مشکلات ادامه‌دار در بازار برنج؛ چه باید کرد؟

تهران- ایرنا- سال ۱۴۰۰ سال در ادامه همه‌گیری کرونا، با مشکلات و سختی‌های خاصی در مسائل اقتصادی کلان کشور ناشی از این بیماری در کنار نوسان قیمت برخی اقلام خوراکی پرمصرف مواجه بودیم که یکی از آنها برنج است. با توجه به تداوم مشکلات در عرصه تولید تا توزیع و مصرف برنج، راهکار حل مشکلات چیست؟ برنج در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته به قوت روزانه بیشتر خانوارهای ایرانی تبدیل شده اما در چند سال اخیر چند جهش قیمتی داشته و به طوری که نرخ برنج کیفی ایرانی برخی اقلام همچون طارم و هاشمی‌ از ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان در هر کیلو به مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز نزدیک شد.  این روزها حتی برخی از ارقام چون صدری بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلو هم به فروش می رسد ضمن آنکه قیمت های برنج نیم‌دانه هم رشد عجیب و غیرمعمولی یافته و هر کیلو نیم‌دانه اعلی گاه تا ۸۰ هزار تومان هم در بازار عرضه شده است.برنج در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته به قوت روزانه بیشتر خانوارهای ایرانی تبدیل شده اما در چند سال اخیر چند جهش قیمتی داشته و به طوری که نرخ برنج کیفی ایرانی برخی اقلام همچون طارم و هاشمی‌ از ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان در هر کیلو به مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز نزدیک شد.  این روزها حتی برخی از ارقام چون صدری بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلو هم به فروش می رسد ضمن آنکه قیمت های برنج نیم‌دانه هم رشد عجیب و غیرمعمولی یافته و هر کیلو نیم‌دانه اعلی گاه تا ۸۰ هزار تومان هم در بازار عرضه شده است.براساس آمارهایی ارائه شده، سرانه مصرف برنج کشور ۳۶ کیلوگرم است که البته این میزان در طول یک دهه گذشته از متوسط ۴۳.۵۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به رقمی حدود ۳۶ کیلوگرم در سال ۱۳۹۸ رسیده است که این میزان در پی افزایش نرخی بود که سال ۹۸ از برنج خارجی شروع شد و دامنه آن به برنج ایرانی نیز رسید.براساس آمارهایی ارائه شده، سرانه مصرف برنج کشور ۳۶ کیلوگرم است که البته این میزان در طول یک دهه گذشته از متوسط ۴۳.۵۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به رقمی حدود ۳۶ کیلوگرم در سال ۱۳۹۸ رسیده است که این میزان در پی افزایش نرخی بود که سال ۹۸ از برنج خارجی شروع شد و دامنه آن به برنج ایرانی نیز رسید.به اعتقاد کارشناسان این وضعیت باعث کاهش مصرف برنج در بخشی از خانوارهای ایرانی و نیز تغییر جهت مصرف از برنج ایرانی به سمت خارجی شده است. قیمت برنج کیفی یعنی ارقام طارم و صدری که در زمان برداشت این محصول در ماه‌های خرداد، تیر و مردادماه ۱۴۰۰  بین ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان بود در نیمه دوم سال روند افزایشی به خود گرفت تا آنجا که در مدت کوتاهی این رشد بی‌ضابطه قیمتی در برنج‌های ایرانی موجب افزایش قیمت تا مرز ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلو شد و این خود به بالا رفتن نرخ سایر ارقام بی‌کیفیت و پرمحصول و نیز برنج خارجی منتهی شد. این روند غیرمنطقی در بازار برنج سبب مداخله دولت شد، آنگونه که آخر بهمن‌ماه سال گذشته «عباس عسکرزاده» معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای به سرپرستان سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها اعلام کرد: در پیشگیری از افزایش بی‌ضابطه نرخ برنج، قیمت فروش و مصرف‌کننده برنج ایرانی و خارجی تعیین می‌شود. بر این مبنا بالاترین نرخ تعیینی مربوط به برنج طارم ایرانی درجه یک هر کیلو به قیمت ۶۵ هزار تومان تعیین شد و به ترتیب این نرخ تا برنج پاکستانی هر کیلو ۳۱ هزار تومان و تایلندی که پایین ترین نرخ تعیینی بود یعنی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان مشخص شد.به اعتقاد کارشناسان این وضعیت باعث کاهش مصرف برنج در بخشی از خانوارهای ایرانی و نیز تغییر جهت مصرف از برنج ایرانی به سمت خارجی شده است. قیمت برنج کیفی یعنی ارقام طارم و صدری که در زمان برداشت این محصول در ماه‌های خرداد، تیر و مردادماه ۱۴۰۰  بین ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان بود در نیمه دوم سال روند افزایشی به خود گرفت تا آنجا که در مدت کوتاهی این رشد بی‌ضابطه قیمتی در برنج‌های ایرانی موجب افزایش قیمت تا مرز ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلو شد و این خود به بالا رفتن نرخ سایر ارقام بی‌کیفیت و پرمحصول و نیز برنج خارجی منتهی شد. این روند غیرمنطقی در بازار برنج سبب مداخله دولت شد، آنگونه که آخر بهمن‌ماه سال گذشته «عباس عسکرزاده» معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای به سرپرستان سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها اعلام کرد: در پیشگیری از افزایش بی‌ضابطه نرخ برنج، قیمت فروش و مصرف‌کننده برنج ایرانی و خارجی تعیین می‌شود. بر این مبنا بالاترین نرخ تعیینی مربوط به برنج طارم ایرانی درجه یک هر کیلو به قیمت ۶۵ هزار تومان تعیین شد و به ترتیب این نرخ تا برنج پاکستانی هر کیلو ۳۱ هزار تومان و تایلندی که پایین ترین نرخ تعیینی بود یعنی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان مشخص شد.در اعلام نرخ‌های دولتی تاکید شد که نسبت به نظارت و بازرسی بر رعایت قیمت‌های فروش برنج برای مصرف‌کنندگان طبق فهرست اعلام شده باید اقدامات لازم معمول و با متخلفان برخورد قانونی شود. با این حال تجربه نشان داده که دلالان و واسطه‌ها و حتی کارخانه‌ها و انبارداران،‌ دنبال منافع خود بوده و بر این اساس از هرگونه معامله و خریدوفروش با این نرخ‌ها و عرضه برنج ایرانی به بازار خودداری کردند. این در شرایطی بود که آنان پیش‌بینی افزایش قابل توجه تقاضا برای برنج ایرانی را با توجه به در  پیش بودن نوروز و نیز ماه مبارک رمضان داشتند، از این رو در مقابل این نرخ‌های اعلامی مقاومت کرده تا بتوانند از سودهای مضاعف و کلان حاصل از این شرایط بهره‌ها ببرند. آن هم برنجی که در فصل برداشت و یکی دو ماه بعد آن با قیمت ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان خریدند و اگر با همان نرخ اعلامی دولت هم بفروشند حداقل سودی ۱۰۰ درصدی می‌برند اما با توجه به وضعیت بازار و امیدهاشان به سودهای کلان‌تر از ورود محصول به بازار خودداری کردند.در اعلام نرخ‌های دولتی تاکید شد که نسبت به نظارت و بازرسی بر رعایت قیمت‌های فروش برنج برای مصرف‌کنندگان طبق فهرست اعلام شده باید اقدامات لازم معمول و با متخلفان برخورد قانونی شود. با این حال تجربه نشان داده که دلالان و واسطه‌ها و حتی کارخانه‌ها و انبارداران،‌ دنبال منافع خود بوده و بر این اساس از هرگونه معامله و خریدوفروش با این نرخ‌ها و عرضه برنج ایرانی به بازار خودداری کردند. این در شرایطی بود که آنان پیش‌بینی افزایش قابل توجه تقاضا برای برنج ایرانی را با توجه به در  پیش بودن نوروز و نیز ماه مبارک رمضان داشتند، از این رو در مقابل این نرخ‌های اعلامی مقاومت کرده تا بتوانند از سودهای مضاعف و کلان حاصل از این شرایط بهره‌ها ببرند. آن هم برنجی که در فصل برداشت و یکی دو ماه بعد آن با قیمت ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان خریدند و اگر با همان نرخ اعلامی دولت هم بفروشند حداقل سودی ۱۰۰ درصدی می‌برند اما با توجه به وضعیت بازار و امیدهاشان به سودهای کلان‌تر از ورود محصول به بازار خودداری کردند.چرا وضعیت بازار برنج به اینجا کشید؟ پرسشی که فعالان و دست اندرکاران این حوزه دلایل متعددی برای آن برمی‌شمرند از آن جمله؛ نبود آمار درست و دقیقی از تولید برنج داخلی، اثر قابل توجه خشکسالی‌های سال‌های اخیر بر تولید، کاهش واردات به دلیل تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی، عدم عرضه برنج تولیدی توسط عده‌ای از کارخانجات، انبارداران و بیش از آن دلالان و ... است.چرا وضعیت بازار برنج به اینجا کشید؟ پرسشی که فعالان و دست اندرکاران این حوزه دلایل متعددی برای آن برمی‌شمرند از آن جمله؛ نبود آمار درست و دقیقی از تولید برنج داخلی، اثر قابل توجه خشکسالی‌های سال‌های اخیر بر تولید، کاهش واردات به دلیل تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی، عدم عرضه برنج تولیدی توسط عده‌ای از کارخانجات، انبارداران و بیش از آن دلالان و ... است.چرا وضعیت بازار برنج به اینجا کشید؟چرا وضعیت بازار برنج به اینجا کشید؟به گفته رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل، کاهش تولید محصول به حدی نبود که کار به اینجا کشیده شود و تا این حد قیمت‌ها افزایش یابد. «حسن تقی‌زاده» با یادآوری ادامه‌دار بودن روند افزایش قیمت برنج داخلی و اینکه این وضعیت ‌بودار شده است، می‌افزاید: این امر بیشتر به این دلیل بود که برخی ابتدای فصل برنج‌ها را خریده و دپو کردند و با توجه به کمبودی که در بازار ایجاد کردند قیمت‌ها روند فزاینده یافت. «در واقع مافیای برنج داخلی و صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای خریدار برنج می‌خواستند قیمت برنج داخلی را برای روزهای پایانی سال و ماه رمضان به بیش از ۱۰۰ هزار تومان برسانند.»به گفته رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل، کاهش تولید محصول به حدی نبود که کار به اینجا کشیده شود و تا این حد قیمت‌ها افزایش یابد. «حسن تقی‌زاده» با یادآوری ادامه‌دار بودن روند افزایش قیمت برنج داخلی و اینکه این وضعیت ‌بودار شده است، می‌افزاید: این امر بیشتر به این دلیل بود که برخی ابتدای فصل برنج‌ها را خریده و دپو کردند و با توجه به کمبودی که در بازار ایجاد کردند قیمت‌ها روند فزاینده یافت. «در واقع مافیای برنج داخلی و صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای خریدار برنج می‌خواستند قیمت برنج داخلی را برای روزهای پایانی سال و ماه رمضان به بیش از ۱۰۰ هزار تومان برسانند.»«حسن تقی‌زاده»تقی‌زاده اظهار می‌کند: دپوی بیش از حد محصول تولیدی با قصد احتکار و به صورت عمدی انجام شد و قیمت‌گذاری دستوری هم بی‌فایده بود و بعد از اعلام قیمت‌ها، بازار قفل شد و محصولی به بازار عرضه نمی‌شد. این وضعیت بیشتر در بازار برنج‌های کیفی داخلی مشهود است و در زمینه برنج خارجی با توجه به فراوانی آن در بازار مشکل چندانی نداریم.تقی‌زاده اظهار می‌کند: دپوی بیش از حد محصول تولیدی با قصد احتکار و به صورت عمدی انجام شد و قیمت‌گذاری دستوری هم بی‌فایده بود و بعد از اعلام قیمت‌ها، بازار قفل شد و محصولی به بازار عرضه نمی‌شد. این وضعیت بیشتر در بازار برنج‌های کیفی داخلی مشهود است و در زمینه برنج خارجی با توجه به فراوانی آن در بازار مشکل چندانی نداریم.وی تاکید می‌کند: این شرایط روی میزان مصرف نیز اثر مستقیم دارد و بخشی از ذائقه مردم که در این سال‌ها به سمت برنج کیفی ایرانی رفته است را دوباره به برنج خارجی سوق داده و می‌دهد. تقی‌زاده  ادامه می‌دهد: برنج پرمحصول ایرانی که کیفیت چندانی ندارد افزایش قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصدی داشته اما برنج‌های کیفی چون طارم هاشمی بالای ۱۰۰ درصد رشد داشته حتی به ۱۰۰ هزار تومان هم رسیده است.وی تاکید می‌کند: این شرایط روی میزان مصرف نیز اثر مستقیم دارد و بخشی از ذائقه مردم که در این سال‌ها به سمت برنج کیفی ایرانی رفته است را دوباره به برنج خارجی سوق داده و می‌دهد. تقی‌زاده  ادامه می‌دهد: برنج پرمحصول ایرانی که کیفیت چندانی ندارد افزایش قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصدی داشته اما برنج‌های کیفی چون طارم هاشمی بالای ۱۰۰ درصد رشد داشته حتی به ۱۰۰ هزار تومان هم رسیده است.نقش پررنگ دلالان در بازار برنج وی معتقد است: ۲۰ درصد این افزایش به دلیل کمبود محصول در بازار و بقیه به دلیل خرید بخش قابل توجهی از موجودی بازار توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دلالان و عدم عرضه بود و در این میان چون برنج‌های سنتی و کیفی ایرانی جایگزین خارجی ندارد در عمل قیمت رشد زیادی یافت اما برنج‌های پرمحصول و کیفیت پایین جایگزین خارجی دارند و می‌توان کمبود آن را با نوع خارجی جبران کرد.نقش پررنگ دلالان در بازار برنج وی معتقد است: ۲۰ درصد این افزایش به دلیل کمبود محصول در بازار و بقیه به دلیل خرید بخش قابل توجهی از موجودی بازار توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دلالان و عدم عرضه بود و در این میان چون برنج‌های سنتی و کیفی ایرانی جایگزین خارجی ندارد در عمل قیمت رشد زیادی یافت اما برنج‌های پرمحصول و کیفیت پایین جایگزین خارجی دارند و می‌توان کمبود آن را با نوع خارجی جبران کرد.نقش پررنگ دلالان در بازار برنجنقش پررنگ دلالان در بازار برنجنقش پررنگ دلالان در بازار برنجبرنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد.تقی‌زاده می‌گوید: برنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(ی محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد. وی با بیان اینکه بخشی از مردم در پی افزایش قیمت‌ها به ناچار برنج از سبد مصرفی‌شان حذف شده است، می‌گوید: برنج خارجی به نسبت برنج ایرانی رشد قیمتی زیادی نداشته است و طبقه متوسط نمی‌توانند استفاده کنند.برنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد.برنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد.برنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد.تقی‌زاده می‌گوید: برنج تولید داخل با حجم قابل توجهی در انبارها(ی محتکران) وجود داشت و دارد و اینگونه نیست که محصول نباشد اما متاسفانه به قصد سود بیشتر، عرضه نشد. وی با بیان اینکه بخشی از مردم در پی افزایش قیمت‌ها به ناچار برنج از سبد مصرفی‌شان حذف شده است، می‌گوید: برنج خارجی به نسبت برنج ایرانی رشد قیمتی زیادی نداشته است و طبقه متوسط نمی‌توانند استفاده کنند.رئیس موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی نیز در این رابطه می‌گوید: مهمترین علت شرایط امروز در حوزه برنج، خشکسالی است  که روی ارقام کیفی اثر بیشتری داشت و موجب شد محصول کیفی برای عرضه به بازار به حد معمول نباشد و به طور طبیعی با کمبود در عرضه مواجه شدیم.رئیس موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی نیز در این رابطه می‌گوید: مهمترین علت شرایط امروز در حوزه برنج، خشکسالی است  که روی ارقام کیفی اثر بیشتری داشت و موجب شد محصول کیفی برای عرضه به بازار به حد معمول نباشد و به طور طبیعی با کمبود در عرضه مواجه شدیم.«علی کیانی‌راد» می‌افزاید: این امر اثر خود را روی بر سایر ارقام از جمله برنج های پرمحصول و نیز خارجی هم گذاشت چنانکه وقتی برنج طارم به عنوان مثال هر کیلو از ۳۵ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان می‌رسد قیمت برنج های پرمحصول نیز افزایش می‌یابد.«علی کیانی‌راد» می‌افزاید: این امر اثر خود را روی بر سایر ارقام از جمله برنج های پرمحصول و نیز خارجی هم گذاشت چنانکه وقتی برنج طارم به عنوان مثال هر کیلو از ۳۵ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان می‌رسد قیمت برنج های پرمحصول نیز افزایش می‌یابد.«علی کیانی‌راد»وی عنوان می‌کند: از سویی قیمت جهانی برنج هم با اقدام چند ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است که این امر تاثیر خود را بر بازار داخلی دارد.وی عنوان می‌کند: از سویی قیمت جهانی برنج هم با اقدام چند ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است که این امر تاثیر خود را بر بازار داخلی دارد.قیمت جهانی برنج با اقدام چندین ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است. وی توضیح می‌دهد: حتی اگر این افزایش نرخ جهانی ۵ یا ۱۰ درصد هم باشد در کشور ما که شرایط خاص تحریم را سپری می‌کند و با توجه به نرخ ارز، در عمل هزینه‌های واردات و انتقال کالا برای ما بالاتر می‌رود و اثر این افزایش بیش از ۵ و ۱۰ درصد است چنانکه برنج پاکستانی از ۱۵ و ۱۶ هزار تومان به ۲۲ و ۲۵ هزار تومان می‌رسد و این روی برنج داخلی هم تاثیر می‌گذارد؛ ضمن آنکه کمبود برنج داخلی نیز اثر خود را دارد و در عمل این دو بر هم اثر متقابل دارند. قیمت جهانی برنج با اقدام چندین ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است.قیمت جهانی برنج با اقدام چندین ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است.قیمت جهانی برنج با اقدام چندین ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است.وی توضیح می‌دهد: حتی اگر این افزایش نرخ جهانی ۵ یا ۱۰ درصد هم باشد در کشور ما که شرایط خاص تحریم را سپری می‌کند و با توجه به نرخ ارز، در عمل هزینه‌های واردات و انتقال کالا برای ما بالاتر می‌رود و اثر این افزایش بیش از ۵ و ۱۰ درصد است چنانکه برنج پاکستانی از ۱۵ و ۱۶ هزار تومان به ۲۲ و ۲۵ هزار تومان می‌رسد و این روی برنج داخلی هم تاثیر می‌گذارد؛ ضمن آنکه کمبود برنج داخلی نیز اثر خود را دارد و در عمل این دو بر هم اثر متقابل دارند.وی با بیان اینکه برنج‌های تولید داخل دو دسته است، می‌گوید: برنج کیفی شامل ارقام محلی طارم هاشمی و صدری است که عملکرد پایین‌تری دارند اما برنج‌های محصولاتی همچون «ندا، فجر، خزر و نعمت»، کیفیت‌شان پایین‌تر اما پرمحصول هستند.وی با بیان اینکه برنج‌های تولید داخل دو دسته است، می‌گوید: برنج کیفی شامل ارقام محلی طارم هاشمی و صدری است که عملکرد پایین‌تری دارند اما برنج‌های محصولاتی همچون «ندا، فجر، خزر و نعمت»، کیفیت‌شان پایین‌تر اما پرمحصول هستند.عضو هیات مدیره تعاونی شالیکوبی‌داران کشور نیز در این زمینه می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افت تولید داشتیم و از مردادماه که محصول جدید رسید بارها به مسئولان اعلام کردیم فضای حاکم بر بازار خوب نیست و در برخی مناطق مازندران جلوی کشت محصول را گرفته بودند و با این عنوان که آب نداریم و خشکسالی است اجازه کشت برنج به کشاورز ندادند.عضو هیات مدیره تعاونی شالیکوبی‌داران کشور نیز در این زمینه می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افت تولید داشتیم و از مردادماه که محصول جدید رسید بارها به مسئولان اعلام کردیم فضای حاکم بر بازار خوب نیست و در برخی مناطق مازندران جلوی کشت محصول را گرفته بودند و با این عنوان که آب نداریم و خشکسالی است اجازه کشت برنج به کشاورز ندادند.«سیدتقی جعفریان» می‌گوید: در بخشی از اراضی، کشت نشد و از سویی تشدید گرما و خشکسالی در زمان برداشت در مناطق کشت‌شده و کم‌آبی‌ها موجب کاهش تولید شد و در این میان بارها خواستیم ممنوعیت واردات را برداشته و اجازه دهند محصول وارد شود که با این شرایط در عمل برنج وارداتی به صورت روان در کنار تولید داخل وارد بازار می‌شود و وضعیت محصول را متعادل می‌کرد.«سیدتقی جعفریان» می‌گوید: در بخشی از اراضی، کشت نشد و از سویی تشدید گرما و خشکسالی در زمان برداشت در مناطق کشت‌شده و کم‌آبی‌ها موجب کاهش تولید شد و در این میان بارها خواستیم ممنوعیت واردات را برداشته و اجازه دهند محصول وارد شود که با این شرایط در عمل برنج وارداتی به صورت روان در کنار تولید داخل وارد بازار می‌شود و وضعیت محصول را متعادل می‌کرد.«سیدتقی جعفریان»وی ادامه می‌دهد: در این شرایط عده‌ای با انبار کردن محصول، هر کاری خواستند انجام دادند؛ از آن سو دستگاه‌های مسئول در موضوع تنظیم و مدیریت بازار، اقدام موثری در حذف ممنوعیت واردات در فصل برداشت انجام ندادند و این شرایط خود باعث تشدید مساله شد. او تصریح می‌کند: محصول تولیدی در انبارهاست؛ ضمن آنکه بیشتر دارندگان برنج از تعیین قیمت‌های دستوری دولت تمکین نکردند و این عده خود بازار را مدیریت می‌کنند تا سودهای کلان عایدشان شود.وی ادامه می‌دهد: در این شرایط عده‌ای با انبار کردن محصول، هر کاری خواستند انجام دادند؛ از آن سو دستگاه‌های مسئول در موضوع تنظیم و مدیریت بازار، اقدام موثری در حذف ممنوعیت واردات در فصل برداشت انجام ندادند و این شرایط خود باعث تشدید مساله شد.او تصریح می‌کند: محصول تولیدی در انبارهاست؛ ضمن آنکه بیشتر دارندگان برنج از تعیین قیمت‌های دستوری دولت تمکین نکردند و این عده خود بازار را مدیریت می‌کنند تا سودهای کلان عایدشان شود.جعفریان با بیان اینکه به بازار سال ۱۴۰۱ خوشبین هستم، می‌افزاید: با این وضعیت، شرایط در سال جاری معکوس می‌شود زیرا با این گرانی برنج ایرانی، عموما مصرف‌کننده به سمت استفاده از برنج خارجی رفته و در صورت وضعیت خوب محصول امسال، بازار از اول فصل با رکود مواجه می‌شود.جعفریان با بیان اینکه به بازار سال ۱۴۰۱ خوشبین هستم، می‌افزاید: با این وضعیت، شرایط در سال جاری معکوس می‌شود زیرا با این گرانی برنج ایرانی، عموما مصرف‌کننده به سمت استفاده از برنج خارجی رفته و در صورت وضعیت خوب محصول امسال، بازار از اول فصل با رکود مواجه می‌شود.نبود آمار واقعی از تولید و مصرف یک تولیدکننده و واردکننده برنج با بیان اینکه نبود آمار واقعی و دقیق از تولید و نیاز جامعه، چالشی جدی برای مدیریت و برنامه‌ریزی در این حوزه است، می‌گوید: ناهمخوانی تولید و صادرات و نبود آمار دقیق از تولید داخلی خود از جمله دلایل مشکلات این بخش در سال گذشته بود.نبود آمار واقعی از تولید و مصرف یک تولیدکننده و واردکننده برنج با بیان اینکه نبود آمار واقعی و دقیق از تولید و نیاز جامعه، چالشی جدی برای مدیریت و برنامه‌ریزی در این حوزه است، می‌گوید: ناهمخوانی تولید و صادرات و نبود آمار دقیق از تولید داخلی خود از جمله دلایل مشکلات این بخش در سال گذشته بود.نبود آمار واقعی از تولید و مصرفنبود آمار واقعی از تولید و مصرفنبود آمار واقعی از تولید و مصرف«مرتضی شاه‌حسینی» با بیان اینکه بیش از ۱۰ سال است سطح کشت برنج کشور بین ۶۰۰ تا ۶۲۰ هزار هکتار اعلام می‌شود، می‌افزاید: حال آنکه  هر یک کیلو برنج ۴ تا ۴ هزار و ۶۰۰ لیتر آب نیاز دارد و کشور ما به جز دو استان گیلان و مازندران؛ خشک و دچار خشکسالی است و حتی در همین استان‌های پرآب گاهی با کمبود آب مواجه‌ایم و در برخی مناطق، آب به شوری رسیده و در عمل اراضی کشاورزی نیز محدود بوده و محدودتر شده است.«مرتضی شاه‌حسینی» با بیان اینکه بیش از ۱۰ سال است سطح کشت برنج کشور بین ۶۰۰ تا ۶۲۰ هزار هکتار اعلام می‌شود، می‌افزاید: حال آنکه  هر یک کیلو برنج ۴ تا ۴ هزار و ۶۰۰ لیتر آب نیاز دارد و کشور ما به جز دو استان گیلان و مازندران؛ خشک و دچار خشکسالی است و حتی در همین استان‌های پرآب گاهی با کمبود آب مواجه‌ایم و در برخی مناطق، آب به شوری رسیده و در عمل اراضی کشاورزی نیز محدود بوده و محدودتر شده است.«مرتضی شاه‌حسینی»وی می‌گوید: این ثبات در سطح زیرکشت آن هم در وضعیت تداوم خشکسالی و تکه تکه شدن اراضی کشاورزی در استان‌های شمالی چقدر ‌می‌تواند درست باشد؟وی می‌گوید: این ثبات در سطح زیرکشت آن هم در وضعیت تداوم خشکسالی و تکه تکه شدن اراضی کشاورزی در استان‌های شمالی چقدر ‌می‌تواند درست باشد؟این تولیدکننده اظهار می‌کند: حتی اگر فرض کنیم همین وسعت اراضی زیرکشت باشد با توجه به اینکه ۸۰ تا ۹۰ درصد آن هم به برنج کیفی با میانگین بازدهی تولید کم یعنی ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار اختصاص دارد و بقیه اراضی از ارقام برنج پرمحصول با میانگین تولید ۴.۵ تن در هکتار است، در عمل در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.این تولیدکننده اظهار می‌کند: حتی اگر فرض کنیم همین وسعت اراضی زیرکشت باشد با توجه به اینکه ۸۰ تا ۹۰ درصد آن هم به برنج کیفی با میانگین بازدهی تولید کم یعنی ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار اختصاص دارد و بقیه اراضی از ارقام برنج پرمحصول با میانگین تولید ۴.۵ تن در هکتار است، در عمل در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور در مجموع به حدود یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.وی تصریح می‌کند: از سویی می‌گویند از یک کیلو شالی، ۶۵ درصد آن برنج به دست می‌آید در حالی که در واقعیت در سال‌های خوب از نظر بارندگی و پرمحصولی که خوشه‌ها کامل باشد، متوسط میزان برنج حاصله از یک کیلو شالی ۵۰ تا ۵۳.۳ درصد است که در این میان سهم سبوس و آرد برنج و غیره هم جدا محاسبه می‌شود. در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور در مجموع به حدود یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور در مجموع به حدود یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.در خوشبینانه‌ترین حالت تولید برنج کشور در مجموع به حدود یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و۷۰۰ هزار تن در سال می‌رسد حال آنکه تولید ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود.وی تصریح می‌کند: از سویی می‌گویند از یک کیلو شالی، ۶۵ درصد آن برنج به دست می‌آید در حالی که در واقعیت در سال‌های خوب از نظر بارندگی و پرمحصولی که خوشه‌ها کامل باشد، متوسط میزان برنج حاصله از یک کیلو شالی ۵۰ تا ۵۳.۳ درصد است که در این میان سهم سبوس و آرد برنج و غیره هم جدا محاسبه می‌شود.شاه‌حسینی ادامه ‌می‌دهد: از سویی ۸۰ تا ۹۰ درصد اراضی برنج‌کاری به صورت سنتی برداشت‌ می‌شود و رطوبت محصول بالای ۳۰ درصد است که این رطوبت باید به هفت تا ۸ درصد برسد و بعد از استحصال به ۱۲ درصد می‌رسد و ۱۴ و ۱۵ درصد هم سبوس است. در واقع همین موضوع نیز خود موجب اختلاف آماری ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تنی‌ می‌شود.شاه‌حسینی ادامه ‌می‌دهد: از سویی ۸۰ تا ۹۰ درصد اراضی برنج‌کاری به صورت سنتی برداشت‌ می‌شود و رطوبت محصول بالای ۳۰ درصد است که این رطوبت باید به هفت تا ۸ درصد برسد و بعد از استحصال به ۱۲ درصد می‌رسد و ۱۴ و ۱۵ درصد هم سبوس است. در واقع همین موضوع نیز خود موجب اختلاف آماری ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تنی‌ می‌شود.وی می‌افزاید:‌ سال ۱۳۹۹ اعلام کردند تولید برنج در کشور ۲ میلیون تن است حال آنکه در واقعیت اگر تولید هم خیلی خوب باشد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن خواهد بود؛ وقتی آمار تولید ۲ میلیون تن و نیاز کشور را ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن محاسبه‌ می‌کنند در عمل با محاسبه ورود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن برنج خارجی، مشکل برطرف می‌شود ضمن آنکه سالانه در ۴ ماهه فصل برداشت محصول برنج، واردات این قلم ممنوع می‌شود.وی می‌افزاید:‌ سال ۱۳۹۹ اعلام کردند تولید برنج در کشور ۲ میلیون تن است حال آنکه در واقعیت اگر تولید هم خیلی خوب باشد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن خواهد بود؛ وقتی آمار تولید ۲ میلیون تن و نیاز کشور را ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن محاسبه‌ می‌کنند در عمل با محاسبه ورود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن برنج خارجی، مشکل برطرف می‌شود ضمن آنکه سالانه در ۴ ماهه فصل برداشت محصول برنج، واردات این قلم ممنوع می‌شود.وی اظهار می‌کند: در واقع در این سال‌ها آمار ۲ میلیون تن تولید، مبنای حرکت و برنامه‌ریزی مدیران بوده که در عمل نشان می‌دهد اگر آمارها واقعی و درست بود، نباید مشکلی همچون وضعیت سال ۱۴۰۰ و افزایش فزاینده قیمت‌ها ایجاد می‌شد.وی اظهار می‌کند: در واقع در این سال‌ها آمار ۲ میلیون تن تولید، مبنای حرکت و برنامه‌ریزی مدیران بوده که در عمل نشان می‌دهد اگر آمارها واقعی و درست بود، نباید مشکلی همچون وضعیت سال ۱۴۰۰ و افزایش فزاینده قیمت‌ها ایجاد می‌شد.شاه‌حسینی مساله دیگر را ورود بازرگانی دولتی به خرید برنج و تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی دانسته و می‌گوید: برنج وارداتی با ارز نیمایی از سفره بسیاری از دهک‌های ضعیف جامعه حذف شده و می‌شود؛ در واقع دهک‌های ضعیف جامعه توان خرید این محصول را ندارند. وی تصریح می‌کند: برنج وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی را ۵ دهک ضعیف جامعه هم می‌توانند بخرند اما وقتی با ارز نیمایی هفت هزار تومانی وارد می‌شود (حدود دو سال پیش، ارز ترجیحی برای واردات برنج حذف شد) وقتی به سطح خرده‌فروشی می‌رسد، افزایش زیادی می‌یابد و در عمل ناتوان از خرید این کالا شدند.شاه‌حسینی مساله دیگر را ورود بازرگانی دولتی به خرید برنج و تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی دانسته و می‌گوید: برنج وارداتی با ارز نیمایی از سفره بسیاری از دهک‌های ضعیف جامعه حذف شده و می‌شود؛ در واقع دهک‌های ضعیف جامعه توان خرید این محصول را ندارند. وی تصریح می‌کند: برنج وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی را ۵ دهک ضعیف جامعه هم می‌توانند بخرند اما وقتی با ارز نیمایی هفت هزار تومانی وارد می‌شود (حدود دو سال پیش، ارز ترجیحی برای واردات برنج حذف شد) وقتی به سطح خرده‌فروشی می‌رسد، افزایش زیادی می‌یابد و در عمل ناتوان از خرید این کالا شدند.وی توضیح می‌دهد: تا پیش از ارز نیمایی، سالانه یک میلیون و ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن برنج وارد می‌شد اما بعد آن یعنی سال ۹۸، میزان واردات به ۷۰۰ و ۸۰۰ هزار تن رسید و در این میان تصور آن بود که برنج تولید داخل بیشتر شده است. وی می‌افزاید: در واقع در شرایطی که تولید افزایش نیافته بود، واردات هم کم شد؛ در این بین چون دهک‌های ضعیف جامعه توان خرید برنج را نداشتند و حجم قابل توجهی از خرید کاسته شده بود، خیلی کمبود محسوس نبود.وی توضیح می‌دهد: تا پیش از ارز نیمایی، سالانه یک میلیون و ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن برنج وارد می‌شد اما بعد آن یعنی سال ۹۸، میزان واردات به ۷۰۰ و ۸۰۰ هزار تن رسید و در این میان تصور آن بود که برنج تولید داخل بیشتر شده است. وی می‌افزاید: در واقع در شرایطی که تولید افزایش نیافته بود، واردات هم کم شد؛ در این بین چون دهک‌های ضعیف جامعه توان خرید برنج را نداشتند و حجم قابل توجهی از خرید کاسته شده بود، خیلی کمبود محسوس نبود.وی عنوان می‌کند: وقتی آن زمان اعلام کردند تولید ۲ میلیون و ۴۰۰  هزار تن شده واقعی نبود و محاسبات آنها ایراد داشت و در واقع دانه مرغی، برنج نرمه و ضایعات و سبوس را هم به عنوان محصول کامل برنج حساب کردند و گفتند ۶۵ درصد شالی محصول کامل تولیدی است. وی اظهار می‌کند: در عمل وقتی این آمار سطح  زیرکشت و آمار تناژ در هکتار درست و واقعی نیست، وضعیت بازار آن هم در سالی که افت تولید محسوس باشد، به هم می‌ریزد.وی عنوان می‌کند: وقتی آن زمان اعلام کردند تولید ۲ میلیون و ۴۰۰  هزار تن شده واقعی نبود و محاسبات آنها ایراد داشت و در واقع دانه مرغی، برنج نرمه و ضایعات و سبوس را هم به عنوان محصول کامل برنج حساب کردند و گفتند ۶۵ درصد شالی محصول کامل تولیدی است. وی اظهار می‌کند: در عمل وقتی این آمار سطح  زیرکشت و آمار تناژ در هکتار درست و واقعی نیست، وضعیت بازار آن هم در سالی که افت تولید محسوس باشد، به هم می‌ریزد.شاه‌حسینی با بیان اینکه کمبود برنج کیفی داخلی باید واردات برنج کیفی خارجی جبران شود، می‌گوید: وقتی عرضه و تقاضا در یک محصول مثل برنج کیفی تولید داخل نابرابر باشد سوء‌استفاده هم می‌شود. وی واردات برنج کیفی در شرایط کنونی را اقدامی موثر برای مدیریت این وضعیت می‌داند: قیمت‌گذاری دستوری تاثیری ندارد وقتی عرضه کم است باید کمبود از محل واردات جبران شود اما برنج در سطح برنج کیفی داخل باید باشد تا قیمت‌ها تعدیل شود. «یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار، خرید محصول با نرخ مناسب و بیمه برنج تولیدی» از جمله حمایت‌های هند از برنج‌کاران این کشور است.خرده مالکی و عدم حمایت شالیکار چالشی بر تولید برنج وی با یادآوری تولید گسترده برنج در هند، یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار و خرید محصول با نرخ مناسب را از جمله مزایا برای کشاورزان برنج‌کار هندی دانسته و می‌افزاید: حتی محصول آنها بیمه است اما در ایران در این حوزه کار گسترده‌ای انجام نشده و کاربری حجم قابل توجهی از اراضی تغییر یافته و خرد شده اما همچنان آمارها مبتنی به وضعیت ۱۰، ۱۵ سال پیش است.شاه‌حسینی با بیان اینکه کمبود برنج کیفی داخلی باید واردات برنج کیفی خارجی جبران شود، می‌گوید: وقتی عرضه و تقاضا در یک محصول مثل برنج کیفی تولید داخل نابرابر باشد سوء‌استفاده هم می‌شود. وی واردات برنج کیفی در شرایط کنونی را اقدامی موثر برای مدیریت این وضعیت می‌داند: قیمت‌گذاری دستوری تاثیری ندارد وقتی عرضه کم است باید کمبود از محل واردات جبران شود اما برنج در سطح برنج کیفی داخل باید باشد تا قیمت‌ها تعدیل شود.«یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار، خرید محصول با نرخ مناسب و بیمه برنج تولیدی» از جمله حمایت‌های هند از برنج‌کاران این کشور است.«یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار، خرید محصول با نرخ مناسب و بیمه برنج تولیدی» از جمله حمایت‌های هند از برنج‌کاران این کشور است.«یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار، خرید محصول با نرخ مناسب و بیمه برنج تولیدی» از جمله حمایت‌های هند از برنج‌کاران این کشور است.خرده مالکی و عدم حمایت شالیکار چالشی بر تولید برنج وی با یادآوری تولید گسترده برنج در هند، یکپارچه‌سازی اراضی، ارائه کمک‌های تسهیلاتی و امکانات ارزان قیمت کشت‌وکار و خرید محصول با نرخ مناسب را از جمله مزایا برای کشاورزان برنج‌کار هندی دانسته و می‌افزاید: حتی محصول آنها بیمه است اما در ایران در این حوزه کار گسترده‌ای انجام نشده و کاربری حجم قابل توجهی از اراضی تغییر یافته و خرد شده اما همچنان آمارها مبتنی به وضعیت ۱۰، ۱۵ سال پیش است.خرده مالکی و عدم حمایت شالیکار چالشی بر تولید برنجخرده مالکی و عدم حمایت شالیکار چالشی بر تولید برنجوی ادامه می‌دهد: برای ایجاد تحول باید وام کم‌بهره و تسهیلات ویژه، بیمه و غیره برای کشاورز فراهم شود؛ اتحادیه‌ها و تشکل‌های بخش شکل گیرد؛ بیمه و بورس‌های محلی برنج راه‌اندازی شود و حتی نوع و رقم کشت برنج و الگوی کشت تنظیم و بر مبنای آن اقدام و ارقام کیفی پرمحصول تولید شود؛ در این صورت می‌توان تولید محصول با اهرم‌های مناسب مدیریتی و اعمال سیاست‌ها بر این بخش، پایدار کرد.وی ادامه می‌دهد: برای ایجاد تحول باید وام کم‌بهره و تسهیلات ویژه، بیمه و غیره برای کشاورز فراهم شود؛ اتحادیه‌ها و تشکل‌های بخش شکل گیرد؛ بیمه و بورس‌های محلی برنج راه‌اندازی شود و حتی نوع و رقم کشت برنج و الگوی کشت تنظیم و بر مبنای آن اقدام و ارقام کیفی پرمحصول تولید شود؛ در این صورت می‌توان تولید محصول با اهرم‌های مناسب مدیریتی و اعمال سیاست‌ها بر این بخش، پایدار کرد.وی عنوان می‌کند: واقعیت آن است که وقتی قدرت خرید مردم پایین می‌آید سود من به عنوان فروشنده افزایش نمی‌یابد بلکه در درازمدت، فروشنده و کشاورز ضرر می‌کنند؛ مگر چند دهک جامعه می‌توانند بخرند ضمن اینکه ذائقه مردم عوض می‌شود و به سمت برنج خارجی رفته و بعد آن سخت به سمت برنج ایرانی می‌آیند. بخش دولتی هم باید در بحث حاکمیتی و مدیریت و نظارت بازار ورود کند.وی عنوان می‌کند: واقعیت آن است که وقتی قدرت خرید مردم پایین می‌آید سود من به عنوان فروشنده افزایش نمی‌یابد بلکه در درازمدت، فروشنده و کشاورز ضرر می‌کنند؛ مگر چند دهک جامعه می‌توانند بخرند ضمن اینکه ذائقه مردم عوض می‌شود و به سمت برنج خارجی رفته و بعد آن سخت به سمت برنج ایرانی می‌آیند. بخش دولتی هم باید در بحث حاکمیتی و مدیریت و نظارت بازار ورود کند.سرانه مصرف برنج در ایران بالاست در این میان رئیس موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی بحثی متفاوت مطرح می‌کند و ضمن تائید خشکسالی و کاهش تولید معتقد است: سرانه مصرف برنج در کشور بالاست که اگر این سرانه در کشور تعدیل شود به طور طبیعی تولید داخل عمده نیاز کشور را پاسخگوست. کیانی‌راد با بیان اینکه امروز میزان مصرف برنج جامعه ایران از الگوی مصرف توصیه شده وزارت بهداشت و درمان بیشتر است، می‌افزاید: وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.سرانه مصرف برنج در ایران بالاست در این میان رئیس موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی بحثی متفاوت مطرح می‌کند و ضمن تائید خشکسالی و کاهش تولید معتقد است: سرانه مصرف برنج در کشور بالاست که اگر این سرانه در کشور تعدیل شود به طور طبیعی تولید داخل عمده نیاز کشور را پاسخگوست. کیانی‌راد با بیان اینکه امروز میزان مصرف برنج جامعه ایران از الگوی مصرف توصیه شده وزارت بهداشت و درمان بیشتر است، می‌افزاید: وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.سرانه مصرف برنج در ایران بالاستسرانه مصرف برنج در ایران بالاستسرانه مصرف برنج در ایران بالاستوی وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده است که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.می‌افزاید: در مورد میزان مصرف برنج در کشور آمارهای متفاوتی وجود دارد؛ مرکز آمار ایران یک رقم و وزارت بهداشت هم الگویی برای مصرف می‌دهد اما در رابطه با مصرف سرانه کشور گفته می‌شود این سرانه در سال‌های نرمال که قیمت و میزان محصول شرایط مناسبی دارد، ۳۵ و ۳۶ کیلوگرم است که روزانه هر فرد ۱۱۰ گرم برنج مصرف می‌کند و در برای تامین آن، نیازمند واردات هستیم. وی عنوان می‌کند: اما براساس آمارهایی که از تولید ارائه می‌شود سرانه برنج تولیدی کشور به ازای هر نفر ۳۰.۲۲ کیلوگرم است که از متوسط مصرف بهینه وزارت بهداشت نیز بیشتر است و اگر مصرف برنج کشور بهینه شود در عمل تولید داخل پاسخگوست. وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده است که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده است که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور را با توجه به نیاز هر فرد و نیز منابع موجود آب و خاک و غیره ۷۵ گرم در روز تعیین کرده است که در سال به ۲۷.۵ کیلو می‌رسد.می‌افزاید: در مورد میزان مصرف برنج در کشور آمارهای متفاوتی وجود دارد؛ مرکز آمار ایران یک رقم و وزارت بهداشت هم الگویی برای مصرف می‌دهد اما در رابطه با مصرف سرانه کشور گفته می‌شود این سرانه در سال‌های نرمال که قیمت و میزان محصول شرایط مناسبی دارد، ۳۵ و ۳۶ کیلوگرم است که روزانه هر فرد ۱۱۰ گرم برنج مصرف می‌کند و در برای تامین آن، نیازمند واردات هستیم.وی عنوان می‌کند: اما براساس آمارهایی که از تولید ارائه می‌شود سرانه برنج تولیدی کشور به ازای هر نفر ۳۰.۲۲ کیلوگرم است که از متوسط مصرف بهینه وزارت بهداشت نیز بیشتر است و اگر مصرف برنج کشور بهینه شود در عمل تولید داخل پاسخگوست.کیانی‌راد می‌گوید: بر اساس این الگوی غذایی، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب زمینی و غیره تامین کند ضمن اینکه ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید و نمی‌تواند تامین‌کننده نیازهای اصلی بدن به انرژی و ویتامین‌ها باشد؛ در واقع سرانه پیشنهادی وزارت بهداشت حد کافی و لازم برای تامین نیاز است.کیانی‌راد می‌گوید: بر اساس این الگوی غذایی، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب زمینی و غیره تامین کند ضمن اینکه ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید و نمی‌تواند تامین‌کننده نیازهای اصلی بدن به انرژی و ویتامین‌ها باشد؛ در واقع سرانه پیشنهادی وزارت بهداشت حد کافی و لازم برای تامین نیاز است.وی با بیان اینکه با سرانه ۳۶ کیلوگرم کنونی در عمل میزان برنج مصرفی کشور حدود ۳ میلیون تن است، ادامه می‌دهد: از این میزان، ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در داخل تولید و بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن هم از محل واردات تامین می‌شود؛ البته میزان واردات به تناسب تولید و غیره تغییر می‌کند.وی با بیان اینکه با سرانه ۳۶ کیلوگرم کنونی در عمل میزان برنج مصرفی کشور حدود ۳ میلیون تن است، ادامه می‌دهد: از این میزان، ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در داخل تولید و بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن هم از محل واردات تامین می‌شود؛ البته میزان واردات به تناسب تولید و غیره تغییر می‌کند.وی با بیان اینکه ما همواره بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن کسری داریم، می‌گوید: تا زمانی که ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) بود کسری سرانه ۳۶ کیلوگرم نیاز مصرفی، از محل واردات تامین و وارد می‌شد اما بعد از حذف ارز ترجیحی میزان واردات بر مبنای ارز نیمایی کاهش یافت و بخشی از صادرکننده‌ها دیگر وارد نکردند. این تولیدکننده می‌گوید: امروز ۲ راه داریم؛ یا مصرف را به سرانه وزارت بهداشت برسانیم که در این صورت بخشی از نیاز وارداتی کاهش می‌یابد و یا آنکه همچنان این کسری را وارد کنیم و این مصرف ۳۶ و ۳۵ کیلو به ازای هر نفر را ادامه دهیم. طبق الگوی غذایی وزارت بهداشت، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب‌زمینی و غیره تامین کند زیرا ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید.سیاست وزارت جهادکشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی است کیانی‌راد تصریح می‌کند: در حوزه تولید داخلی هم ضرورت اساسی اصلاح ارقام محلی و کیفی است که باید بازدهی تولید در واحد سطح را ارتقا دهیم.وی با بیان اینکه ما همواره بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن کسری داریم، می‌گوید: تا زمانی که ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) بود کسری سرانه ۳۶ کیلوگرم نیاز مصرفی، از محل واردات تامین و وارد می‌شد اما بعد از حذف ارز ترجیحی میزان واردات بر مبنای ارز نیمایی کاهش یافت و بخشی از صادرکننده‌ها دیگر وارد نکردند. این تولیدکننده می‌گوید: امروز ۲ راه داریم؛ یا مصرف را به سرانه وزارت بهداشت برسانیم که در این صورت بخشی از نیاز وارداتی کاهش می‌یابد و یا آنکه همچنان این کسری را وارد کنیم و این مصرف ۳۶ و ۳۵ کیلو به ازای هر نفر را ادامه دهیم.طبق الگوی غذایی وزارت بهداشت، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب‌زمینی و غیره تامین کند زیرا ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید.طبق الگوی غذایی وزارت بهداشت، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب‌زمینی و غیره تامین کند زیرا ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید.طبق الگوی غذایی وزارت بهداشت، باید هر ایرانی بخش بیشتری از انرژی مورد نیاز خود را به جای برنج از حبوبات، سیب‌زمینی و غیره تامین کند زیرا ارزش غذایی برنج وقتی شلتوک آن گرفته شده و تبدیل به برنج سفید می‌شود به شدت پایین می‌آید.سیاست وزارت جهادکشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی است کیانی‌راد تصریح می‌کند: در حوزه تولید داخلی هم ضرورت اساسی اصلاح ارقام محلی و کیفی است که باید بازدهی تولید در واحد سطح را ارتقا دهیم.سیاست وزارت جهادکشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی استسیاست وزارت جهادکشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی استسیاست وزارت جهادکشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی استوی یادآور می‌شود: موسسه تحقیقات برنج ۱۵ سال در این حوزه تلاش کرده تا ارقام محلی را به رقم‌های کیفی با بازدهی بالا تبدیل کند و در این راستا ارقامی را معرفی کرده است؛ براین اساس باید زمینه‌سازی کرد تا کشاورز به کشت این ارقام راغب شود؛ ارقامی که به دلیل داشتن بازدهی بالا هم‌زمان با کیفیت خود، هزینه تمام‌شده کمتری و به طور طبیعی در بازار هم قیمت مناسب‌تری خواهد داشت و مردم از محصولی که کیفیت و قیمت مناسبت‌تری دارد، استقبال می‌کنند اما این امر نیاز به سیاست‌گذاری در این حوزه است.وی یادآور می‌شود: موسسه تحقیقات برنج ۱۵ سال در این حوزه تلاش کرده تا ارقام محلی را به رقم‌های کیفی با بازدهی بالا تبدیل کند و در این راستا ارقامی را معرفی کرده است؛ براین اساس باید زمینه‌سازی کرد تا کشاورز به کشت این ارقام راغب شود؛ ارقامی که به دلیل داشتن بازدهی بالا هم‌زمان با کیفیت خود، هزینه تمام‌شده کمتری و به طور طبیعی در بازار هم قیمت مناسب‌تری خواهد داشت و مردم از محصولی که کیفیت و قیمت مناسبت‌تری دارد، استقبال می‌کنند اما این امر نیاز به سیاست‌گذاری در این حوزه است.وی ادامه داد: سیاست وزارت جهاد کشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی و ترغیبی است تا کشاورزان به سراغ بذرهای اصلاح شده و ارقام کیفی معرفی شده که هزینه تمام‌شده پایین و کیفیت و بازدهی بالایی دارند، بروند و دستورالعمل‌ها نیز تنظیم شده است.وی ادامه داد: سیاست وزارت جهاد کشاورزی بر توسعه کشاورزی قراردادی و ترغیبی است تا کشاورزان به سراغ بذرهای اصلاح شده و ارقام کیفی معرفی شده که هزینه تمام‌شده پایین و کیفیت و بازدهی بالایی دارند، بروند و دستورالعمل‌ها نیز تنظیم شده است.کیانی‌راد می‌افزاید: در واقع تا زمانی که دو اتفاق نیفتد یعنی نخست مصرف برنج در حد و اندازه الگوی تغذیه نباشد و از طرفی به سمت استفاده از دانش و فناوری نوین در تولید نرویم، نمی‌توانیم بر مدیریت مطلوب بر این بازار امیدوار باشیم زیرا با این شرایط که ارقام محلی و کیفی بازدهی پایینی دارند به طور طبیعی کمبود و کسری داریم ضمن آنکه قابل نگهداری و در واقع احتکار هم هست. این منطق سیاستگذاری است که وزارت جهاد کشاورزی در این دوره پیگیری می‌کند و پیش از این هم بارها مطرح شده اما عملیاتی و اجرایی نشده است.کیانی‌راد می‌افزاید: در واقع تا زمانی که دو اتفاق نیفتد یعنی نخست مصرف برنج در حد و اندازه الگوی تغذیه نباشد و از طرفی به سمت استفاده از دانش و فناوری نوین در تولید نرویم، نمی‌توانیم بر مدیریت مطلوب بر این بازار امیدوار باشیم زیرا با این شرایط که ارقام محلی و کیفی بازدهی پایینی دارند به طور طبیعی کمبود و کسری داریم ضمن آنکه قابل نگهداری و در واقع احتکار هم هست. این منطق سیاستگذاری است که وزارت جهاد کشاورزی در این دوره پیگیری می‌کند و پیش از این هم بارها مطرح شده اما عملیاتی و اجرایی نشده است.وی اظهار می‌کند: این بحران قیمتی بالاخره باید رد شود و می‌شود اما یادمان باشد که کشاورزی مثل کارخانه خودرو سازی نیست که دولتی باشد و هزار پشتیبان داشته باشد بلکه خصوصی است و باید سودآوری داشته باشد؛ اگر سود نداشته باشد مهاجرت و تغییر کاربری اراضی را در پی دارد و در این صورت امنیت غذایی به خطر می‌افتاد و لازمه حفظ امنیت غذایی، سیاست‌گذاری در این حوزه است.وی اظهار می‌کند: این بحران قیمتی بالاخره باید رد شود و می‌شود اما یادمان باشد که کشاورزی مثل کارخانه خودرو سازی نیست که دولتی باشد و هزار پشتیبان داشته باشد بلکه خصوصی است و باید سودآوری داشته باشد؛ اگر سود نداشته باشد مهاجرت و تغییر کاربری اراضی را در پی دارد و در این صورت امنیت غذایی به خطر می‌افتاد و لازمه حفظ امنیت غذایی، سیاست‌گذاری در این حوزه است.الگوی تغذیه و رژیم غذایی در کشور نامتعادل است وی تصریح کرد: الگوی تغذیه و رژیم غذایی کشورمان بسیار نامتعادل است؛ در واقع الگوی تغذیه به سمت محصولات آب‌بر همچون روغن، گوشت مرغ و قرمز و برنج است و کمتر به سمت مصرف محصولات کم‌آب بر مانند حبوبات، غلات، شیلات و آبزیان گرایش دارد. وی می‌گوید: باید از یک طرف روی الگوی غذایی کار کرده و فرهنگ‌سازی کنیم و از سویی دیگر بهره‌وری در بخش تولید را ارتقا دهیم که در این صورت منابع پایه نیز حفظ می‌شود.الگوی تغذیه و رژیم غذایی در کشور نامتعادل است وی تصریح کرد: الگوی تغذیه و رژیم غذایی کشورمان بسیار نامتعادل است؛ در واقع الگوی تغذیه به سمت محصولات آب‌بر همچون روغن، گوشت مرغ و قرمز و برنج است و کمتر به سمت مصرف محصولات کم‌آب بر مانند حبوبات، غلات، شیلات و آبزیان گرایش دارد. وی می‌گوید: باید از یک طرف روی الگوی غذایی کار کرده و فرهنگ‌سازی کنیم و از سویی دیگر بهره‌وری در بخش تولید را ارتقا دهیم که در این صورت منابع پایه نیز حفظ می‌شود.الگوی تغذیه و رژیم غذایی در کشور نامتعادل استالگوی تغذیه و رژیم غذایی در کشور نامتعادل استالگوی تغذیه و رژیم غذایی در کشور نامتعادل استکیانی‌راد توضیح می‌دهد: وقتی سرانه تولید ۷۵ گرم باشد یعنی با همین محدودیت منابع می‌توانیم نیاز خود را تامین کنیم؛ این مباحث در برنامه جهش تولید برنج در قالب بهره‌وری همه عوامل تولید دیده شده است ضمن آنکه حمایت از مصرف‌کننده هم باید هدفمند باشند که اکنون این امر اینگونه نیست.کیانی‌راد توضیح می‌دهد: وقتی سرانه تولید ۷۵ گرم باشد یعنی با همین محدودیت منابع می‌توانیم نیاز خود را تامین کنیم؛ این مباحث در برنامه جهش تولید برنج در قالب بهره‌وری همه عوامل تولید دیده شده است ضمن آنکه حمایت از مصرف‌کننده هم باید هدفمند باشند که اکنون این امر اینگونه نیست.وی می‌گوید: دهک پایین درآمدی در دنیا رایگان و یا ارزان تغذیه می‌شوند و در مقابل دهک‌های بالا به قیمت روز و بازار می‌خرند و دهک‌های میانی نیز براساس وضعیت‌شان و قرارگیری در یک دهک اعتبارسنجی شده، مبلغی از خرید را به آنها برگردانده یا از تخفیف مالیاتی بهره می‌گیرند که بدین منظور باید یک‌بار سرمایه‌گذاری شده و دهک‌های درآمدی مشخص و شیوه حمایت تعیین شود.وی می‌گوید: دهک پایین درآمدی در دنیا رایگان و یا ارزان تغذیه می‌شوند و در مقابل دهک‌های بالا به قیمت روز و بازار می‌خرند و دهک‌های میانی نیز براساس وضعیت‌شان و قرارگیری در یک دهک اعتبارسنجی شده، مبلغی از خرید را به آنها برگردانده یا از تخفیف مالیاتی بهره می‌گیرند که بدین منظور باید یک‌بار سرمایه‌گذاری شده و دهک‌های درآمدی مشخص و شیوه حمایت تعیین شود.در مجموع، با توجه به دیدگاه‌های مطرح شده، ساماندهی وضعیت بازار برنج در سال جاری نیازمند اقدامات مختلف در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت است. در کوتاه‌مدت مقابله با محتکران و نظارت بیشتر بر آن، واردات برنج مناسب بویژه کیفی و در میان‌مدت و در درازمدت نیز تشکیل و تقویت اتحادیه‌ها و ساماندهی وضعیت بازار و تولید با حمایت از تولیدکننده، حفظ اراضی شالیکاری، تعدیل سرانه مصرف برنج و اصلاح ارقام تولیدی با رویکرد تولید ارقام کیفی با بازدهی بالا در داخل مدیریت و ساماندهی شود. در مجموع، با توجه به دیدگاه‌های مطرح شده، ساماندهی وضعیت بازار برنج در سال جاری نیازمند اقدامات مختلف در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت است. در کوتاه‌مدت مقابله با محتکران و نظارت بیشتر بر آن، واردات برنج مناسب بویژه کیفی و در میان‌مدت و در درازمدت نیز تشکیل و تقویت اتحادیه‌ها و ساماندهی وضعیت بازار و تولید با حمایت از تولیدکننده، حفظ اراضی شالیکاری، تعدیل سرانه مصرف برنج و اصلاح ارقام تولیدی با رویکرد تولید ارقام کیفی با بازدهی بالا در داخل مدیریت و ساماندهی شود.