همایش جایگاه ادبیات فارس در انقلاب اسلامی؛ بررسی دگرگونی‌های سیاسی و زبان شناختی

شیراز- ایرنا- همایش جایگاه ادبیات فارس در روزگار انقلاب اسلامی به صورت مجازی به میزبانی محفل ادبی قندپارسی برگزار شد که در این همایش به جایگاه این ادبیات از نظر تحولات اجتماعی همچنین دگرگونی‌های زبان شناسی در مقایسه با قبل از انقلاب پرداخته شد. در این همایش که به مناسبت ایام دهه مبارک فجر و در هشتمین روز این دهه در محل کتابخانه عمومی رئیسی اردکانی شیراز برگزار شد، غلامرضا کافی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز و دبیر محفل ادبی قندپارسی وابسته به اداره کل کتابخانه های عمومی فارس گفت: همیشه جریان هایی بعد از تحولات اجتماعی شکل می گیرند. تحولات سیاسی، ادبیاتی پیامد خود داشته اند و گاهی این ادبیات به وجه سیاسی و اجتماعی نزدیک شده است. وی اضافه کرد: سیاسی ترین و خونین ترین ادبیات در عصر مشروطه شکل گرفت تا اینکه به حادثه انقلاب رسیدیم که ادبیات شکل مردمی تری به خود گرفت و در عین حال که خیلی سیاسی نیست، جریان های دیگر ادبی هم در کنارآن از حرکت بازنایستادند. بابک طیبی نویسنده نیز در این نشست عنوان کرد: در ادبیات شیراز از دیرباز، زبان هدف بوده است. زبان همه چیز ادبیات است. از زمان سعدی و حافظ گرفته تا بابافغانی و ... زبان همواره هدف بوده است. به این دلیل است که شیراز سهم بزرگی از ادبیات دارد. طیبی ادامه داد: ویژگی اصلی که ادبیات فارس را نسبت به دیگر اقلیم ها متمایز می کند، اهمیت دادن به زبان است. اگر از شیراز صحبت می کنیم از سر تعصبات نیست؛ شیراز جادوی عجیبی دارد که این جادوی عجیب و این خاک دامن گیر، مکتب خاص شیراز را در ادبیات و به طور کل در هنر به وجود آورده است. وی با اشاره به رشد و افول یک نویسنده عنوان کرد: هر وقت عنان از دست نویسنده خارج شود همان جایی است که نویسنده افول می کند. معمولا نویسندگان یک مخاطب دارند که دارای مراتبی از فرهیختگی است. اگر به آن یک مخاطب درست فکر کنیم همان یک مخاطب باعث رشد نویسنده می شود. آثار آوانگارد سال های سال خاک می خورند تا یک زمانی یک منتقد ادبی آن را می خواند و پیشنهاد می کند، آن جا است که آن اثر معروف می شود. طیبی در ادامه گفت: معیاری در نویسندگی وجود دارد که اگر نویسنده فکر کند که من باید چیزی بنویسم که کسی مثل آن ننوشته باشد، احتمال اینکه آن اثر به یادگار بماند، خوانده شود و به شهرت برسد وجود دارد. یکی از مشکلاتی که داشته ایم این بوده است که ادبیات انقلاب و ادبیات جنگ با وجود اینکه متولی زیاد دارد، مظلوم ترین شکل ادبیات بوده است. زیرا متولی واقعی نداشته است. باید اجازه داد ادبیات انقلاب و ادبیات جنگ در کنار ادبیات عاشقانه و سایر گونه های ادبی قرار گیرد و توسط مردم اداره شود. زیبا فلاحی استاد دانشگاه شیراز نیز در این نشست با اشاره به ادبیات دهه چهارم انقلاب عنوان کرد: در دهه نود با ادبیات نوینی روبه رو هستیم. جایگاه جهانی شعر انقلاب با شعر و شعار شروع می شود اما در استان فارس نصرالله مردانی با کتاب «قیام نور» اسطوره را وارد ادبیات انقلاب می کند. یکی از مولفه های شعر انقلاب ورود اسطوره است که به پاسداری از خاک وطن مربوط می شود. وی ضمن اشاره به ادبیات فارس عنوان کرد: شکل مکتوب ادبیات فارس معطل مانده است اما شکل شفاهی آن رواج بیشتری دارد. همان طور که تکنولوژی پیشرفت می کند ادبیات هم باید همراه با زمان پیش برود. ادبیات انقلاب اسلامی ادامه راه ادبیات قرآنی و مذهبی است. فلاحی در ادامه گفت: ادبیات استان فارس همواره حالت آفرینندگی داشته است. در دوران انقلاب اسلامی نیز شعر فارس، مرکز شعر و آرمان های انقلاب اسلامی بوده است. ادبیات فارس را نباید دست کم گرفت. در ادامه زینب هاشمی دان شآموخته ادبیات فارسی با بررسی ادبیات کودک در دوران معاصر و اشاره به ریشه ادبیات کودک، عنوان کرد: بسیاری ریشه ادبیات کودک را لالایی ها و متل ها می دانند اما ریشه ادبیات کودک در ادبیات عامه است. وی ضمن اشاره به ادبیات کودک قبل و بعد از انقلاب، گفت: قبل از انقلاب با دوره ای مواجه هستیم که ادبیات کودک در حال شکل گیری و گسترش است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و شورای کتاب کودک شکل می گیرد که اقدامات خوبی هم انجام می دهند. هاشمی ادامه داد: بسیاری ۱۰ سال قبل از انقلاب را دوره رشد و شکوفایی ادبیات کودک می دانند. البته تالیفات کم و ترجمه بیشتر بوده است و سعی در زدودن مذهب از فرهنگ مردم داشته اند. این دانش آموخته ادبیات فارسی با اشاره به وجود نماد در کتاب های قبل از انقلاب عنوان کرد: کتاب ها بیشتر با زبان نماد و استعاره چاپ می شد و قصه های به سبک رئال کم بودند. دستور نگارش رعایت نمی شد و غلط های املایی زیاد و وجود کلمات فینگلیش در کتاب ها از دیگر ویژگی های کتاب های کودک قبل از انقلاب بود. هاشمی با اشاره به ادبیات بعد از انقلاب عنوان کرد: بعد از انقلاب تالیفات رو به فزونی گذاشت و مسائل مذهبی و عقیدتی وارد ادبیات کودک شد. اصطلاحاتی مثل انقلاب، طاغوت، ساواک، حکومت نظامی، رهبری، شهادت و ... زیاد شد. مسائل روانی و فکری و تربیتی کودکان اهمیت پیدا کرد. وی در ادامه گفت: در دهه دوم مسائل علمی و دانش های مختلف اهمیت پیدا کرد و رفته رفته ادبیات کودک تخصصی تر شد. در فارس هم بعد از انقلاب نویسندگان و شاعران زیادی در شیراز و سایر شهرها ظهور کردند که چهره های شناخته شده ای هستند.