رهاسازی آب از سدهای مازندران برای مصارف کشاورزی پایان یافت

ساری- ایرنا - میانگین ذخیره آب سدهای مازندران این روزها کاهش حدود ۳۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه چنین روزهایی در سال گذشته نشان می‌دهد؛ وضعیتی که نشانگر عمیق شدن ریشه خشکسالی و به خطر افتادن محور اصلی اقتصاد استان یعنی کشاورزی است. به گزارش خبرنگار ایرنا ، طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران ، از مجموع ظرفیت ۴۴۲ میلیون متر مکعبی سدهای مازندران ، هم اکنون فقط حدود ۱۰۰میلیون مترمکعب در مخازن ۱۱ سد بزرگ و کوچک استان وجود دارد که نسبت به چنین روزهایی در سال گذشته حدود ۴۰ میلیون متر مکعب کمتر است. بیشترین تنش و رسوخ خشکسالی بر منابع آبی ۲ سد بزرگ مازندران نمایان شده است. مازندران دارای ۲ سد بزرگ شامل سد شهید رجایی در ساری و سد البرز در سوادکوه است.ظرفیت اسمی سد شهید رجایی ۱۶۲ میلیون و سد البرز هم۱۴۲ میلیون متر مکعب است. این۲ سد در مجموع حدود ۸۷ درصد مجموع ظرفیت ذخیره سازی آب استان را دارند و ۱۳ درصد بقیه هم مربوط به ۹ سد کوچک است. در حال حاضر طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران ۷۳ درصد از ظرفیت ۱۶۲ میلیون متر مکعبی سد شهید رجایی ساری خالی است ، یعنی حجم آب موجود این سد اکنون فقط ۲۲ میلیون متر مکعب است که این آمار نسبت به چنین روزهای در سال گذشته که ۳۸میلیون متر مکعب بوده ،حدود ۴۰ درصد کمتر شد. سد شهید رجایی برای کشاورزی شرق مازندران و آب شرب شهروندان ساری بسیار مهم است ؛یعنی علاوه بر این که آب مورد نیاز ۵۲ هزار هکتار اراضی کشاورزی پایین دست را تامین می کند، حدود ۱۵ درصد آب شرب شهروندان ساروی نیز از این سد وارد شبکه می شود. خطرات کاهش بیش از حد حجم آب موجود سد شهید رجایی ساری و بسته شدن خروجی این سد از این جهت مهم است که هنوز شالیزار های پایین دست واقع در شهرستان های ساری و  میاندرود که بیشترین کشت ارقام پرمحصول را دارند ، به آبیاری نیاز دارد؛ موضوعی که هشدار سرپرست جهاد کشاورزی ساری و میاندرود را در پی داشت. سیداسماعلیل علوی اعلام کرد که با توجه به میزان بالای آب بری این ارقام و کاهش محسوس حجم آب ذخیره سد ، خطر به بار ننشستن و خشکیدن شالیزارهای پایین دست این منطقه زیاد شده است. وی با اعلام این که به دلیل کاهش بارندگی های بهنگام که برای جبران آب مصرف شده پشت سد ضروری است ، تنش خشکسالی بیشتر شده است، افزود : حدود ۱۵۰ هکتار از شالیزار های پایین دست این سد به خاطر کم آبی و خشکسالی تقریبا رها شده است. بارندگی های بهنگام برای کشاورزی مازندران که همواره از اهمیت خاصی برخوردار است ، طبق آمار رسمی هواشناسی امسال رخ نداده است. یعنی کاهش محسوس بارندگی های خرداد ؛ تیر و مرداد ماه که زمان ۹۰ تا ۱۱۰ روزه کاشت تا برداشت شالیکاری است ،سبب شد تا وضعیت ذخیره آب ناشی از بارندگی های بهنگام برای مصرف کشاورزی بشدت دچار مشکل شود. پایان رهاسازی آب سد شهید رجایی ساری برای اهداف کشاورزی پایان رهاسازی آب سد شهید رجایی ساری برای اهداف کشاورزیمدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران هم اعلام کرد که رهاسازی آب مورد نیاز کشاورزی از سد شهید رجایی ساری در فصل زراعی جاری با رهاسازی و تنظیم ۱۱۴ میلیون متر مکعب پایان یافته است. جواد طوسی افزود : بر اساس مصوبات جلسات مشترک شرکت آب منطقه‌ای ، سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل هواشناسی مازندران، عملیات رهاسازی آب از این سد که یکم اردیبهشت امسال آغاز شده بود متوقف شده است. وی با بیان این‌که شبکه سد شهید رجایی بیش از ۲۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی پایین‌دست را آبیاری می‌کند، ادامه داد : رهاسازی آب این سد در مرحله نخست طبق برنامه تا پایان تیر با انجام نوبت‌بندی و حضور شبانه‌روزی عوامل انجام شد ، اما با توجه به نیاز آبی دشت تجن و شرایط آبی منطقه، در ماه‌های مرداد و شهریور نیز سه مرحله رهاسازی آب صورت گرفت. مدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران خاطرنشان کرد: با بسته شدن دریچه سد شهید رجایی ، رهاسازی آب از سایر سدهای استان نیز برای مصارف کشاورزی پایان یافت و تا فصل زراعی سال آینده دیگر آبیاری کشاورزی از سدها در استان انجام نمی‌شود. بر اساس جدول داده های آماری  هواشناسی ، مازندران تیر ماه و خرداد ماه امسال کمترین بارندگی ها را در ۱۱ ماهه فصل زراعی جاری یعنی از اول مهر ماه سال گذشته تا پایان مردادماه امسال داشت و در هر یک از این ۲ ماه تنها هفت میلی متر بارندگی به ثبت رسید . میانگین بارش مرداد ماه سال جاری استان نیز ۳۰ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۴۹  میلی متر بوده ،حدود ۳۹ درصد کاهش داشته است. مشاهدات و بررسی ها نشان می دهد که از اول شهریور تا کنون نیز بارندگی در مازندران رخ نداده است و تنش خشکسالی و کم آبی همچنان بر منابع آبی استان تداوم دارد. مدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران گفت : حدود سه هزار هکتار از هشت هزار و ۶۰۰ هکتار زمین های شالیزاری حوزه شهرستان میاندرود در بخش انتهایی شبکه آبیاری سد شهید رجایی قرار دارد که طبق بررسی کارشناسان به دلیل تنش خشکسالی با کاهش عملکرد مواجه خواهند شد. وی تصریح کرد : اگر چه با هماهنگی مراکز خدمات کشاورزی بخش گوهر باران ، اعضای شورای اسلامی و دهیاران ، هشدارهای لازم مبنی بر زیر کشت نرفتن زمین های این منطقه کشت ارقام پرمحصول داده شده است ، اما به دلیل قیمت مناسب شالیکاران زیر بار این  هشدارها نرفتند. سرپرست جهاد کشاورزی ساری و میاندرود به رها شدن حدود ۹ هکتار از زمین های شالیزاری  منطقه میانبند شهرستان ساری به دلیل کاهش و حتی به صفر رسیدن دبی آب چشمه های منطقه اشاره کرد و گفت:  شرکت آب منطقه ای در رها سازی و نوبت بندی آب سد شهید رجایی به رغم همه مشکلات همکاری خوبی داشته است ، اما اکنون آبی برای رها سازی وجود ندارد. سهم شرق مازندران از اراضی شالیزاری مازندران طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی استان حدود ۵۰ هزار هکتار است که حدود نیمی از آن یعنی ۲۴ هزار هکتار متعلق به شهرستان های ساری و میاندرود ، ۱۲هزار و ۵۰۰ هکتار در شهرستان بهشهر و ۱۰ هزار هکتار هم مربوط به شهرستان نکا است و شالیکاران گلوگاهی هم ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار شالیزاری دارند. تنش خشکسالی بر کشت دوم برنج در اراضی پایین دست سد البرز تنش خشکسالی بر کشت دوم برنج در اراضی پایین دست سد البرزدر همین حال ، طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران وضعیت  آب موجود پشت سد البرز دومین سد بزرگ استان مازندران در سوادکوه نیز بغرنج است ،یعنی از ظرفیت ۱۴۲میلیون  مترمکعب ، حجم فعلی آب ذخیره شده ۶۵ میلیون متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه چنین روزی که ۸۸ میلیون مترمکعب آب داشته ۲۶ درصد برابر با ۲۳میلیون متر مکعب کمتر آب دارد. بررسی ها نشان می دهد اگرچه بیشتر زمین های شالیزاری پایین دست این سد محصول کشت اول را برداشت کرده اند ، اما  با توجه به استقبال بیش از حد شالیکاران به کشت دوم ، اکنون بیشتر این زمین ها با کمبود آب مواجه شده اند . از طرفی طبق مقررات ، استفاده از آب سد برای کشاورزی فقط برای یک مرحله است ، اما با همکاری شرکت آب منطقه ای رها سازی آب از این سد همچنان ادامه دارد ، ولی بسیار کم و حتی خروجی سدها در بعضی از وقت ها بسته می شود. طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران بیش از ۱۰۴ هزار هکتار از این سطح دوباره زیرکشت این محصول راهبردی رفته است که تا ۸۰ درصد مربوط به حوزه  مرکزی و غرب استان است. همچنین طبق گزارش رسمی جهاد کشاورزی مازندران محصول کشت اول برنج در ۱۸۵هزار هکتار برابر با حدود ۸۶درصد از شالیزارهای استان برداشت شده است. مازندران استانی با محور تولیدی کشاورزی است که تقریبا کشت تمامی محصولات آن به بارندگی و ذخیره سازی آب بستگی دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد بهره برداران بخش کشاورزی مازندران حدود ۵۰۰ هزار نفر است و هرگونه تغییر در بارندگی به صورت مستقیم بر زندگی و معیشت آنان و در نهایت بر امنیت غذایی کشور که مازندران نقش حدود ۱۲ درصدی در تولید ارزش افزوده آن دارد ، اثرگذاری خواهد کرد.