درحالی‌که باید استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی با عنوان بلاگری، مصداق بارز کودک آزاری است!

خبرگزاری فارس مازندران- زهرا طاهری پرکوهی| فرقی ندارد به چه کاری دست بزنند هرچه لایک بیشتر، خوشحال‌تر؛ این روایت مادران و پدرانی است که قبل از به دنیا آمدن فرزندشان آنان را وارد فضای مجازی می‌کنند، قبل از تولد صفحه اجتماعی‌شان باز می‌شود و با به دنیا آمدنشان تک تک لحظه‌هایشان در فضای مجازی به نمایش گذاشته می‌شود.

در واقع کودک با کمک پدر و مادر ناخواسته وارد دنیایی می‌شود و این را به عینه درک می‌کند تا زمانی دوست‌داشتنی هستی که تو را لایک کنند!

روزانه به تعداد کودکان و خردسالان فضای مجازی برای کسب شهرت و توجه از سوی والدین‌شان اضافه می‌شود؛ والدینی که در بسیاری موارد به محض به دنیا آمدن فرزندشان برایش صفحه اجتماعی باز می‌کنند و تک‌تک رفتارها و لحظات نوزادشان را در فضای مجازی منتشر می‌کنند.

کودکانی که بی‌آنکه بخواهند در شبکه اجتماعی زندگی می‌کنند، مشهور می‌شوند و از جایی به بعد تبدیل به ابزاری برای درآمد خانواده‌هایشان می‌شوند؛ طوری‌که باید لباس‌های عجیب بپوشند، آرایش‌های خاصی انجام دهند، جملات تبلیغاتی حفظ و ادا کنند و هر لحظه رو به دوربین لبخند بزنند.

*کودک بلاگر، مصداق کودک کار و  کودک آزاری مجازی

لیلا فرقانی دکترای جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران در همین خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار فارس می‌گوید: امروزه گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات به گونه‌ای است که در هر کجای زندگی انسان، جلوه‌های حضور آن به چشم می‌خورد و جز لاینفک زندگی افراد شده است.

شبکه‌های اجتماعی نقش پررنگی در دنیای امروز داشته و در بین گروه‌های مختلف سنی از جمله کودکان رواج دارد.

این دکترای جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران اضافه می‌کند: نوجوانان و جوانان، به‌عنوان فرزندان دیجیتال، بخش زیادی از اوقات زندگی خود را در دنیای مجازی که توسط اینترنت و موبایل احاطه شده سپری می کنند.

پُرواضح است فناوری، فرصت‌ها و تهدید‌هایی که با خود به دنبال دارد؛ یکی از دغدغه‌های فعالان حوزه کودک، «کودک بلاگری» است.

فرقانی با بیان اینکه بلاگر‌های کودک، پدیده‌ای نو در اینستاگرام هستند که به آنها کودکان کار مجازی هم گفته می‌شود، تصریح می‌کند: به عبارتی استفاده از کودکان در فضای مجازی به عنوان «کودک - اینفلوئنسرها» کودکانی که به دلیل داشتن جذابیت، شیرین زبانی و ... از آنها، مخصوصا از سوی والدین‌شان برای کسب درآمد در فعالیت‌های مختلف بهره‌کشی می‌شود؛ کودکانی که روزمرگی‌هایشان با هدف کسب درآمد، در فضای مجازی به نمایش گذاشته می‌شود.

ذکر این نکته هم حایز اهمیت است که کودکان و نوجوانان، آسیب‌پذیرترین قشر در شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام هستند، شبکه‌های اجتماعی، کاربران کم سن را در معرض حجم عظیمی از اطلاعات قرار می‌دهند که بخشی از آن‌ها به‌دلیل عدم تناسب با رشد سنی و عقلی و میزان دانش کودک، منجر به آسیب زدن به کودک از جنبه  های فردی و اجتماعی می‌شود و دارای خطراتی است که زندگی کودکان را تهدید می‌کند.

بلاگری کودک، مصداق بارز کودک آزاری

فرقانی خاطرنشان می‌کند: استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی با عنوان بلاگری، مصداق بارز کودک آزاری است؛ صاحب نظران حوزه کودک و نوجوان ازجمله جامعه‌شناسان، روان‌شناسان، مددکاران اجتماعی و حقوق‌دانان به‌عنوان حامیان کودکان، معتقدند، استفاده از کودکان برای تبلیغات، مدها و مدل‌ها، در کنار ناآگاهی خانواده‌‌ها در مورد آسیب‌ها و خطرات این فضا و آسیب‌پذیری کودکان به آسیب اجتماعی تبدیل شده است.

برخورد با کودکان به عنوان شی و تبدیل آنان به ابزار کسب درآمد، به دلیل شرایط سنی کودکان، عدم اطلاع از پیامدهای آن در آینده و نیز تصمیم‌گیری از سوی والدین تضییع حقوق کودکان به شمار می‌رود.

به گفته این دکترای جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران، علاوه براین، از مهمترین  پیامدهای منفی کودک بلاگر می توان به  بحران هویت، نیاز به گرفتن تایید نظرات دیگران و شهرت، سوء استفاده جنسی از کودک،  تضاد ارزشی و نادیده گرفتن هنجارهای خانوادگی و جامعه، انزوای اجتماعی و افسردگی و اعتیاد اینترنتی اشاره کرد.

باید گفت کودکان و نوجوانان از گروه‌های فراموش شده در مبارزه با جرائم شبکه‌های اجتماعی هستند، نداشتن توجه مناسب به بزهکاری و بزه‌دیدگی سایبری کودکان، به منزله نابودی سرمایه اجتماعی و هدر رفت منابع انسانی کشور است.

فرقانی می‌گوید: آنچه که در این میان از اهمیت فراوانی برخوردار است راه‌های پیشگیری است؛ از آنجایی‌که کودکان بلاگر بیشتر از سایر کودکانی که به فضای مجازی دسترسی دارند در معرض آسیب‌های مختلف هستند از این رو لازم است تا از مخاطرات و سوء استفاده‌های احتمالی آگاه شوند و  خودمراقبتی در فضای مجازی به این کودکان آموزش داده شود.

*ضرورت آموزش پیامدهای منفی بلاگری کودک

وی با هشدار اینکه اغلب والدین بدون آنکه از عواقب و پیامدهای روانی برای کودک خود در شبکه‌های اجتماعی مطلع باشند به این کار دست می‌زنند و از کودکان خود، سلبریتی‌ می‌سازند که نقشی در این کارها ندارند ، اضافه می‌کند: این رو لازم است پیامدهای منفی به والدین آموزش داده شود.

از آنجایی‌که غالب مدیران صفحه‌های اینستایی کودکان، والدین به ویژه مادران هستند، لازم است تا با وضع قوانین جهت محدودیت حضور کودکان در فضای مجازی از کودکان حمایت شود.

این دکترای جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران با تاکید بر ضرورت آموزش و آگاهی بخشی به والدین به‌ویژه مادران در خصوص خطرات و آسیب‌های ناشی از بلاگری کودکان، خاطرنشان می‌کند: والدین هرگز از فرزندان‌شان برای تولید محتوا، تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی استفاده نکنند و همچنین به دیگران اجازه استفاده ابزاری و تبلیغاتی ندهند و همچنین احترام به  حریم خصوصی کودکان از سوی اطرافیان هنگام انتشار تصاویر ضروری است‌.

*کودک آزاری و کار مجازی کودکان کاسته شود

فرقانی گفت: پیشنهاد می‌شود تا همگی تحت عنوان مسوولیت اجتماعی با  کمک نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی به‌عنوان متولی اصلی قانون حمایت از  اطفال و نوجوانان، به ویژه برنامه اورژانس اجتماعی( خط تلفن ۱۲۳)، آموزش و پرورش به ویژه در مهدهای کودک و مقاطع ابتدایی و مراجع قضایی و سایر نهادهای مرتبط، ضمن افزایش میزان آگاهی، دست به دست هم دهیم تا از میزان آسیب ناشی از کودک آزاری و کار مجازی کودکان کاسته شود؛ زیرا که کودکان سرمایه اصلی این مرز و بوم بوده و آسیب رساندن به آنان تبعات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد. 

کاش بدانیم پشت این لایک‌ها و خنده‌های مصنوعی چه عوارض جبران‌ناپذیری برای فرزندمان دارد که حتی برخی والدین از آن خبر ندارند، پس باید مراقب باشند کودک‌شان را قربانی خواسته‌های خودخواهانه در فضای مجازی نکنند، شاید در نگاه نخست یک لایک ساده باشد اما در پسِ آن پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه دارد.

پایان پیام/۸۶۰۳۴/م