چگونه خود را بشناسیم؟
خودشناسی می تواند تاثیرات بسیاری بر زندگی ما داشته باشد و موجب بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی ما شود که از آن جمله می توان به مواردی چون لذت بردن از زندگی، تصمیم گیری درست تر و بهتر، از دست ندادن وقت و هزینه، افزایش مهارت کنترل فردی، مقاوم شدن در برابر مشکلات اشاره کرد.
خبرگزاری فارس ـ اراک؛ خودشناسی مسئله‌ای پیچیده است و همه فکر می‌کنند که خودشان را می‌شناسند، اما در حقیقت خیلی از افراد نمی‌دانند که دقیقا کیستند، واقعیت این است که اکثر کارهای ما به صورت ناخودآگاه صورت می‌گیرند که البته چیز بدی هم نیست.
عادت‌ها، کارهای روزمره و واکنش‌هایمان زندگی ما را پیش می‌برند،بنابراین نیازی نیست هر بار که داریم دست و صورتمان را می‌شوییم یا پشت فرمان می‌نشینیم تا به محل کارمان برویم به جزئیات کارهایمان فکر کنیم، مسئله مهم اینجاست که ما برای مدتی طولانی به صورت ناخودآگاه و از روی عادت همه کارها را انجام می‌دهیم و فراموش می‌کنیم که همه آنها به صورت ناخودآگاه هستند، چون وقتی ما از عادت‌ها کارهای روزمره، انگیزه‌ها و واکنش‌هایمان شناخت نداریم، دیگر این ما نیستیم که آنها را کنترل می‌کنیم، بلکه آنها هستند که کنترل ما را در دست دارند.
خودشناسی چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی ساده از خودشناسی داشته باشیم خواهیم گفت: مهارتی است که کمک می‌کند خود را بشناسیم و رفتارهایمان را بر اساس شناختی که از خود کسب کرده‌ایم سازماندهی کنیم.
اینکه دارایی‌های خود را از جهان خلقت بشناسیم و به کم و بیش آن پی ببریم از اساسی‌ترین اهداف خودشناسی است که باید محقق شود.
این مهارت در زندگی به ما این کمک را می‌کند تا تمام دارایی‌ها و نقاط ضعف خود را شناخته و بر اساس آن فعالیت‌های زندگی خود را برنامه ریزی کنیم و با انگیزه بیشتری به سمت اهداف حرکت کنیم.
درواقع اگر کم و کاستی‌های اساسی خود را بشناسیم، هنگام شکست از پای نخواهیم نشست و امیدوارتر به اصلاح و ادامه راه خواهیم شد. همچنین اگر دارایی‌های خود را به دقت ارزیابی کنیم در مسیر پیشروی به اهدافمان دچار غرور یا خود بزرگ بینی نخواهیم شد.
چگونه به خودشناسی برسیم؟
خودشناسی یا مهارت شناخت خود یکی از مهمترین و بهترین مهارت‌هایی است که می‌تواند به یک فرد در زمینه ارتباطات و زندگی کمک کند، از آنجایی که این مهارت تقریبا در تمام افراد موفق دیده می‌شود، اهمیت آن نیز بر همگان آشکار شده است.
خودشناسی به عنوان یک مهارت مهم و لازم برای رسیدن به موفقیت در روابط، کسب و کار و حتی تمام ادوار زندگی ایفای نقش می‌کند.
کارشناس ارشد مشاوره استان مرکزی پیرامون راه‌های خودشناسی به خبرنگار فارس می‌گوید: قدم اول برای خودشناسی این است که صفات خود را روی کاغذ بیاوریم، اینکه عمده صفات شخصیتی خود را به همراه نقاط ضعف و قدرت‌تان روی کاغذ بیاوریم یعنی نیمی از راه را رفته‌ایم. اگر خود را به طور کامل و دقیق آنالیز کنیم و موارد یاد شده را روی کاغذ بیاوریم، ارتباط بین نقاط ضعف و توانایی‌هایمان را خواهیم یافت و در همین مرحله به طور شگفت انگیزی، عمده‌ای از مشکلات و نقاط ضعف ما حل خواهد شد.
حوریا بروجردیان می‌افزاید: سعی کنیم سوالات چالشی از خود بپرسیم و به نوعی در شخصیت و وجود خود سیر کنیم تا بتوانیم بدون کم و کاست، ارزش‌ها، هنجارها، توانایی‌ها و استعداد‌ها، نقاط ضعف و قدرت خود را کشف کنیم. همچنین اگر می‌توانیم نقاط قوت و ضعف را از هم جدا کرده و برای هرکدام یک رنگ را در نظر بگیریم تا امکان تفکیک آنها آسان‌تر شود.
وی با بیان اینکه در گام دوم باید به رفتارهای خود در طول روز توجه کنیم، ادامه می‌دهد: تمام نکاتی که در مرحله قبل یادداشت کرده‌ایم احتمالا در رفتارهای روزانه وجود دارند؛ بنابراین بدون اتلاف وقت سعی کنیم در طول روز رفتارهای خودآگاه و ناخودآگاه خود را زیر نظر گرفته و در صورت امکان نکات برداشتی خود را یادداشت کنیم، مواردی که بیشترین تکرار را در طول روز دارند مشخص کنیم و درباره ارتباط آن با شخصیت‌مان اطلاعات کسب کنیم. همچنین اگر موارد تکراری از نقاط ضعف شخصیتی هستند، در جهت برطرف آنها و اصلاح‌شان گام برداریم.
این کارشناس مشاوره می‌گوید: از دیگران پرسیدن گام سوم شناخت از خود است، از لحاظ روانشناختی، تصویر شخصیتی ما دارای سه جنبه است، شخصی که فکر می‌کنیم هستیم. شخصی که می‌خواهیم باشیم و شخصی که واقعا هستیم و دیگران آن را می‌بینند، مورد اول بستگی به درجه خودشناسی‌مان دارد و هرچه این مهارت درون ما بیشتر باشد، به این هدف نزدیک‌تر هستیم، مورد دوم را اهداف و آرزوهای ما مشخص می‌کنند و مورد سوم که واقعی‌تر و حال‌تر از بقیه است. شخصی که واقعا هستیم همان شخصیتی است که از نگاه دیگران داریم، درواقع هرچه انسان سعی کند شخصیت خود را تغییر دهد، نا خودآگاه کارهایی انجام خواهد داد که شخصیت واقعی وی را فاش خواهد کرد.
بروجردیان بیان می‌کند: اگر دوست داریم تصویری واقعی از شخصیت خود داشته باشیم، از افراد نزدیک خود بپرسیم، از آنها درباره شخصیت خود بپرسیم و بخواهیم که نکات بارز مثبت و منفی شخصیت ما را شرح دهند،همچنین می‌توانیم از آنها درخواست کنیم که برای مدت زمانی مشخص رفتارهای ما را زیر نظر گرفته و نکات بارز شخصیت‌مان را یادداشت کنند و بعد از مدتی، آنها را به ما تحویل دهند. این موضوع به سادگی ما را رسیدن به خودشناسی کمک می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه برای قدم چهارم باید اهدافی برای خود تعیین کنیم، اظهار می‌کند: شخصی که می‌خواهیم باشیم از آرزوها و اهداف ما تبعیت می‌کند،اینکه برای خود اهداف و آرزوهایی تعیین کنیم می‌تواند سبب خودشناسی مثبت و ارتقای اعتماد به نفس‌مان شود، سعی کنیم تمام آرزوهای دور و نزدیک خود را روی کاغذ بیاوریم و برای دستیابی به آنها برنامه ریزی کنیم، البته این برنامه ریزی را بر اساس شناختی که تا کنون از خود کسب کرده‌ایم انجام دهیم تا تمرینی برای افزایش خودشناسی‌مان باشد.البته توجه کنیم که این هدفگذاری نبایدبه صورت غیرمنطقی ودورازدسترس بیان شده باشد.
این کارشناس روان‌شناسی می‌افزاید: همانطور که یادگیری در تمام دوره‌های زندگی موثر عمل می‌کند، در تمرین خودشناسی نیز اثرات فراوانی دارد، وقتی که یادگیری مثبت را اساس کار خودشناسی قرار می‌دهیم، نا خودآگاه ویژگی‌های مثبتی که ناشی از یادگیری ماست به شخصیت‌مان افزوده خواهند شد، این ویژگی‌ها هم در شکل گیری شخصیت و هم در افزایش مهارت شناخت‌مان نسبت به خود تاثیرات فراوانی خواهند داشت.
بروجردیان ادامه می‌دهد: الگو برداری از رفتارهای مثبت و فوق العاده‌ای که ذهن‌مان تشخیص می‌دهد یک طرف قضیه و نکته برداری از اینکه چرا مغزمان آن رفتار بخصوص را به عنوان عملی خوب و جالب تلقی کرده است، طرف دیگر قضیه است، نکته برداری از الگوها و آنالیز نکات استخراج شده می‌تواند تاثیر فوق العاده‌ای در افزایش این مهارت داشته باشد.
خودشناسی می تواند تاثیرات بسیاری بر زندگی ما داشته باشد و موجب بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی ما شود که از آن جمله می توان به مواردی چون لذت بردن از زندگی، تصمیم گیری درست تر و بهتر، از دست ندادن وقت و هزینه، افزایش مهارت کنترل فردی، مقاوم شدن در برابر مشکلات اشاره کرد.
پایان پیام