انتقاد از سرعت کُند احیای تالاب انزلی در گیلان

رشت- تشکیل قرارگاه جهادی احیای تالاب انزلی در گیلان اگرچه تاکنون حرکتی رو به جلو بوده اما برای نتیجه بخش بودن و اثرگذاری نیاز است که طرح‌ها و برنامه‌ها علمی سازی شود.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- بهرام قربانپور: «تالاب انزلی» یکی از ظرفیت‌های ملی و فراملی گیلان است که البته روزهای ناخوشی را سپری می‌کند. دست درازی، سوداگری، طمع، مدیریت نا ثواب، ورود آلاینده‌های فراوان، آتش سوزی‌های عمدی و سهوی و همچنین تصرف غیر قانونی تالاب انزلی سبب شده تا این اکوسیستم زنده و حیات بخش، حال خودش نیاز به حیات دوباره پیدا کند و از مسیر حفظ به گردنه «احیا» برسد.

وجود نیلوفرهای آبی، نیزارها و لاله‌های دریایی، چشم‌انداز شگفت‌انگیزی را به تالاب بین المللی انزلی بخشیده است، قایقرانی، ماهیگیری و پرنده گردی، تالاب انزلی را از لحاظ گردشگری ممتاز کرده است، اما در کنار تمام این زیبایی‌ها، مواهب و ویژگی‌های منحصر به فرد، سال‌های اخیر بخاطر سهل انگاری و کم توجهی‌ها مورد بی مهری قرار گرفته است. از آتش گرفتن مکرر نیزارها گرفته تا شکار پرندگان و دست اندازی به محدوده‌های تالاب، حیات این اکوسیستم کم نظیر را به مخاطره انداخته و همین موضوع موجب نگرانی علاقه مندان به محیط زیست و طبیعت دوستان شده است.

خواهر خواندگی به وسعت گیلان تا ژاپن

تالاب انزلی یکی از نخستین تالاب‌های بین‌المللی ثبت شده در ایران بوده که در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. این منطقه ثبت شده شامل تمام منطقه تالاب انزلی، منطقه سیاه کیشم، منطقه حفاظت شده سل که و سایر آب‌بندان‌های متعدد محدوده تالاب انزلی می‌شود که از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، مورفولوژیک، فیتوا کولوژی و جغرافیایی، تفاوت‌های مهم و چشمگیری باهم دارند و در واقع، اکوسیستم‌های مختلفی هستند.

این تالاب منحصر به فرد با وجود بیش از ۱۰۰ گونه پرنده و ۵۰ گونه آبزی از تنوع زیستی بسیاری برخوردار است. جالب است بدانید که تالاب انزلی خواهرخوانده تالاب «کوشیرو» در پارک ملی «کوشیرو شیتسوگن» ژاپن است. تالاب آب شیرین انزلی همچنین توسط سازمان بین‌المللی حیات پرندگان به‌عنوان زیستگاه مهمی برای پرندگان معرفی می‌شود.

این تالاب متأسفانه از سال ۱۹۹۳ به‌دلیل مخاطراتی مانند تغییر سطح آب دریای خزر، افزایش رسوبات، آلودگی آب و غیره در فهرست مونترآل یا مونترو قرار گرفته و یعنی تالاب انزلی برای جلوگیری از خشک شدن، به مراقبت بیشتری نیاز دارد که به معنایی دیگر به آن سیستم «احیا» می‌گویند.

احیای تالاب انزلی که حالا به یک قرارگاه جهادی تبدیل شده و مسئولان این قرارگاه فصل به فصل دور هم جمع می‌شوند در کنار نوشیدن چای، به تبیین گزارشی از عملکردها و اقدامات می‌پردازند.

حذف سودجویی و دست درازی به تالاب انزلی

«اسدالله عباسی» استاندار گیلان و رئیس ستاد و قرارگاه جهادی احیای تالاب انزلی اظهار کرد: ساماندهی و احیای تالاب از دغدغه‌های اصلی دولت سیزدهم و مجموعه استان گیلان است.

وی با تاکید بر لزوم ارزیابی عملکردها در حوزه احیای تالاب انزلی افزود: ارائه گزارشی درست، منسجم و مستمر از عملکردها در حوزه تالاب مورد توجه دستگاه‌ها قرار گیرد.

استاندار گیلان با اشاره به ورودی‌های آلاینده و آلودگی‌های تالاب و با بیان اینکه جلوی ورودی‌های آلوده به تالاب انزلی یکی پس از دیگری گرفته می‌شود، تأکید کرد: شناسایی منشأ آلودگی‌ها در حوزه تالاب در اولویت است شناسایی منشأ آلودگی‌ها در حوزه تالاب در اولویت است و با متخلفین و عوامل نابودگر تالاب انزلی به صورت جدی برخورد شود.

وی با اشاره به کاهش جدی آب دریای خزر، افزود: کاهش آب خزر تبعات منفی به تالاب بین المللی انزلی گذاشته است.

استاندار گیلان با تاکید بر رسوب برداری از ورودی‌های تالاب انزلی اضافه کرد: ساماندهی آبراهه‌های سنتی حاشیه تالاب انزلی در دستور کار است.

عباسی با اشاره به اهمیت هم پوشانی و هم گرایی در حوزه احیا و ساماندهی تالاب انزلی بیان کرد: انسجام فکری و عملی بین دستگاهی روند احیای تالاب را شتاب می‌دهد.

وی با تاکید بر ارائه گزارشی طبقه بندی شده از روند احیای تالاب انزلی افزود: کارهای انجام شده از سوی دستگاه‌ها در راستای احیای تالاب انزلی به صورت دسته بندی شده و منسجم ارائه شود.

استاندار گیلان با تاکید بر اینکه جلوی سودجویی و دست درازی به تالاب انزلی گرفته می‌شود، گفت: تالاب انزلی سرمایه عظیم ملی و بین‌المللی است و در احیا و حفظ آن همه باید بسیج شوند.

انتقاد از سرعت کُند احیای تالاب انزلی در گیلان

«آرزو اشرفی زاده» مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به بخش‌های اهمیت دار تالاب انزلی اظهار کرد: تالاب انزلی در کنار ابعاد اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی، یکی از تالاب‌های مهم و ارزشمند کشور تلقی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه احیای تالاب انزلی دارای پیچیدگی‌های خاص است، افزود: برخی کلاف‌های پیچ در پیچ، مسیر احیای تالاب را پر هزینه و زمان بر کرده است.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه احیای تالاب انزلی با فدای منافع آنی به منافع ملی و بلند مدت محقق می‌شود، گفت: ورود فاضلاب، پسماند و مباحث آبخیزداری مواردی که در کارگروه احیای تالاب‌ها در کشور پیرامون تالاب انزلی احصاء شده است.

اشرفی زاده با انتقاد از سرعت کُند احیای تالاب انزلی در گیلان اضافه کرد: برای احیای تالاب انزلی در کنار لحاظ منافع ملی، باید سرعت بیشتری به اقدامات و عملکردها داده شود چرا که با روند و سرعت کنونی، احیای تالاب انزلی بسیار زمان بر خواهد بود و قطعاً زمان در این مسیر حیف و میل می‌شود.

وی با تاکید بر لزوم برنامه جامع برای احیای تالاب انزلی افزود: در کنار لایروبی تالاب باید جلوی رسوبات و آلایندگی‌ها به داخل تالاب گرفته شود.

احیای تالاب انزلی عزم ملی می‌خواهد

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها با بیان اینکه احیای تالاب انزلی عزم ملی می‌خواهد، گفت: نگاه ملی به تخصیص اعتبارات کلان در راستای احیای تالاب انزلی بسیار اهمیت دارد.

اشرفی زاده با تاکید بر بروز رسانی و دانش پایه کردن احیای تالاب انزلی اضافه کرد: احیای تالاب انزلی بدون پیوست و پشتوانه علمی به بن بست می‌خورد.

وی با تاکید بر لزوم بروز رسانی و علمی کردن برنامه‌ها در راستای احیای تالاب انزلی لزوم بروز رسانی و علمی کردن برنامه‌ها در راستای احیای تالاب انزلی افزود: احیای تالاب انزلی با روش سنتی و برنامه ریزی گذشته تحقق نمی‌پذیرد.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها با اشاره به دور دوم سفر رئیس جمهور و هیئت دولت به گیلان اضافه کرد: عملکرد قرارگاه جهادی احیای تالاب انزلی و مصوبات آن در سفر رئیس جمهور به گیلان مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

اشرف زاده با تاکید بر اینکه برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب شیرین تالاب انزلی صورت نگیرد، گفت: عوامل برداشت‌های غیرمجاز آب شیرین تالاب انزلی مورد پیگرد قانونی قرار گیرند.

لزوم کاربری علمی احیای تالاب انزلی

«عباس عاشوری» رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های محیط‌زیست گیلان با اشاره به بهبود وضعیت تالاب بین المللی انزلی نسبت به سال گذشته، بر لزوم کاربری علمی احیای تالاب انزلی تأکید کرد و افزود: بهره گیری از دانش روز برای احیای تالاب انزلی در اولویت قرار دارد.

رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های محیط‌زیست گیلان با اشاره به خطر جدی سنبل آبی به بزرگ‌ترین زیستگاه زنده جانواران و گیاهان در استان بیان کرد: روند حذف سنبل آبی از بستر تالاب‌های گیلان به تدریج در حال انجام است.

عاشوری، اقدامات حوزه احیای تالاب را مثبت ارزیابی کرد و گفت: احیای تالاب بین المللی انزلی با سرعت و برنامه ریزی درست در حال انجام است.

وی با اشاره به آلودگی‌های دو رودخانه گوهررود و زرجوب رشت، این رودخانه‌ها را منشأ اصلی آلودگی تالاب انزلی دانست و افزود: قصور و کوتاهی در خصوص رودخانه‌های آلوده رشت صورت گرفته است.

کفِ تالاب لایروبی شود

«وحید خرمی» مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان با اشاره به اهمیت احیای تالاب‌ها اظهار کرد: ساماندهی و لایروبی کف و بستر تالاب‌ها باید در اولویت قرار گیرد.

وی با بیان اینکه سطح آب تالاب انزلی به دریا ارتباط دارد، افزود: به جای تمرکز روی سطح تالاب، ابتدا باید کف تالاب را احیا کرد تا نتیجه مثبت داده شود.

نقش مغفول مانده آبزیان در حفظ و احیای تالاب انزلی

«کوروش خلیلی» مدیرکل شیلات گیلان با اشاره به نقش آبزی پروری در احیای تالاب اظهار کرد: نقش آبزیان در حفظ و احیای تالاب انزلی مغفول مانده است.

وی از پرورش ماهیان تالابی در تالاب انزلی خبر داد و افزود: پرورش ماهیان تالابی منجر به احیای زودهنگام ِتالاب انزلی می‌شود.

مدیرکل شیلات گیلان با تاکید بر رفع موانع بین دستگاهی در خصوص احیای تالاب انزلی تصریح کرد: هم پوشانی و هم گرایی بین دستگاهی برای احیای تالاب ضروری است

خلیلی با اشاره به دغدغه مندی مردم در حوزه گردشگری بیان کرد: تالاب‌ها ظرفیت ارزشمندی در حوزه تقویت آبزی پروری و شیلات آیا هستند.

وی با اشاره به تولید و رهاسازی بیش از ۲۰۰ میلیون بچه ماهی در حوزه آبریز و رودخانه‌های استان گیلان افزود: رهاسازی بچه ماهیان به درون تالاب‌ها به ماهیت این اکوسیستم آسیب نمی‌زند.

عرصه‌های شالیزاری کنار تالاب ساماندهی شود

«صالح محمدی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به بلاتکلیفی اراضی شالیزاری در اطراف تالاب انزلی اظهار کرد: بسیاری از ساکنین و شالی کاران اطراف تالاب انزلی دارای سند مزروعی بوده و سالیان سال به کشت و کار مشغول هستند.

وی با تاکید ساماندهی و رفع تداخلات اراضی کشاورزی و شالی کاری در اطراف تالاب انزلی افزود: رفع تداخلات سند مزروعی کشاورزان و نقشه‌های منابع طبیعی مورد تاکید است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اینکه امنیت غذایی از مؤلفه‌های اقتدار آفرین است، اضافه کرد: کشاورزان و شالی کاران سربازان و افسران جبهه تولید و اشتغال هستند و باید در این بخش حمایت ویژه صورت گیرد.

محمدی با تاکید بر اینکه عرصه‌های شالیزاری کنار تالاب ساماندهی شود، گفت: زیر کشت رفتن اراضی شالیزاری در انزلی ساماندهی و احیای آن بسیار اهمیت دارد.

وی ادامه داد: فعالیت زراعی در اراضی شالی کاری تالاب انزلی هیچ منافاتی با احیای تالاب ندارد.

راه حل علمی برای احیای تالاب

این طور به نظر می‌رسد احیای تالاب انزلی که از دغدغه‌ها و مطالبات اصلی مردم گیلان و از رویکردهای جدی دولت مردمی بوده با شروع به کار دولت سیزدهم روند اجرایی به خود گرفته است، در سراشیبی عملکردی قرار داشته و با سرعت کُندی رو به جلو حرکت می‌کند و در مقابل نابودی و مرگ تدریجی تالاب، از سرعت احیای آن پرشتاب است و اگر این روند انفعالی، آمار محوری و داده نگاری کاغذی و سیستمی ادامه پیدا کند نه تنها به جشن احیای تالاب نمی رسیم بلکه باید برای مرگ آن هم مراسم ختم و سوگواری بگیریم.

اگرچه نسبت به ابتدای کار قرارگاه جهادی احیای تالاب انزلی تاکنون اقداماتی صورت گرفته است اما انتظار می‌رود مسئولان امر جای دل بستن به این داده‌های آماری و بعضاً تکراری، دنبال راه حلی علمی، اثربخش و نتیجه گرا باشند تا جای مرگ تدریجی تالاب، به احیای تدریجی آن برسیم.