هنر چگونه باید کرمانشاه را به تصویر بکشد؟
کرمانشاه- چندی پیش استاندار کرمانشاه با رئیس سازمان صداوسیما دیدار کرد و توافقات خوبی برای معرفی هر چه بیشتر استان شکل گرفت اما هنر چگونه باید کرمانشاه را به تصویر بکشد؟
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها – رضا کریمی*: چندی پیش در خبرها آمده بود که در دیدار استاندار کرمانشاه رئیس سازمان صداوسیما تصمیمات مهمی گرفته شده است؛ از جمله تولید سریال ۲۶ قسمتی با موضوع محوری کار و کارآفرینی و توریسم سلامت، تولید انیمیشن ۲۶ قسمتی با موضوع معرفی جاذبه‌های گردشگری و معرفی نخبگان و شخصیت‌های معاصر استان کرمانشاه، تولید ۵ تله فیلم و ساخت مسابقه ۲۶ قسمتی، پخش تیزر و کلیپ از زیبایی‌های استان در شبکه‌های سراسری، پیشنهاد ساخت سریال مشترک با استان‌های همسایه عربی و کردی عراق.
به مناسبت این توافق با صداوسیما می‌توان یک‌بار دیگر این پرسش را به بحث گذاشت که یک اثر هنری خوب چگونه باید کرمانشاه را به تصویر بکشد؟ آیا لباس و لهجه و موسیقی محلی و اسامی اماکن و تخمه‌پزی و جشن انار کافی است؟ در سفر رهبر انقلاب به کرمانشاه مفاخر کرمانشاه معرفی شد و نقش آن در انقلاب و در دفاع مقدس تبیین شده و نسبت مذاهب آن با انقلاب مورد اشاره قرار گرفت.
این موارد هویت‌آفرین است که باید با زبان هنر به تصویر کشیده شود اگر سریال نون خ که با حمایت استاندار وقت ساخته شد را با سریال پایتخت مقایسه کنیم بهتر می‌فهمیم کرمانشاه و مازندران در آن چگونه معرفی شدند.
هر دو اثر توسط هنرمندان محلی دارای سابقه فعالیت ملی ساخته شده است. البته تبار کارگردان نون خ در همسایگی ماست نه دقیقاً کرمانشاهی. مهم این است که کرمانشاه از این هنرمندان مهاجر کم‌ندارد.
در سریال پایتخت، فراتر از موارد فوق، نشانه‌های ویژه‌ای موضوع فیلمنامه قرار گرفت مانند گنبدوگلدسته‌سازی، کشتی مازنی، تیم فوتبال نساجی، پلنگ مازندران و مخاطرات محیط‌بانی. فراتر از خوبی‌های آن استان، نقص‌های فرهنگی و اجتماعی هم دستمایه طنز قرار داده شد.
علاوه بر این، مسائل ملی و مذهبی که برای همه استان‌ها نیاز بود در قصه گنجانیده شده بود. گرچه می‌توان به کاستی‌ها و اشتباهات قابل توجهی در پایتخت اشاره کرد اما سریال نون خ چقدر به نسبت پایتخت موفق بود؟ چقدر با این سریال کرمانشاه شناسانده شد؟ می‌توان افزود که نقاط قوت سریال مازنی بیش از این‌هاست. طنز قوی‌تر و لایه‌های عمیق‌تر قصه، این دو را بسیار فاصله‌دار می‌کند. اساساً برای تولید اثر هنری موفق فقط محتوای عالی کافی نیست فرم مناسب هم لازم است. در پایتخت، حداقل تا حدود دوره پنجم، نقاط قوت زیادی وجود داشت: ۱. طنز سالمی دارد و از بی اخلاقی‌ها و ابتذال معمول در طنز دور است. ۲. فرم هنری مؤثر و متنوعی دارد و طنز قوی و پی‌درپی آن را مخاطبین از اقشار مختلف جدی می‌گیرند و بارها می‌بینند وخسته یا آزرده نمی‌شوند. ۳. مضامین انتقادی آن نرم و مفید است و بدون پرخاشگری و ژست سیاسی از کاستی‌ها می‌گوید. ۴. برای اولین بار دین را با طنز هماهنگ کرده است و نماز و روزه و مسجد و امامزاده در آن وجود دارد اما نه به طنز آسیب می‌زند و نه طنز به آن آسیب می‌زند. ۶. مردم در آن به صورت واقعی نمایش داده می‌شوند نه اینکه طبقه محروم تحقیر وتمسخر شوند.
کرمانشاه بیش از این‌ها شایسته بهترین‌هاست. برای تولید آثار موفق باید الگوهای‌گذشته به خوبی بررسی شوند. در این مورد اگر نه سیما که شاید سینما موفق‌تر است. شاید فیلم اتاقک گلی مورد مناسبی برای بررسی و تأمل در این پرسش باشد که یک اثر هنری خوب چگونه باید کرمانشاه را به تصویر بکشد؟ در آن فیلم عملیات مرصاد در یک قصه درگیرکننده به تصویر کشیده شد و کرد کرمانشاهی در کنار رزمندگانی از دیگر اقوام در کنار هم جنگیدند و برای هم خون دادند. ما به قومیت‌ها توجه می‌کنیم نه برای آنکه به هم فخر بفروشیم بلکه به قول قرآن هدف معارفه بیشتر است. معارفه دوطرفه است و یک اثر هنری زمانی بومی است که همزمان ملی و بلکه جهانی باشد.
*کارشناس مسائل فرهنگی