طوفان ریزگرد و راهکارهای مقابله با آن
یک پژوهشگر حوزه دریایی و زیست‌محیطی درباره منشا ریزگرد در مازدندران گفت: تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طوفان‌های ریزگرد در آسمان بهشهر و گرگان هیچ ارتباطی با خلیج گرگان و تالاب‌های خشک پیرامون آن نداشته و منشا آن از صحرای وسیع قره قوم در ترکمنستان است که تحت تاثیر بادهای شمال شرقی به آسمان ایران آمده و مناطق مزبور را تحت پوشش قرار داده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، در کمال ناباوری ریزگردها مهمان آسمان مازندران شد، ریزگردهایی که حتی آنقدر ناآشنا بودند که برخی مردم از آن با عنوان مه یاد می‌کردند.
چهارم و بیستم شهریور ماه امسال ریزگردها مهمان ناخوانده استان شدند که روز چهارم به نزدیکی‌های مرکز استان و روز بیستم شهریور حتی به شهرستان بابل هم رسید.
مدتی است نگرانی از خشک شدن تالاب میانکاله، خلیج گرگان مطرح بوده که حتی برخی عامل ریزگردها را از خشکی میانکاله می‌دانند درحالی‌که وزش بادهای شرقی مدتی افزایش یافته بود و همین موضوع مایه تعجب کارشناسان هواشناسی شد ولی زمان نگذشت، شاهد وقوع پدیده گردوغبار در استان بودیم که براساس اطلاعات هواشناسی منشا این پدیده از صحرای قره‌قوم ترکمنستان اعلام شد.
*بار دیگر گردوغبار مهمان مازندران شد
سیدمحمدرضا رضوی مدیرکل هواشناسی مازندران در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: گردو غبار از صحرای قره‌قوم ترکمنستان وارد کشور شده و مناطق شرق تا مرکز استان را تحت تاثیر قرار داده است.
وی افزود: بار دیگر گرد و غبار از صحرای قره‌قوم ترکمنستان وارد کشور شده و مناطق شرق تا مرکز استان را تحت تاثیر قرار داده است.
مدیرکل هواشناسی استان مازندران با اشاره به اینکه منشا این پدیده که از صحرای قره قوم ترکمنستان بوده است، گفت: پس از عبور از شمال و غرب گلستان و دریای خزر، مناطق مرکزی و شرقی استان را تحت تاثیر قرار داده است که نمونه این پدیده نیز در روز شنبه چهارم شهریور ماه امسال به وقوع پیوست.
*توالی روزهای گرم؛ عامل بروز ریزگرد
رضوی با اعلام اینکه فراوانی بادهای شرق به غرب استان نسبت به قبل بیشتر شده که موجب پراکنش ریزگردها و گرد و غبار از شرق تا مرکز و حتی غرب استان می‌شود، یادآور شد: همچنین بارش‌های شرق نسبت به قبل کمتر شده و موجب خشکسالی با درجات شدید و بسیار شدید خواهد شد (البته تا قبل از این پدیده نیز شرق استان با بحران کم آبی و خشکسالی دست به گریبان بوده است) و توالی بادهای گرم بیشتر خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه گرد و غبار بر آلودگی هوا اثر می‌گذارد، تصریح کرد: وقوع بادهای شرقی در استان موجب محبوس شدن آلودگی و دپو شدن آن در گستره استان خواهد شد که پیامد آن بروز انواع بیماری‌های تنفسی، ایجاد حساسیت‌های پوستی و چشمی، بروز انواع بیماری‌های خطرناک و در زمان بارش موجب باران‌های اسیدی شده که خاک استان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و تخریب و کاهش محصولات کشاورزی را در پی دارد.
*منشا گردوغبار میانکاله نیست
همایون خوشروان پژوهشگر و مدیر سابق مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر درباره پدیده گردوغبار در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: مدتی است بروز ریزگرد موجب نگرانی در بخش شمالی کشور در ناحیه شرق استان‌های مازندران و گلستان شده و این سوال مطرح است که آیا منشا این طوفان‌های خطرناک از بستر خشک تالاب‌های میانکاله، خلیج گرگان و گمیشان است؟ و آیا این اتفاق اولین بار است که موجب بروز خطر در این مناطق شده است؟ که برای پاسخ به این سوالات به بررسی لایه‌های زیر زمین و شواهد زمین شناختی سطحی پرداختم.
وی افزود: نکته قابل توجه اتخاذ شده از مطالعه تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طوفان‌های ریزگرد در آسمان بهشهر و گرگان هیچ ارتباطی با خلیج گرگان و تالاب‌های خشک پیرامون آن نداشته و منشا آن از صحرای وسیع قره قوم در ترکمنستان است که تحت تاثیر بادهای شمال شرقی به آسمان ایران آمده و مناطق مزبور را تحت پوشش قرار داده است.
این پژوهشگر تصریح کرد: نکته دوم مربوط به شواهد موجود در لایه‌های زیر زمین است که با حفر چاهی به عمق ۳ متر در زاغمرز در فاصله ۲ کیلومتری از دریای خزر به طبقات رسوبی متشکل از رسوبات بسیار دانه ریز بادی برخورد کردیم که بر روی لایه‌های رس تیره حاوی مواد آلی متعلق به محیط تالابی قرار داشت؛ بنابراین این اتفاق در گذشته هم موجب بروز خطر و تغییر اکوسیستم شده است.
*عامل طوفان‌های ریزگرد
خوشروان بیان کرد: علاوه بر این حضور رسوبات لسی در تپه ماهورهای جنوب نکا و در دشت ترکمن به خوبی ثابت می‌کند که طی فازهای بین یخچالی و خشک‌سالی‌های وسیع منطقه مورد بررسی نسبت به بروز طوفان‌های ریزگرد بسیار حساس و آسیب پذیر بوده و عامل اصلی آن تغییرات اقلیمی و حاکمیت آب و هوای خشک است.
*کمربند سبز؛ راهکاری برای به دام انداختن ریزگردها
وی با تاکید بر اینکه بهترین رویکرد مدیریتی برای مقابله با این مخاطره طبیعی کاشت گیاهان سازگار با محیط خشک مانند گز است که در مناطق بیابانی به خوبی رشد می کند، خاطرنشان کرد: همچنین ایجاد کمربند سبز در پیرامون شهرهای ساحلی تاثیر بسیار خوبی در به دام انداختن ریزگردها دارد.
این پژوهشگر ادامه داد: از بین بردن پوشش گیاهی و درختان جنگلی در دامنه‌های البرز شمالی سبب افزایش ریسک مخاطرات شده است.
خوشروان یادآور شد: همچنین همکاری منطقه‌ای با دولت ترکمنستان برای تثبیت خاک‌های بیابانی سبب مهار خطر در مبدا خواهد شد.
وی بیان کرد: بستر خشک تالاب‌های ساحلی خلیح گرگان، میانکاله و گمیشان توسط گیاه سالیکورنیا محافظت می‌شود و تنها در مناطق خشک تالابی که خودروها تردد دارند، شواهد از بین رفتن این گیاهان و ایجاد بستر ریزگرد مشاهده می‌شود.
این پژوهشگر گفت: کانون بروز ریزگردها در بیابان های ترکمنستان و عامل اصلی آن تسلط بادهای شمال شرقی بر منطقه است.
به گزارش فارس، براساس اعلام کارشناسان گردوغبار پدیده موقتی نخواهد بود ممکن دغدغه اینکه مهمان تابستان‌‌های مازندران شود، وجود دارد.
پایان پیام/۸۶۰۳۴/م