حجاب؛ از واقعیت تا روایت/ مواجهه ایمن با هنجارشکنی اجتماعی
بجنورد- در میدان اجتماع و هم در فضای سایبر، یک جبهه کنشگر تمام عیار را در راستای فتح سنگر حجاب می‌بینیم؛ اما این جبهه برای این نبرد، جنگ شناختی را به کار بسته تا به اهداف خود دست یابد.
خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- پوریا سرداریان*: موج بی‌حجابی و بدن‌نمایی شکل گرفته در میان بخشی از جامعه قابل کتمان نیست، اما مواجهه فعال با این مسئله فرهنگی و اجتماعی که در کلام رهبر انقلاب اسلامی، با عنوان حرام شرعی و سیاسی از آن یاد شده است، به‌شدت تابع تحلیل و برداشت ما از صحنه و روایتی است که در نظرمان از آن شکل گرفته است.
پیش از هر بحث، باید بپذیریم نه چند خیابان بازاری وسط شهر و نه عابران آن، نماینده عمومیت شهر و شهروندانش نیست؛ گرچه که هیچ انگاری این‌ها هم رفتار عاقلانه‌ای نیست. اما واقعاً چطور می‌توان به برآوردی قابل اعتماد از نبض جامعه در نسبت با مسئله حجاب رسید؟
سوگیری‌هایی که در گزارشات و آمارهای مجموعه‌های مختلف در پاسخ به این پرسش وجود دارد، پذیرش خروجی آنان را برای مخاطب دشوار کرده است. اما قدر مسلم، هم می‌توان هجمه تبلیغاتی و رسانه‌ای معاندین (سلطنت‌طلبها، منافقین، بهائیت، بوقچی‌های عبری و عربی و غربی، تجزیه‌طلبان و …) برای گسترش روند کشف حجاب در کف میدان را ملاحظه کرد و هم می‌توان تلاش برای غالب نشان دادن بی‌حجابی در جامعه ایرانی را در رسانه‌های اجتماعی پرمخاطبی همچون یوتیوب و اینستاگرام که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی که در حال ضریب‌دادن به انتشار چنین محتواهایی در بین کاربرانشان هستند، دریافت نمود.
پس عملاً ما هم در میدان اجتماع و هم در فضای سایبر، در مسئله حجاب، یک جبهه کنشگر تمام عیار را در راستای فتح سنگر حجاب می‌بینیم. اما این جبهه برای این نبرد، جنگ شناختی را به کار بسته تا در این میدان نو، به اهداف خود دست پیدا کند. چرا که فتح اذهان به مراتب مؤثرتر از فتح سرزمین‌هاست. فلذا در این میدان مهم نیست برآوردها چه نمایی از وضعیت بی‌حجابی و پذیرش اجتماعی آن بدهند، بلکه اختلال در دستگاه تحلیلی و محاسباتی عموم مردم و ایجاد باور مطلوب جبهه مقابل، مد نظر قرار دارد.
پس جبهه حق نیز بایستی تمام هم و غم خود را در شکل دادن یک دستگاه محاسباتی صحیح، دقیق و عمیق در نسبت با اهمیت و ضرورت مسئله رعایت حجاب در جامعه اسلامی، به ویژه در اذهان نوجوانان و جوانان قرار دهد. ناگفته پیداست که این نکته به معنای دست کشیدن از اقدامات سلبی و برخورد نکردن با قانون شکنان و مروجین اباحه گری نیست. در یک مقاله علوم‌شناختی پایه، آمده بود که برای ایجاد جنگ شناختی، کافیست جامعه را چند قطبی نمود، سپس رفتار هر بخش را رادیکالیزه کرد.
آن گاه در آوردگاه‌هایی که کشش داشته باشد، می‌توان عرصه تقابل و زد و خورد بین بخش‌های مختلف جامعه با یکدیگر را ایجاد نمود.
اما با وجود این نکات، چگونه در مسئله حجاب بایستی به تبیین‌گری و ساخت دستگاه محاسباتی درست در نسبت با این مسئله دست زد؟ چند نکته در این زمینه قابل ذکر است: می‌توان وضعیت نهاد خانواده در جامعه غربی که در مسئله برهنگی و انقلاب جنسی چندین پیراهن بیش از سایرین پاره کرده را در معرض قضاوت مخاطب قرار داد. خانواده‌های تک‌نفره و فرزندان تک والدینی، آمار طلاق و ناپایداری کانون خانواده، میزان تجاوزات و تعدی به حقوق زنان و کالایی پنداشتن این بخش از جامعه، انتهای مسیری است که برخی ناآگاهانه پا در مسیر تحقق آن گذاشته‌اند.
لازم است الگوی زیست عفیفانه که منجر به شکل‌گیری حیات طیبه می‌شود، برای مخاطب ترسیم گردد. قطعاً در تقابل دو مسئله آرامش و اضطراب، قطعاً مخاطب خردمند آرامش را انتخاب خواهد نمود. جامعه بی‌حجاب، جامعه‌ای ملتهب و مضطرب را به بار خواهد آورد.
بخشی از کشف حجاب کننده ها، این اقدام را نوعی بروز اعتراض در نسبت با تضییع حقوق زنان و حق آزادی‌شان قلمداد می‌کنند. کافیست شأن و منزلت زن در جامعه اسلامی و ارتقای شاخص‌های مختلف این حوزه در گذر دوران انقلاب را به ایشان عرضه نمود. همچنین تبیین مفهوم «الگوی سوم زن» که رهبر انقلاب بدان اشاره نموده‌اند، در این قسمت می‌تواند ثمربخش باشد. پس می‌توان از این حس فطری ظلم‌ستیزی نوجوانان و جوانان، با تنظیم دستگاه فکری و محاسباتی آنان، در مسیر صحیح برای پیشرفت انقلاب اسلامی بهره برد.
آموختن چارچوب تفکر انتقادی، آشنا سازی با مغالطات مرسوم و از مرجعیت اجتماعی انداختن سلبریتی ها (که عموماً تابع موج‌ها و اقبال اجتماعی و دریافت لایک و تأیید موضع‌گیری می‌کنند) در اذهان مخاطب نوجوان و جوان، کمک شایانی به استحکام بخشی به دستگاه شناختی و محاسباتی این قشر در برابر هجمه جبهه باطل خواهد نمود.
در انتها باید یادآور شد که ساخت درونی جامعه ایرانی همواره و در طول تاریخ بر پایه ارزش‌های اخلاقی و اسلامی بوده است.
از دوران کشف حجاب رضاخانی و مقاومت عفیفانه زنان، تا تغییر جایگاه زن به واسطه تحقق انقلاب و ارتقا نقش‌آفرینی علمی، فرهنگی و اجتماعی زنان ایرانی همگی نشان دهنده بی تناسب بودن این موج اجتماعی اباحه‌گرایانه با بافت جامعه ماست. لذا با اقدامات توأمان سلبی و ایجابی، می‌توان از این موج ناهنجار گذر نمود و مسیر تحقق تمدن اسلامی را پی گرفت.
*مسئول بسیج دانشجویی خراسان شمالی