اردبیلِ بی‌برف در گرم‌ترین پاییز نیم قرن اخیر
نمای بی برف دشت اردبیل و کوه سبلان امروزه بیشتر از هرچیزی به ذوق مردم می‌زند و کاهش چشم‌گیر بارندگی و افزایش دما در پاییز امسال این چهره بی‌برف و باران را برای اردبیل رقم زده است.
خبرگزاری فارس اردبیل - حامدقادری: استان اردبیل در شمال‌غرب ایران از نقاط کوهستانی و سرد کشور محسوب می‌شود که براساس توپوگرافی و شرایط جوی در سال‌های نه چندان دور همواره در فصل پاییز شاهد بارش گسترده برف و باران می‌شد و این موضوع سبب خوشحالی اهالی شده و رونق کشاورزی را رقم می‌زد.
پاییز امسال یکی از بی‌بارش‌ترین و گرم‌ترین پاییزهای نیم قرن اخیر در این استان بوده و این روند تا اواسط فصل آخر پاییز نیز ادامه داشته است و کماکان اهالی منطقه امیدوارانه چشم به آسمان دارند تا شاید اواخر پاییز شرایط جوی دست‌خوش تغییرات شد.
کمتر ماه آذری پیش آمده که از بالا به دشت اردبیل نگاه کنیم و زمین‌های خشک و خالی و در کنار آن کوه سرافراز ۴ هزار ۸۱۱ متری بی برف را ببینیم که اکنون این منظره به شدت به ذوق هر بیننده‌ای می‌زند.
علاوه بر نبود بارش برف در پاییز امسال، بارش باران نیز به شدت کم شده و این کاهش در مرکز استان نیز محسوس‌تر بوده است.
سال‌خوردگان و ریش سفیدان منطقه از آذر ماه‌های سرد و پُر برفی سخن می‌گویند که اردبیل طی سالیان گذشته به خود دیده است؛ اما شرایط فعلی منطقه به گفته همین افراد بیشتر شبیه به فصل بهار و یا انتهای فصل تابستان بوده و جلوه‌ای از فصل سرد پاییز اردبیل ندارد.
از همین رو در ادامه این گزارش به سراغ مدیرعامل آب و منطقه و مدیرکل هواشناسی استان اردبیل رفتیم تا در این باره نظرات تخصصی آن‌ها را جویا شویم.
کاهش ۶۰ درصدی بارندگی در استان اردبیل
علی حیدری اناری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل، با اشاره به اینکه کاهش بارندگی‌ها از سال‌های قبل در استان آغاز و در سال آبی جاری وارد مرحله بحرانی شده است، اظهار کرد: میزان بارندگی‌ها در استان نسبت به کوتاه مدت ۴۰ درصد و نسبت به بلند مدت ۶۰ درصد کاهش یافته و از سوی دیگر جریان روان آب‌های رودخانه‌های استان نیز با ۶۰ درصد کاهش مواجه شده است.
وی افزود: ۷۰ درصد آب شرب شهرهای اردبیل، سرعین و روستاهای اطراف از سد یامچی و مابقی از چاه‌های عمیق دشت اردبیل تامین می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل تصریح کرد: به جهت تغییرات گسترده اقلیمی، کاهش سطح بارندگی و پوشش برف در کوه‌های اطراف و از طرفی دیگر افزایش محسوس دما و بالا رفتن سرعت تبخیر، ورودی آب به سدهای استان به‌ویژه سد یامچی به عنوان منبع اصلی تامین آب شرب اردبیل، به شدت در حال کاهش است.
کاهش بارندگی در فصل پاییز سبب شده تا موضوع تامین آب به یکی از چالش‌های مهم در این استان تبدیل شود و به‌طوری‌که طبق گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل امروز بیش از ۷۰ درصد مخازن سدهای استان خالی است.
بیش از ۷۰ درصد مخازن سدهای استان اردبیل خالی است
حیدری با اشاره به این موضوع افزود: مجموع ظرفیت سدهای استان در کل ۳۸۲ میلیون متر مکعب است که در شرایط فعلی فقط ۱۱۶ میلیون متر مکعب آن پر و دارای آب است.
وی ادامه داد: مهاجرت و تجمیع نصف آمار جمعیت کل استان در مرکز استان، منجر به افزایش نیاز آبی و استفاده حداکثری از منابع شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل افزود: این در حالی است که از ظرفیت ۵۶ میلیون متر مکعبی سد یامچی فقط ۱۶.۸ میلیون متر مکعب آن دارای آب است که بیش از ۳ میلیون متر مکعب آن نیز را نیز حجم مرده و غیر قابل استفاده است.
حیدری گفت: بر اساس آمارهای موجود استان اردبیل از نظر بارندگی در مقایسه با استان‌های واقع در شمال‌غرب کشور، شامل استان‌های آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و زنجان که به لحاظ اقلیمی در شرایط نسبتا مشابهی هستند، در جایگاه چهارم قرار دارد.
هجوم هوای گرم از شمال آفریقا منطقه را تحت تاثیر قرار داد
مجید کوهی مدیرکل هواشناسی استان اردبیل در گفت‌وگو باخبرنگار خبرگزاری فارس، اظهار کرد: طی فصول سرد سال عمده بارش‌های دریافتی استان اردبیل ناشی از سامانه‌های مدیترانه‌ای است که طی چند هفته گذشته حاکمیت هوای گرم در شمال آفریقا و سپس حرکت این هوای گرم به سمت شرق اروپا باعث شد سامانه‌های جوی که از روی دریای مدیترانه تغذیه رطوبتی شده و پس از آن وارد ایران و استان اردبیل می‌شدند، تضعیف شوند.
وی افزود: در بارش‌های فصل سرد سال عمدتاً سامانه‌هایی خیلی مؤثر هستند که در شرق مدیترانه توسعه می‌یابند و در ادامه باعث توسعه جریان‌های سطوح زیرین از سمت دریا، اقیانوس هند و دریای سرخ به‌سمت ایران می‌شوند.
کوهی تصریح کرد: امسال این اتفاق به‌دلیل هجوم هوای گرم از مناطق شمالی آفریقا به‌سمت اروپای شرقی و خاورمیانه روی نداد، در نتیجه و به‌خصوص در آبان‌ماه با کم‌بارشی‌های گسترده مواجه شدیم و از سوی دیگر هسته پرفشار تشکیل شده روی منطقه تبت نسبت به سال قبل تضعیف شده است.
وی با اشاره به پدیده ال‌نینو، گفت: ایران از نظر دمایی در محیط اقیانوس آرام در فاز ال‌نینو یعنی فاز مثبت یا همان گرم قرار دارد. به‌طور آماری و نه دقیق با ال‌نینو بارش‌ها در ایران به‌خصوص در عرض‌های جنوبی و جنوب غرب کشور بیشتر از نرمال می‌شود و گرایش به بهبود بارندگی‌هاست.
مدیرکل هواشناسی استان اردبیل تشریح کرد: این بارندگی‌ها به‌خصوص در پاییز و آذرماه اتفاق می‌افتد اما با اینکه ال‌نینو یک اثر مثبت در بارندگی دارد البته عوامل دیگری در بارش‌ها تأثیرگذار هستند که پیش‌بینی‌پذیر هم نیستند، این عوامل در بازه زمانی کوتاه‌مدت می‌توانند اثر ال‌نینو را افزایش یا کاهش دهند، همین عوامل با هجوم هوای گرم از شمال آفریقا باعث شدند چرخنده‌های منطقه مدیترانه تقویت و وارد ایران شوند تا ساختار تأثیر ال‌نینو خنثی شود.
کوهی عنوان کرد: به‌طور نرمال در سال‌های ال‌نینو بارندگی‌ها در ایران بیشتر از نرمال بوده است، به‌طور مشخص طی نیم قرن اخیر وقتی آمار بلندمدت را بررسی می‌کنیم به همین اعداد و ارقام می‌رسیم، امیدواریم با تغییرات صورت‌گرفته رفته رفته بارش‌ها بهبود یابد و به شرایط نرمال در انتهای پاییز و اوایل زمستان برسیم.
مرکز استان اردبیل بیشترین کاهش بارندگی در فصل پاییز را به خود اختصاص داد
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به منشاء پدیده‌های جوی که استان اردبیل در طول فصول سرد سال تحت تاثیر قرار می‌دهند، تاکید کرد: توده هوای مدیترانه ای و توده هوای سیبری دو سامانه اصلی است که استان اردبیل را تحت تاثیر قرار می‌دهند که توده هوای مدیترانه‌ای به دلیل رطوبت بالا مقدار بارش بیشتری در بازه زمانی کم نسبت به توده هوای سیبری دارد.
مدیرکل هواشناسی استان اردبیل بیان کرد: از ابتدای فصل پاییز تا ۱۰ آذر، متوسط بارش استان برابر با ۴۴ میلی متر بوده که نسبت به شرایط عادی یا نرمال مورد انتظار که ۶۹ میلی متر است، حدود ۲۵ میلی متر یا ۳۶ درصد کاهش بارش رخ داده، با این توضیح که بیشترین کاهش در مناطق مرکزی استان بوده و به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.
تا یک هفته آینده منتظر برف نباشید
کوهی در خصوص زمان بارش برف در اردبیل گفت: با توجه به اینکه صحت پیش بینی ها با فاصله زمانی (به دلیل تغییرات گسترده در دینامیک جو) کاهش پیدا می‌کند لذا پیش بینی‌های بیشتر از ۱۰ روز دارای خطاهای فاحش است. با توجه نکات ذکر شده برای یک هفته آینده برای مناطق شهری استان بارش برف پیش‌بینی نمی‌شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر نقشه‌های پیش بینی فصلی حاکی از بارش نرمال و یا نزدیک به نرمال برای فصل زمستان است. با این توضیح که الگوهای جوی مدام در حال تغییر و تحول هستند، لذا صحت پیش بینی‌های فصلی در حدود ۵۵ الی ۶۰ درصد است.
اردبیل دومین استان با بیشترین افزایش دما در فصل پاییز
مدیرکل هواشناسی استان اردبیل یادآور شد: در حال حاضر متوسط دمای استان از ابتدای فصل پاییز تا ۱۰ آذر ۱۴۰۲ برابر با ۱۲/۵درجه سلسیوس است که نسبت به مدت مشابه طی دوره بلندمدت، ۳/۱درجه سلسیوس افزایش داشته است، که بیشترین افزایش دمایی با ۳/۷ درجه سلسیوس در شهرستان‌های سرعین و انگوت بوده است.
به گفته وی در شهر اردبیل نیز میزان افزایش دما از ابتدای فصل پاییز برابر با ۲/۹ درجه سلسیوس بوده است. در مقایسه با کل کشور نیز پس از استان گیلان که از ابتدای پاییز ۳/۵ درجه سلسیوس افزایش دما داشته است، استان اردبیل با ۳/۱ درجه افزایش، دومین استان از لحاظ افزایش دما نسبت به بلندمدت در کل کشور است.
به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، مردم منطقه کماکان چشم امیدشان به روزهای آینده است تا شاید همانند قدیم الایام شاهد بارش گسترده برف و باران در اواخر آذر باشند. این افسانه نیز در میان اهالی منطقه مطرح است که برف در پاییز در طول کل زمستان ماندگار می‌شود وزمستان پر بارش و سرد را رقم می‌زند.
پایان‌پیام/۳۸۸۶/