قزاقستان و صنعت هسته‌ای؛ مسیری که باید آهسته و پیوسته رفت
انرژی هسته‌ای علاوه بر تامین نیاز قزاقستان، تغییراتی در ژئوپلتیک منطقه ایجاد می‌کند که جایگاه بهتری به ویژه در برابر روسیه و چین برایش فراهم می‌کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در آستانه، قزاقستان تمایل دارد با کمک انرژی هسته‌ای امنیت انرژی خود را تامین کند. این کشور به عنوان بزرگترین تولید کننده اورانیوم در جهان، روی یک معدن طلای انرژی قرار دارد.
ساخت نیروگاه هسته‌ای نه تنها نشان دهنده سرمایه گذاری موفق اقتصادی است، بلکه می‌تواند به عنوان یک سیاست بیمه در برابر عدم قطعیت‌های انرژی در آینده عمل کند. به ویژه، قزاقستان با کمبود برق پیش بینی شده در بخش جنوبی کشور مواجه است و یک نیروگاه هسته‌ای می‌تواند ۲۸۰۰ مگاوات برق را در شبکه خود تامین کند.
این موضوع فقط به تامین نیازهای انرژی داخلی مربوط نیست بلکه مرتبط با تغییر ساختار در سبد انرژی کشور است.
قزاقستان در حال حاضر به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است که این موضوع، بخش انرژی آن را در برابر نوسانات بازار و تغییرات ژئوپلیتیک آسیب پذیر می‌کند. با افزودن انرژی هسته‌ای، این کشور نه تنها منابع انرژی خود را متنوع می‌کند، بلکه حاکمیت و موقعیت ملی خود را در صحنه جهانی تقویت می‌کند.
جدای از مزایای آشکار ایجاد شغل در بخش تخصصی (قزاقستان در حال حاضر حدود ۱۸۰۰۰ نفر را در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای استخدام می‌کند)، این نیروگاه خروجی انرژی بالایی با هزینه‌های نسبتا پایین تولید خواهد کرد.
علاوه بر این، در جهانی که به طور فزاینده‌ای نگران تغییرات آب و هوایی است، قزاقستان اهمیت گذار به یک اقتصاد سبز را نشان داده است.
«قاسم ژامرت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان در سخنانی بر این نیاز تاکید کرد که انرژی هسته‌ای این کشور با حداقل انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاملاً با این چشم انداز مطابقت دارد.
این پروژه نه تنها گامی مهم در جهت دستیابی به هدف بلندپروازانه قزاقستان مبنی بر تبدیل شدن به یک کشور بی‌طرف در مقوله کربن‌زدایی تا سال 2060 خواهد بود، بلکه کمکی ملموس در دستیابی به اهداف توسعه پایدار جهانی خواهد بود.
تاثیر این موضوع بر اقتصاد و محیط زیست محدود نمی‌شود و بر حوزه ژئوپلیتیک نیز موثر است. بدین ترتیب یک برنامه هسته‌ای موفق می‌تواند به طور بالقوه به قزاقستان کمک کند تا از یک مصرف کننده به یک تامین کننده انرژی اوراسیا تبدیل شود و نفوذ ژئوپلیتیک خود را افزایش دهد.
این امر به ویژه با تنش روسیه و اوکراین و هدف اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی بلوک غرب به انرژی روسیه مرتبط است. بنابراین، موضوع انرژی هسته‌ای در قزاقستان بیش از بحث صادرات انرژی است، بلکه موضوع ثبات منطقه‌ای و مشارکت استراتژیک است.
از این نظر، اروپا و آمریکا ممکن است بحث‌های انرژی هسته‌ای قزاقستان را با اهداف گسترده‌تری چون امنیت انرژی، کاهش تغییرات آب و هوا و ثبات منطقه‌ای منطبق بدانند.
با به رسمیت شناختن انرژی هسته‌ای توسط اتحادیه اروپا به عنوان یک بخش کلیدی برای دستیابی به بی‌طرفی در سیاست‌های کربن زدایی تا سال ۲۰۵۰، تلاش‌های قزاقستان ممکن است مورد حمایت شرکای خود در غرب باشد.
این مشارکت می‌تواند به ویژه برای شرکت‌های متخصص در فناوری هسته‌ای، پروتکل‌های ایمنی و خدمات مرتبط، تقویت روابط اقتصادی بین قزاقستان و کشورهای غربی مفید باشد. با وجود این، همه کشورهای اتحادیه اروپا از انرژی هسته‌ای حمایت نمی‌کنند. برای مثال، اگرچه فرانسه کاملاً از آن حمایت می‌کند اما آلمان همچنان مخالف است.
داستان حضور در سایت آزمایش هسته‌ای دیگران طبیعتاً سؤالاتی در مورد اینکه آیا قزاقستان در صورت رای مردم به ساخت نیروگاه هسته‌ای می‌تواند امنیت را تضمین کند یا خیر مطرح می‌شود.
این نگرانی برای عامه قزاق‌ها با توجه به اینکه خاک این کشور برای آزمایش تسلیحات هسته‌ای در دوران شوروی استفاده می‌شد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این آزمایش‌ها به سلامت انسان و محیط زیست اطراف سایت آزمایش هسته‌ای که در سال ۱۹۹۱ با استقلال کشور بسته شد، آسیب زد. واضح است که برخی از بخش‌های جمعیت قزاقستان همچنان نگران ایده توسعه تاسیسات هسته‌ای هستند.
با این حال، قزاقستان نشان داده است که می‌تواند امنیت را تامین کند. این کشور در حال حاضر محل استقرار بانک اورانیوم کم غنای آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) است که نشان دهنده وجود اعتماد بین‌المللی است.
این کشور با به دست آوردن کرسی در هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این اعتماد را بیشتر پیش می‌برد، اقدامی که مشارکت آن را در شکل‌دهی و اجرای پروتکل‌های ایمنی هسته‌ای جهانی عمیق‌تر می‌کند.
تصمیم قزاقستان برای برگزاری رفراندوم ملی در مورد نیروگاه هسته‌ای ممکن است بر احتمال آشوب بیفزاید. به ویژه از آنجایی که همه‌پرسی در آسیای مرکزی نسبتاً نادر است. اگرچه قزاقستان پس از شورش‌های ژانویه یک همه‌پرسی در مورد اصلاحات قانون اساسی برگزار کرد.
توکایف سال گذشته مجدداً انتخاب شد و تا سال 2029 به مدت 7 سال در قدرت باقی خواهد ماند که نشان می‌دهد سیاست انرژی هسته‌ای کشور احتمالاً ثابت خواهد ماند.2 استدلال دولت این است که رای دادن شهروندان این امکان را می‌دهد که نظرات خود را در مورد انرژی هسته‌ای بیان کنند و در نتیجه شفافیت را افزایش دهند. وعده این است که پروژه‌هایی با حمایت عمومی در اجرای خود موفق‌تر هستند.
دیگر آن که در بلندمدت، برگزاری رفراندوم می‌تواند یک سابقه منطقه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های مهم با اهمیت ملی ایجاد کند. قزاقستان امیدوار است که نه تنها این جایگاه منطقه‌ای کشور را ارتقا دهد، بلکه مشارکت با کشورهایی را که الگوهای حکومتی مشابه را در اولویت قرار می‌دهند، تشویق کند.
تغییر در موازنه قوا می‌تواند آستانه را به یک بازیگر مهم جهانی تبدیل کند. به هر حال، بحث و همه پرسی آینده در مورد ساخت نیروگاه هسته‌ای در قزاقستان فقط مسئله محلی یا ملی نیست. این موضوع گفت‌وگوی جهانی است که در آن چشم‌انداز پیچیده‌ای از ملاحظات اقتصادی، زیست محیطی، تکنولوژیکی و ژئوپلیتیکی گنجانده شده‌است.
همانطور که قزاقستان به آینده انرژی خود فکر می‌کند، جهان بهتر است به آن توجه کند. این فقط چشم انداز انرژی قزاقستان نیست بلکه بخشی از پازل پایداری جهانی است.
یک برنامه هسته‌ای موفق قطعا موقعیت ژئوپلیتیک قزاقستان را تقویت خواهد کرد. قزاقستان با تبدیل شدن به یک تامین کننده انرژی منطقه‌ای یا حتی جهانی، قادر خواهد بود نفوذ بیشتری در آسیای مرکزی و فراتر از آن داشته باشد. این می‌تواند توازن قوا را به ویژه در روابط با روسیه و چین تغییر دهد و قزاقستان را به بازیگر مهم‌تری در ژئوپلیتیک انرژی تبدیل کند.
پایان پیام/ح