حادثه باغ وحش اراک و سوال‌های بی جواب افکار عمومی

اراک - ایرنا - حمله یک قلاده شیر به کارگر پارک وحش اراک در حین غذادهی خبری بود که دهم بهمن‌ماه در صدر رسانه‌های کشور و فضای مجازی قرار گرفت و در جریان این حادثه مرگبار، جوان ۳۸ ساله‌ای جان باخت اما افکار عمومی و دوستداران طبیعت و شهروندان ازچندوچون ماجرا و شیوه نگهداری حیوانات انتقاداتی مطرح کردند. به گزارش ایرنا، بنا به گفته حاضران در صحنه که فیلم آن نیز در فضای مجازی باز نشر شده، زمانی که کارگر پارک وحش برای غذادهی به قفس شیرهای این پارک مراجعه می‌کند، یک تکه گوشت را در داخل قفس قرار می‌دهد و برای برداشتن تکه دیگر گوشت به سراغ وسیله حمل غذای حیوانات می‌رود و اهرم درب نیز بسته بوده که شیر ماده‌ای که در قفس نگهداری می‌شده، اهرم درب را کشیده و آن را باز کرده بود. شیر ماده بلافاصله از پشت به کارگر حمله و او را از ناحیه گلو خفه کرده بود و پس از این حادثه هر ۲ قلاده شیر از قفس فرار و به داخل پارک وحش رفتند که بلافاصله پس از این حادثه نیروهای امدادی، امنیتی و انتظامی در محل حادثه حاضر و اقدامات لازم صورت گرفت و پس از ساعاتی تلاش، شیرهای فراری بدون بیهوشی به قفس‌های خود هدایت شدند. این حادثه بازتاب‌ گسترده‌ای در سطح کشور داشت و انتقادهای بسیاری از سوی مردم، دوستداران طبیعت و فعالان زیست محیطی به لحاظ نداشتن استانداردهای لازم در پارک وحش اراک از جمله ایمن نبودن قفس شیرها، نداشتن دوربین نظارتی، نبود اسحله بیهوشی و موارد دیگر صورت گرفت. اما آنچه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پس از این حادثه مرگبار مطرح شد، این نکته بود که افکار عمومی در خصوص وضعیت نگهداری، فلسفه شکل گیری پارک وحش اراک، شرایط نگهداری حیوانات، بسترهای زیرساختی از جمله ایمنی و نظارت و از همه مهمتر جان باختن یک انسان مطالبه داشتند. یکی از اعضای شورای اسلامی کلانشهر اراک در این خصوص گفته است: در حادثه پارک وحش اراک یک پدر جانش از دست رفت و یک خانواده داغدار شد. «داود قربانی» افزوده است: با آبروی شهر اراک بازی شده است، برای شهروندان ناراحتی و وحشت ایجاد شده است، آن مرحوم مقصر این ماجرا نبوده است، قرار نیست تقصیر را به گردن کسی بگذرایم که اکنون قادر به پاسخگویی نیست. وی بیان کرد: مسئولان پارک وحش و مدیران مربوطه باید پاسخگو باشند، چرا بنا بر استانداردهای موجود غذادهی توسط ۲ نفر انجام نشده است. رئیس کمیسیون نظارت و پیگیری شورای اسلامی کلانشهر اراک ادامه داد: چرا قفسه شیرها فاقد استانداردهای لازم بوده است، چرا در حین غذادهی و حتی یک ساعت پس از حادثه اسلحه بیهوشی موجود نبوده است. قربانی اظهار داشت: چرا جانمایی قفس حیوانات درنده طوری بوده است که موجب عصبانی شدن و جنون حیوانات شده است، چرا کارکنان پارک وحش مجهز به بی سیم نبودند و چرا کارکنان باغ وحش زیر نظر مسئول اچ اس سی نبودند و نقش واحد اچ اس ای شهرداری در این زمینه کجاست؟ وی گفت: مگر باغ وحش مجهز به دوربین نبوده است؟ در حوادث این چنینی فرمانده حادثه و تخلیه محل با آتش نشانی است چرا آتش نشانی جمعیت موجود در پارک باهنر و درب ورودی پارک وحش را تخلیه نکرده است؟ این عضو شورای اسلامی کلانشهر اراک افزود: دیوار پارک وحش فقط ۲ متر و ۲۰ سانت ارتفاع دارد اگر حیوان به پارک باهنر و جمعیت جلوی درب حمله می کرد چه کسی پاسخگو بود؟ وی همچنین گفته است: چرا اسلحه بیهوشی فاقد داروی بیهوشی بوده و به جای پارک وحش در گاوصندوق یکی از مسئولان نگهداری می‌شود؟ رئیس کمیسیون نظارت و پیگیری شورای اسلامی کلانشهر اراک ادامه داد: چرا نظارت و آموزش کارکنان پارک وحش انجام نشده است، مسئولان پاسخ بدهند چرا در طی ۱۰ سال گذشته ۱۰ ساعت دوره آموزشی برای کارکنان برگزار نشده است؟ کدام کارگر گواهینامه آموزشی دارد؟ قربانی عنوان کرد: ۲ ماه قبل از این حادثه کارگروه نظارت در پارک وحش حضور داشتند و مشکلات را متذکر شدند، چرا پارک جنگلی و پارک باهنر تخلیه نشدند؟ وظیفه کدام دستگاه بوده که این کار را انجام دهند؟ وی بیان کرد: انتظار است در اسرع وقت موارد و اشکالات موجود در پارک وحش اراک مرتفع شود و به جهت جلوگیری از اتفاقات مشابه در آینده، با خاطیان برخورد قاطع صورت گیرد. آتش نشانی پس از  وقوع حادثه باغ وحش اراک اقدامات را انجام داده است آتش نشانی پس از  وقوع حادثه باغ وحش اراک اقدامات را انجام داده استرئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک هم گفت: به محض اطلاع از حادثه باغ وحش اراک، آتش نشانی اقدامات لازم را انجام داده است و سه دستگاه خودروی آتش‌نشانی با نیروهای امدادی در محل استقرار یافتند. «مسعود آقاز زیارتی» افزود: باغ وحش به دلیل شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان از مدتی قبل بسته بود و ورود برای بازدیدکنندگان ممنوع بود اما در کوتاه‌ترین زمان ممکن کارکنان باغ وحش به بیرون هدایت شدند. وی بیان کرد: آتش‌نشانان و نیروهای امدادی با وجود رها بودن ۲ قلاده شیر در باغ وحش، خود را به فردی مضروب رساندند که اگر کوچکترین امیدی برای زنده ماندن او وجود داشت دریغ نشود اما متاسفانه این کارگر خدوم در صحنه جان خود را از دست داده بود. رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهردار اراک ادامه داد: نیروهای آتش‌نشانی مدام در پارک جنگلی شهید باهنر گشت زنی داشتند و چندین خانواده که در پارک حضور داشتند را به بیرون هدایت کردند و ورودی و خروجی پارک جنگلی مسدود شد. ۲ مدیریتی بودن پارک وحش اراک معضلی که هنوز حل نشده است ۲ مدیریتی بودن پارک وحش اراک معضلی که هنوز حل نشده استرئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی کلانشهر اراک هم گفت: ۲ مدیریتی بودن پارک وحش توسط شهرداری و محیط زیست مشکل اساسی این مجموعه است. «حسن قربانی» افزود: مالکیت پارک وحش اراک با محیط زیست است و مدیریت فعلی آن با قرارداد ۲۵ ساله از سال ۷۷ تاکنون برعهده شهرداری است. وی بیان کرد: حادثه حمله شیر به کارگر شهرداری اراک در پارک وحش این شهر باعث شد تا بسیاری از افراد که احساس مسئولیت نمی‌کردند اکنون بیدار شوند و احساس مسئولیت کنند و متاسفانه جان انسانی از بین رفت. این عضو شورای اسلامی کلانشهر اراک ادامه داد: نواقصی در پارک وحش اراک وجود دارد که هیچ شکی بر آن نیست و باید رفع شود. قربانی اظهار داشت: در این حادثه یک جوان که پدر یک خانواده بود، از دست رفت و شورای اسلامی همه تلاش خود را برای حمایت از خانواده این مرحوم به کار می‌گیرد. پارک وحش اراک را  به باغ گیاه شناسی تغییر کاربردی دهید/ به اسارت حیوانات وحشی پایان دهیم پارک وحش اراک را  به باغ گیاه شناسی تغییر کاربردی دهید/ به اسارت حیوانات وحشی پایان دهیمپژوهشگر استان مرکزی و همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش نیز به ایرنا گفت: نگهداری حیوانات وحشی در محیط‌های غیر طبیعی قصه‌ای پر غصه است که هر روز در پی آن موضوعات مختلفی ایجاد می‌شود. «محمود کلنگری» افزود: تغییر پارک وحش اراک به باغ گیاه شناسی ضروری است و این پارک با وظایف و مسئولیت‌های جاری شهرداری بیشتر تطابق دارد. وی بیان کرد: ایجاد باغ گیاه‌شناسی به مراتب ساده‌تر و زیباتر از پارک حیات وحش است و حقوق حیوانات نیز حفظ می‌شود و تراژدی تلخ مرگ حیوانات و بدتر از آن مرگ انسان‌ها مانند حادثه حمله شیر به کارگر نگون بخت تکرار نمی‌شود. پژوهشگر استان مرکزی و همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش ادامه داد: حیوانات وحشی نیازمند زندگی در محیط کاملا طبیعی هستند و اگر در محیط‌های غیرطبیعی باشند دچار استرس و بیماری‌های روانی می‌شوند. پارک وحشی که حتی یک متخصص جانور شناس ندارد/ نظارت محیط زیست سختگیرانه نیست پارک وحشی که حتی یک متخصص جانور شناس ندارد/ نظارت محیط زیست سختگیرانه نیستکلنگری اظهار داشت: متاسفانه در پارک وحش اراک و در مجموعه شهرداری این شهر یک متخصص جانور شناس فعالیت ندارد و جای سوال است که چگونه بدون نظر جانورشناسان حیوانات را در یک مجموعه نگهداری می‌کنند. وی عنوان کرد: نظارت محیط زیست بر پارک وحش نیز سخت‌گیرانه نیست و ضعف‌های زیادی دارد و نیاز است نظارت‌ها جدی و با حفظ حقوق حیوانات باشد. کلنگری اظهار داشت: نگاه به ایجاد پارک وحش در دنیا تغییر کرده و فلسفه وجودی آن به ایجاد فضایی است که مردم اطلاعات خود را در خصوص حیوانات و حیات وحش بیشتر کنند. وی گفت: جای تاسف دارد در پارک وحش اراک نام بسیاری از جانوران که نگهداری می‌شود به اشتباه قید شده و هیچ بار علمی به بازدیدکنندگان در این پارک اضافه نمی‌شود. پژوهشگر استان مرکزی و همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش ادامه داد: هیچ کار پژوهشی و مطالعه‌ای با دانشگاه‌ها و مراکز علمی در پارک وحش اراک در زمینه جانوران و بهبود شرایط حیوانات در اسارت گرفته شده، شناخت آنها، رفتار حیوانات، انگل شناسی، فیزیولوژیک حیوانات صورت نگرفته است. کلنگری عنوان کرد: بسیاری از جانوران در این پارک به راحتی از بین می‌روند و بسیار مشاهده شده پرندگان وحشی مانند عقاب به دلیل نداشتن شرایط زیست طبیعی و ضربه زدن به قفس‌ها دچار خونریزی‌های شدید از ناحیه دماغ و بال می‌شوند. وی تصریح کرد: بسیاری از جانورانی که در پارک وحش اراک نگهداری می‌شوند تنها هستند و قدرت جفت‌گیری ندارند و در حیات طبیعی دارای قلمروهای وسیع هستند اما در این پارک به اسارت گرفته شده‌اند. پژوهشگر استان مرکزی و همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش اضافه کرد: جای تاسف دارد که برخی به راحتی حیوانات وحشی را بغل می‌کنند و عکس و فیلم می‌گیرند و آن را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پخش می‌کنند و این فرهنگ کاملا غلطی است. کلنگری افزود: حیوان وحشی قرار نیست اهلی شود، ممکن است رام شود اما اهلی نمی‌شود و این موضوع و حمله حیوانات رام شده در سیرک‌ها و سایر مکان‌ها زیاد رخ داده است که موجب جان دادن افرادی شده که مدت‌ها از حیوانات نگهداری می‌کردند. وی عنوان کرد: پارک وحش باید جایی باشد که جانوران بیمار را نگهداری کند که اگر وارد طبیعت شوند، تلف می‌شوند اما در این مکان جانوران سالم نگهداری می‌شود و در بسیاری موارد حیوانات بیمار به راحتی از بین می‌روند. همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش ادامه داد: نگهداری حیوانات وحشی نیازمند آموزش‌های تخصصی است، آیا کارکنان پارک وحش اراک آموزش‌های لازم و تخصصی را فرا گرفته‌اند؟ کلنگری گفت: وجود اسلحه شکاری در مکان‌هایی که حیوانات وحشی نگهداری می‌شود ضروری است و باید به تاریخ انقضای مواد بیهوشی اسلحه‌ها توجه شود. پژوهشگر استان مرکزی و همکار طرح‌های پژوهشی با ارگان‌های بین‌المللی در حوزه جانورشناسی و حیات ‌وحش اضافه کرد: در ایران بیش از قاره اروپا گونه‌های گیاهی وجود دارد و می‌توان به جای نگهداری حیوانات در پارک وحش، گونه‌های گیاهی را در این مکان شبیه‌سازی کرد و در کنار آن نیز درآمدزایی کرد. رفع نواقص موجود در پارک وحش اراک انکار ناپذیر است رفع نواقص موجود در پارک وحش اراک انکار ناپذیر استمعاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: بر اساس بند ه ماده ۶ قانون حفاظت و بهسازی، قانونگذار علاوه بر وظایف و اختیاراتی که در شکار و صید برای سازمان در نظر گرفته، ایجاد باغ وحش‌ها و موزه‌های تاریخ طبیعی یکی از وظایف و اختیارات سازمان محیط زیست است ایجاد باغ وحش‌ها و موزه‌های تاریخ طبیعی هم در قانون عنوان شده است. «زهره موسوی» افزود: در ماده ۳۵ آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی مصوب سال ۵۴ در فصل هفت در خصوص مقررات مربوط به باغ وحش و موزه‌ها، ایجاد باغ وحش را در هر یک از نقاط کشور مستلزم تحصیل پروانه از سازمان محیط زیست است. وی بیان کرد: باغ وحش اراک توسط محیط زیست ایجاد شد و با هدف بالا بردن آگاهی عموم مردم از حیوانات و شناخت آنها به عنوان بخشی از تنوع زیستی در پایداری و تعادل زیست بوم‌ها بود اما به دلیل برخی موضوعات از جمله هزینه‌های بالای نگهداری در سال ۷۷ به بخش خصوصی واگذار شد. معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: طبق تفاهم‌نامه‌ای باغ وحش اراک در سال ۷۷ به مدت ۲۵ سال به اجاره  شهرداری اراک رسید که تعهداتی در آن بیان شده است. موسوی اظهار داشت: طبق ماده ۸ ضوابط و مقررات باغ وحش‌ها، باغ وحش‌ها مکلفند که فهرست دقیق جانواران را به صورت کتبی به محیط زیست اعلام کنند و ماده ۹ این قانون مجدد اعلام کرده که اگر خرید و فروش، معاوضه و مبادله و اهدا باید با اجازه محیط زیست صورت گیرد. وی گفت: باغ وحش مکلف است حداقل سه ماه یکبار اطلاعات گونه‌ها، مرگ و میر، ورودی و خروجی گونه‌ها و وضعیت تغذیه‌ای جانوران را به محیط زیست گزارش دهد. معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: ماده ۱۶ ضوابط و مقررات باغ‌ وحش‌ها اعلام می‌کند که باغ‌وحش‌ها مکلف به داشتن دامپزشک، کارشناسان خبره در خصوص نحوه برخورد با حیات وحش و تجهیزات بهداشتی لازم است. باغ وحش اراک دامپزشک مستمر ندارد/ ایمنی قفس‌ها مناسب نیست باغ وحش اراک دامپزشک مستمر ندارد/ ایمنی قفس‌ها مناسب نیستموسوی بیان کرد: باغ وحش اراک به صورت مستمر از دامپزشک برخوردار نیست و به صورت پاره‌ وقت حضور دارد و این مهم یکی از معضلاتی است که محیط زیست مدام بر آن تاکید دارد. وی تصریح کرد: عدم ایجاد قرنطینه اصولی و علمی، نداشتن امنیت و ایمنی قفس‌ها برای بازدید کنندگان و کارکنان، عدم مناسب سازی زیستگاه‌های خوشتخواران و پرندگان، اصلاح نشدن مسیرهای فاضلاب ناشی از شست و شوی قفس‌ها و ظروف تغذیه‌ای، ایجاد نکردن ایمنی حداکثری برای کارکنان، مسئولان نظافت و غذادهندگان به حیوانات و نصب نکردن میکروچیب به حیوانات، از جمله مشکلاتی است که در پارک وحش اراک رعایت نمی شود و این موضوع به کرات اعلام شده است. معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: نصب دوربین‌های نظارتی از سایر الزاماتی است که باید بالای قفس تمام حیوانان نصب شود. موسوی گفت: بارها و بارها پارک وحش اراک تقاضای ورود حیوان جدید به مجموعه را داشته و این نارضایتی از سوی شهرداری اعلام شده بود که محیط زیست همکاری لازم را ندارد اما تا زمانی‌که قفس ها استاندارد نباشد نمی‌توان این تقاضا را پیگیری کرد. پرونده قضایی حادثه باغ وحش اراک در دست پیگیری است پرونده قضایی حادثه باغ وحش اراک در دست پیگیری استشهردار اراک هم گفت: در خصوص حادثه حمله شیر به کارگر شهرداری اراک، پرونده‌ای در دستگاه قضا تشکیل شده است. « علیرضا کریمی» افزود: پس از بررسی و کار کارشناسی نتایج این پرونده به عموم مردم اطلاع رسانی می‌شود. مدیر پارک وحش اراک نیز در تماس خبرنگار ایرنا حاضر به مصاحبه و پاسخگویی در خصوص وضعیت پارک وحش و چند و چون ماجرای حمله شیر نشد. مدیر پارک وحش اراک نیز در تماس خبرنگار ایرنا حاضر به مصاحبه و پاسخگویی در خصوص وضعیت پارک وحش و چند و چون ماجرای حمله شیر نشد.دستگاه قضایی پرونده حمله شیر به کارگر شهرداری اراک با جدیت دنبال می‌کند دستگاه قضایی پرونده حمله شیر به کارگر شهرداری اراک با جدیت دنبال می‌کنددادستان عمومی و انقلاب اراک گفت: پرونده حمله شیر به کارگر شهرداری اراک در شعبه بازپرسی تشکیل شده و با جدیت دنبال می‌شود. «ربیع‌الله قربانی» افزود: اظهار نظر در خصوص مقصر حادثه مستلزم آن است که عامل در این زیان چه بوده است و باید برای دستگاه قضا از طریق کارشناسی محرز شود که عرفا ضرر منتسب به چه فرد یا نهاد است. وی بیان کرد: در راستای کاهش آلام این اتفاق برای بازماندگان، شهرداری اراک اقدامات اولیه‌ای انجام داده و با ورود جدی دادستانی اراک، اقدامات مناسب‌تری در دستور کار است. ۱۰ بهمن‌ماه امسال بر اثر حمله یک شیر در پارک وحش اراک، کارگر ۳۸ ساله غذا دهنده به این حیوان جان خود را از دست داد.