تاریخ ۱۰ هزار ساله اسلام آبادغرب/ ثبت ملی ۷۰ اثر باستانی

کرمانشاه- اسلام آبادغرب دومین شهرستان بزرگ استان کرمانشاه است که دارای تاریخی ۱۰ هزار ساله و ظرفیت های خوب گردشگری است که می تواند به مقصد گردشگری تبدیل شود.

خبرگزاری مهر -گروه استان‌ها - تینا نجفی: تاریخ همواره یکی از اصلی‌ترین محرک‌های گردشگری بوده و محققان دریافته‌اند که گردشگرانی که با هدف کشف اسرار تاریخی سفر می‌کنند اقامت طولانی‌تری نسبت به سایر گردشگران دارند.

شهرستان اسلام آبادغرب دومین شهرستان استان کرمانشاه و یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشری است که به پشتوانه قدمت و پیشینه، مناطق بکر طبیعی و فرهنگ کهن خود ظرفیت گردشگری بالایی دارد و با رونق گردشگری می‌تواند فرهنگ خود را معرفی و به اقتصادی پایدار دست یابد.

ولی فولادی منصوری شاعر، نویسنده، پژوهشگر و مؤلف نمونه و برتر استان کرمانشاه و اهل اسلام آبادغرب است که طی چند سال موفق به تألیف و گردآوری مجموعه کتاب‌های تاریخی با عناوین تاریخ سیاسی و اجتماعی بزرگ ایل کلهر، نقش بزرگ ایل کلهر در هشت سال دفاع مقدس، تاریخ کلهر ایل منصوری و کلهر در عراق، گلزار ادب کلهر، تاریخ سیاسی و اجتماعی اسلام آبادغرب و کتب دیگری شده و کتاب‌هایی با عنوان‌های تاریخ ۱۰ هزار ساله شهرستان اسلام آبادغرب، آثار باستانی، مناطق دیدنی و تفریحی اسلام آبادغرب، تاریخ کرمانشاه در دوره قاجار و مواردی دیگر را در دست چاپ دارد.

ولی فولادی منصوری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اسلام آبادغرب یکی از شهرهای باستانی ایران و دومین شهرستان استان کرمانشاه است که در ۶۰ کیلومتری جنوب غرب کرمانشاه واقع شده است که قبلاً شامل ماهیدشت، کوزران، ایل سنجابی و قسمت‌های از میان دربند، ایوان غرب، گیلان‌غرب، دالاهو و در مقطعی از تاریخ قصر شیرین، سرپل ذهاب و خانقین و مندلی بوده و برابر تعاریف و تقسیمات بین المللی و در جریان استقلال عراق ۲ شهر خانقین و مندلی به خاک عراق الحاق شد و برابر تقسیمات کشوری در سال ۱۳۳۹ و عملاً در سال ۱۳۴۵ قصرشیرین، سرپل ذهاب جدا و ایوان غرب به فرمانداری کل ایلام الحاق شدند و در سال ۱۳۵۹ شهرستان گیلانغرب از قلمرو اسلام آبادغرب جدا و به شهرستان ارتقا یافت و در سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ منطقه ماهیدشت به کرمانشاه الحاق شد و سرانجام در سال ۱۳۸۵ کرند، ریجاب و گهواره از این شهرستان جدا و به نام شهرستان دالاهو ارتقا یافتند و اکنون آنچه مانده از شاهبداغ در مرز هلیلان تا خسرو آباد در ابتدای حوزه کرند به طول ۸۵ کیلومتر و از تنگه مرصاد تا تنگه ترازگ به طول ۵۰ کیلومتر است و جغرافیای کنونی شهرستان اسلام آبادغرب را تشکیل می‌دهد.

تاریخ ۱۰ هزار ساله شهرستان اسلام آبادغرب

وی افزود: تاریخ این شهرستان به بیش از ۱۰ هزار سال قبل بر می‌گردد که طی کاوش‌های به عمل آمده توسط باستان شناسان خارجی در حفاری‌های ماهیدشت نشانه‌هایی از صد هزار سال سابقه سکونت انسان‌ها در این منطقه را به دست آوردند و اسلام آبادغرب که تا سال ۱۳۷۰ ماهیدشت هم جزئی از آن بوده همواره محل زیست اقوام و گروه‌های مختلف از جمله پیشدادی، کیانی، گوتی، ایلامی، کاسی، سوباری، نایری، ماد بزرگ هگمتانه، ماد کوچک یا پارسوا، آتروپاتن و سایر اقوام و از جمله قدیمی ترین محل زیست مردمان ایل کلهر از باستان تا کنون بوده است و کلهرها ریشه خود را از کیلهراسب کیانی و کلاهور پهلوان مازنی گرفته‌اند و به رأی امیر شرف خان بدلیسی نسب خود را به گودرز بن گیو می‌رسانند و شامل سه شعبه پلنگانه، درتنگ ذهاب و امرای ماهیدشت هستند.

این پژوهشگر اسلام آبادغرب تصریح کرد: نام اولیه‌ای که به این شهر و قلعه باستانی آن داده‌اند پالوم و یا پلوم بوده و بنای اولیه براساس نوشته المسالک و الممالک و حمدالله مستوفی به دوران آریایی‌ها بر می‌گردد و نام آن مندلی مربوط به دوران مادها بوده که بعد از مندلی مستند کتاب کوه‌های ناشناخته اوستا به نام آورن آباد و یا آورونیاوا نام گذاری شده و مشخص نیست تپه چقا گاوانه در مرکز شهر اسلام آبادغرب در چه تاریخی ساخته شده اما اسناد به دست آمده توسط باستان شناسان در کاوش‌های سال‌های ۱۳۴۹ و ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ و بررسی لوح‌های گلی به خط بابلی قدیم رسید و کالاهایی به نام شهر پالوم یا پلوم به دست آمده که سابقه این تپه باستانی را به سه هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد می‌رساند که با ۲.۲۲ میلادی ۵۵۲۲ سال سابقه مستند دارد این شهر در دوران هخامنشیان «سکیه هوتی» نام داشته و در دوره ساسانیان «دشت نساء» بوده است.

وی ادامه داد: در اوایل اسلام بنا به اسناد معتبر از سفرنامه‌ها و خاصه کتاب الاعلاق نفیسه و مستنداتی که در جلسه بررسی آتشکده پلنگرد توسط کارشناسان وزارت میراث فرهنگی ارائه شد که شش فرسنگ با آخورین (پلنگرد) فاصله دارد، نام آن مرج القلعه بوده و عده‌ای به اشتباه گفته‌اند که هیچ آثار تاریخی و قلعه‌ای در آن نیست و در قرن دوم هجری هارون الرشید به حکومت کردستان به مرکزیت کرمانشاه رسید و در این نقطه زندانی ساخت و هارون آباد را به او نسبت می‌دهند که عده‌ای از فرهیختگان اعتقاد دارند همان واژه آرون آوا بوده که به این مرحله رسیده است. نام هارون آباد بر این قلعه و شهرستان باقی ماند تا در زمان رضا شاه در سال ۱۳۱۴ نام آن به شاه آباد تغییر یافت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بنا به خواست مردم به اسلام آباد تغییر نام داد.

فولادی منصوری عنوان کرد: این شهرستان و قلعه باستانی آن همواره محل حکومت گران کرد کلهر در طول تاریخ بوده و تا پایان ملوک الطوایفی از قلعه مذکور و قلعه شیان استفاده حکومتی شده است و در ۷۰۰ سال قبل از میلاد با یورش آشورها این قلعه به آتش کشیده و غارت شده و در دوران‌های مختلف برای تصاحب حکومت بین سرداران مختلف جنگ‌ها و نبردهایی صورت گرفته که آخرین آن در قلعه چیا گاوانه مربوط به دوره صفویه و کشته شدن هارون نامی به دست برادران هشت گانه کلهر برگشتی از شیراز بوده و آخرین واقعه خارج از قلعه کشته شدن اکبر خان سیاه در جنب همین قلعه در منزل ییلاقی محمود خان کلانتر توسط جوانمیر خان ضرغام الدوله پسر داودخان امیر اعظم کلهر بوده و این نقطه جغرافیایی در جریان جنگ جهانی اول و دوم به اشغال نیروهای متخاصم روسی و انگلیسی در آمد و در جریان هشت سال دفاع مقدس حدود ۲۸۰ بار بمباران و موشک باران شد و آخرین روزهای جنگ به اشغال معارضان و منافقان نظام جمهوری اسلامی در آمد.

وی گفت: اسلام آبادغرب از نظر جمعیتی ابتدا در سال ۱۳۰۹ فقط تعداد ۴۸۰ نفر جمعیت داشته و در سال ۱۳۱۶ که به عنوان دومین شهرستان تابع استان شناخته شد تعداد هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت شهر اسلام آباد بوده که در کتاب «تاریخ سیاسی اجتماعی اسلام آبادغرب» تمام آمار گیری سنوات مختلف ثبت است و برابر آمارگیری سال ۱۳۹۰ جمعیت شهر اسلام آباد ۱۵۰ هزار نفر و برابر آمارگیری سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۴۰ هزار نفر جمعیت داشته است و علت نقصان آمارگیری این دو مقطع تاریخی مهاجرت حدود ۱۰ هزار نفر به شهر کرمانشاه و سایر نقاط در سالیان مذکور بوده است و هم اکنون ۸۲ در صد جمعیت شهرستان از مردم ایل بزرگ کلهر و بقیه از ایلات زنگنه، سنجابی، گوران و متفرقه است.

اسلام آبادغرب دارای ۲۰۰ مورد آثار باستانی است

مؤلف اسلام آبادغربی مطرح کرد: اسلام آبادغرب دارای حدود ۲۰۰ مورد آثار باستانی است که بر اساس مستند کتاب تاریخ سیاسی اجتماعی اسلام آباد غرب ۷۰ مورد آن ثبت ملی شده و ۱۲۳ مورد آن ثبت نشده است و تپه تاریخی و باستانی چقا گاوانه که در وسط شهر است و قدمتی حداقل هفت هزار ساله دارد و برابر کاوش‌های باستان شناسی اسنادی به دست آمده که سه هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد نام آن پالوم یا پلوم بوده است، تپه تاریخی و باستانی قلعه شیان که حداقل قدمت آن به دوران اشکانیان و ساسانیان می‌رسد، قلعه چهر واقع در بخش حمیل که سابقه دوران ساسانیان را در کارنامه خود دارد، تپه تاریخی چقا جنگاه در بین جاده اسلام آباد به حمیل با قدمتی بسیار دور و شاید دوره کیانیان باشد، تپه و آثار باستانی فیروز آباد در سر جاده اسلام آباد به کرند که دوره ساسانیان را نشان می‌دهد از جمله آثار باستانی معروف اسلام آبادغرب هستند.‌

آتشکده‌های تاریخی اسلام آبادغرب

وی اظهار کرد: اسلام آبادغرب دارای سه مورد آتشکده است و آتشکده شیان که آثار دوره کیانیان تا ساسانیان را دارد، آتشکده پلنگرد یا آخورین که مورد کاوش در دو مقطع تاریخی قبل و بعد از انقلاب اسلامی قرار گرفته است و یکی از عبادت‌گاه‌های دوره زرتشت بوده و مردم در آن نیایش نموده‌اند و آتشکده میل میلگه در جنوب شهرستان اسلام آبادغرب و در منطقه کوهستانی میلگه باباخان واقع شده و سابقه‌ای در حدود آتشکده‌های شیان و پلنگرد را نشان می‌دهد.

فولادی منصوری بیان کرد: سه مورد بارگاه با عظمت امام زاده حسن (ع) در بخش حمیل منطقه بین منصوری و هرسم، امام زاده قاضی الکیا (ع) در بخش مرکزی و روستای کله جوب و امام زاده علی اکبر (ع) در روستای بدره‌ای زیارتگاه‌های مذهبی این شهرستان است.

مناطق بکر گردشگری اسلام آبادغرب

وی گفت: در جلد دوم کتاب مجموعه چهارجلدی «تاریخ سیاسی اجتماعی بزرگ ایل کلهر» و صفحات ۵۴۴ تا ۵۴۶ کتاب «تاریخ سیاسی اجتماعی اسلام آبادغرب» و همچنین کتاب آثار باستانی، مناطق تفریحی و گردشگری اسلام آبادغرب که در دست چاپ است؛ برخی مناطق بکر گردشگری اسلام آبادغرب ذکر شده و سراب‌های بسیار ارزشمند و منطقه هدف گردشگری شرف آباد در ضلع غربی شهر اسلام آبادغرب، سراب هرسم، سراب گاو روانی، سراب کمره، سراب شیان، سد شیان، منطقه بسیار زیبای میان تنگ منصوری، آبشار بسیار زیبای صنیوقه یا صندوقه در روستای سیاه شیخه در جنوب شهر اسلام آبادغرب، مناطق بسیار زیبای گلال سیاه، تراب و دار بادام، منطقه طبیعی تنگ اسماعیل بگ در غرب شهر اسلام آباد و شاهبداغ در شرق شهرستان اسلام آبادغرب از مناطق طبیعی گردشگری اسلام آبادغرب هستند.

پژوهشگر اسلام آبادی خاطرنشان کرد: جنگ تحمیلی با بمباران شهر مظلوم اسلام آبادغرب در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ شروع و پایان جنگ در همین شهر با حمله معارضین نظام در سال ۱۳۶۷ به اتمام رسید بنابراین بزرگترین منطقه گردشگری دفاع مقدس در تنگه چهار زبر است و در جلو کارخانه قند یادمانی از جنگ توسط یکی از اساتید ایجاد شده است که می‌توانند محلی برای بازدید کنندگان باشند.

فولادی منصوری تصریح کرد: علت بی بهره ماندن ظرفیت‌های باستانی، تفریحی و گردشگری در سطح شهرستان اسلام آبادغرب عدم معرفی آنان و مغفول ماندن در روند مدیریت شهرستان است و اگر دستگاه‌های مسئول و متولیان امر این ظرفیت‌ها را سامان دهی کنند می‌توان شاهد رونق این نقطه از استان باشیم و چاپ کتاب «آثار باستانی، مناطق تفریحی و گردشگری اسلام آبادغرب» نیز به منظور معرفی ظرفیت‌های این شهرستان است.