پرونده تمرکززدایی در آموزش و پرورش
تمرکزگرا یا تمرکززدا بودن حکمرانی تابع شرایط است. در شرایط معین، یک نظام متمرکز بجای تمرکززدا می‌تواند منطقی باشد، یا شرایط می تواند طوری باشد که با رویکردی منطقی از نظامی غیرمتمرکز دفاع کنیم. شهرام رامشت
شهرام رامشت
اگر تمرکزگرایی شامل تمرکز قدرت تصمیم‌گیری در سطوح بالای سلسله مراتب سازمانی باشد، تمرکززدایی مستلزم توزیع آن اختیار از طریق سطوح مختلف سازمان است. هرچند می‌توان حالتی بینابینی میان این‌دو نیز در نظر بگیریم؛ اما عمده ساختارها از جمله آموزش و پرورش در یکی از دسته‌ها جایابی می‌شوند.
ادبیات تمرکززدایی به‌مثابه راه نجات و تحول بنیادین رویکرد حکمرانی در آموزش و پرورش ایران توسط افراد مختلف در حال ضریب گرفتن است.
آموزش و پرورش ایران یکی از نمونه‌های اتمّ ساختار متمرکز از بالا به پایین است که با توجه به زیرسؤال رفتن این رویکرد در برخی کشورهای پیشرو در این حوزه، ادبیات تمرکززدایی به‌مثابه راه نجات و تحول بنیادین رویکرد حکمرانی در آموزش و پرورش ایران توسط افراد مختلف، بویژه جوانان فعال این حوزه در حال ضریب گرفتن است.
انتخاب تمرکزگرا یا تمرکززدا بودن حکمرانی تابع شرایط است و نمی‌توان آن را به‌عنوان نسخه طلایی به کلیه کشورها تجویز کرد.
تمرکزگرایی یا تمرکززدایی به خودی خود هدف نیستند، بلکه تنها وسیله رسیدن به هدف‌اند. به‌همین خاطر، در شرایط معین، تقویت کیفی یک نظام متمرکز بجای تمرکززدایی می‌تواند کاملاً منطقی باشد یا در طرف دیگر، شرایط طوری اقتضا می‌کند که با رویکردی منطقی از نظامی غیرمتمرکز دفاع کنیم. از این‌رو، اصل انتخاب تمرکزگرا یا تمرکززدا بودن حکمرانی در آموزش و پرورش (یا هر ساختار دیگری) تابع شرایط است و نمی‌توان آن را به صرف موفقیت در برخی کشورها به‌عنوان نسخه طلایی به کلیه کشورها تجویز کرد.
نکته‌ای که حکمرانی تربیتی را در کشورمان پیچیده‌تر می‌کند، شرایط ویژه آن است؛ چرا که ما کشوری هستیم با آرمان‌هایی در تقابل با جریان اصلی و رایج در جهان؛ و این مسئله آغازی‌ست بر چالش‌هایی که فرایند تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری را پیچیده می‌کند.
ما کشوری هستیم با آرمان‌هایی در تقابل با جریان رایج در جهان؛ و این فرایند تصمیم گیری را پیچیده می‌کند.
پس بطورکلی تصمیم‌گیری‌ها، پیشنهاد‌ها، ایده‌پردازی‌ها صرفاً با مطالعه ادبیات جهان یا حتی آسیا ممکن نیست؛ حال آن‌که به‌نظر می‌رسد ادبیات تمرکززدایی به‌اندازه‌ای که باید در ایران ترویج و تشریح نشده است.
سعی کردم یادداشت‌هایی درباره اصل این موضوع و تجربه‌های جهانی آن بنویسم.
به همین خاطر سعی کردم پرونده مطالعاتی ویژه‌ای برای موضوع در حد وسعم باز کنم و مجموعه یادداشت‌هایی درباره اصل این موضوع و تجربه‌های مختلف جهانی آن بنویسم تا قدری فضای تمرکزگرایی و تمرکززدایی در آموزش و پرورش روشن‌تر شود. إن‌شاءالله.
ادامه دارد ...
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل [email protected] مکاتبه فرمائید.