وفاق ملی؛ از ادعا تا عمل!

ایسنا/اصفهان وحدت و وفاق ملی یکی از ضرورت‌های حتمی جامعه است که در مواجهه با تهدیدات بیرونی و چالش‌های درونی بهترین راهکاری است که می‌توان اتخاذ کرد. ما نوروز را بهانه کردیم واگر نه جرقهِ سوژه همان چهل روز قبل در ذهنمان خورد، وقتی بهمن داشت فجر چهل و سه سالگی انقلاب را جشن می‌گرفت و ما تصمیم داشتیم با حضور دو استخوان خُرد کرده انقلابی از دو جریان سیاسی مختلف و یک استاد دانشگاه، شعارهای انقلاب، چالش‌ها، فرصت‌ها و فراز و فرودهایش را به بحث بگذاریم، هر سه طرف آماده بودند تا اینکه یکی از مهمانان، نام آن مهمان دیگر را فهمید و با یک خداحافظی کش دار، تلفن را قطع کرد. رسانه البته با این موضوعات بیگانه نیست، می‌توان گفت حتی به آن عادت هم کرده است، همین شد که ما کور شدگی چشمه ذوقمان را آن لحظه کنار گذاشتیم، اما پسِ ذهنمان درگیر پاسخ این پرسش شد که این «غیریت سازی» در میان برخی گروه‌های سیاسی از کجا می‌آید؟ آن هم برای موضوع مهمی مانند وفاق ملی که مقام معظم رهبری مردادماه سال گذشته و در مراسم تحلیف ریاست جمهوری با تاکید ویژه بر آن گفته بودند: «مظهر وفاق ملی باشید و با مردم صادقانه حرف بزنید». «غیریت سازی»همان موضوع مهمی که رئیس جمهور سیزدهم هم درباره اش گفته بود دولتش «دولت وفاق ملی» خواهد بود و حتی در همان ابتدا با نظرخواهی از طیف‌های مختلف و احزاب سیاسی، درباره موضوعات مختلف، تا حدودی توانسته بود امید به بهره‌مندی از خِرد جمعی در اداره کشور را هم افزایش دهد. اما آیا وفاق ملی هم مانند بسیاری مسائل دیگر در یک محدوده خاص و با حضور تنها بخشی از جامعه محقق می‌شود؟ آیا شعارهای سالیانه رهبری برای تحقق توسعه اقتصادی که مقدمه‌ای برای توسعه بنیادین سیاسی و بعد هم مدنی است، نیازمند همین وفاق ملی برای ایجاد حداقل بستری سالم برای گفت‌وگو نیست؟ وفاق ملی هم مانند بسیاری مسائل دیگر در یک محدوده خاص و با حضور تنها بخشی از جامعه محقق می‌شود؟نوروز، فصل همدلی و طراوت و دیدن همه چیز از نگاه دیگر است، آیین دیرین ایرانیان که هم، خانه می‌تکانند و هم دل‌هایشان را از زنگار کدورت پاک می‌کنند. به سراغ چهره‌های شاخص سیاسی در اصفهان رفتیم و در آستانه نوروز از لزوم وفاق ملی در کشور از آنها پرسیدیم، اینکه مصالح ملی چیست، انعطاف سیاسی تا کجا ممکن است و چطور می‌شود با تکیه بر اصول اعتقادی به حرف مخالف گوش داد؟ شایسته نیست افراد پنجه در روی هم بکشند شایسته نیست افراد پنجه در روی هم بکشنداز نگاه سید محمد جواد ابطحی که زبان فارسی، مذهب و فرمانروایی واحد را سه عامل وفاق ایرانیان از دیر باز تاکنون می‌داند، شاخک‌های عده‌ای با جریان آن طرف آبی میجنبد، و شرق و غرب بودن جهت شاخک هم برایشان مهم نیست. زبان فارسی، مذهب و فرمانروایی واحد را سه عامل وفاق ایرانیان از دیر باز تاکنون می‌داند،این فعال سیاسی اصولگرا معتقد است که منافع جناحی و باندی دلیل عدول از میثاق‌ها است واگر نه  گروه‌های سیاسی، اگر "واقعا دلشان برای ایران و مذهب می‌تپید و به قانون اساسی به چشم میثاق ملی نگاه می‌کردند اختلاف ایجاد نمی‌شد، کما اینکه نمونه آن در فتنه ۸۸ هم مشخص بود. اما آیا گروه‌ها و جریان‌های سیاسی و اجتماعی در ایران سر وفاق با یکدیگر دارند؟ یا طرح ایده «اتحاد ملی» که اولین بار مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۶ آن را مطرح کردند، قرار نیست هرگز از سطح یک شعار فراتر رود؟ اما آیا گروه‌ها و جریان‌های سیاسی و اجتماعی در ایران سر وفاق با یکدیگر دارند؟ یا طرح ایده «اتحاد ملی» که اولین بار مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۶ آن را مطرح کردند، قرار نیست هرگز از سطح یک شعار فراتر رود؟ابطحی می‌گوید: گروه‌ها اگر جایی به نفعشان باشد دم از وفاق می‌زنند، اما اگر ناچار باشند در موضوعی کوتاه بیایند یا مقامی را واگذار کنند، وفاق را فراموش می‌کنند و اصلا همین می‌شود که خیلی از قوانین، دستورات سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری بر زمین می‌ماند چون در نظارت و اجرا گاه منفعت‌های گروهی و جناحی هم در نظر گرفته می‌شود. نماینده مردم خمینی شهر در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، افزود: دور تا دور ما پر دشمن است و جریان نفوذ در کشور فعال است و منتظر یک غفلت؛ پس پنجه در روی هم کشیدن شایسته نیست و مرز بندی‌ها را نباید بهعنوان مرز خونی تصور کرد. در بحث احکام دینی و اخلاقی، غیبت درباره ۱۴ گروه جایز است؛ ابطحی که خود یک روحانی حوزوی و آشنا به مسائل فقهی است، درباره نحوه برخورد رایج با مخالف در کشور می‌گوید: "رویه این‌طور است که اول تهمت می‌زنند تا فرد را در یکی از این ۱۴ گروه جای دهند و بعد غیبت درباره او را مجاز می‌دانند. استفاده از چماق‌ها برای خارج کردن رقیب از صحنه استفاده از چماق‌ها برای خارج کردن رقیب از صحنهکلمات می‌توانند چماق باشند، بدتر اینکه این چماق را چهره‌های شناخته شده اجتماعی یا سیاسی یک شهر که زمانی کنار هم و در یک جبهه جنگیدهاند عیان یا پنهان علیه یکدیگر استفاده کنند، ابطحی در این باره معتقد است: این چماق‌ها استفاده می‌شود تا رقیب را از صحنه خارج کنند، ولی ما اصولی داریم باید بر آن اصول پایبند باشیم، قضاوت و ظن سوء در اسلام نهی شده چه برسد به اینکه آن ظن یا گمان بر زبان هم آورده شود. قضاوت و ظن سوء در اسلام نهی شده چه برسد به اینکه آن ظن یا گمان بر زبان هم آورده شود.چه کسی می‌گوید مشکل قهر با میز گفت‌وگو، یک چالش همیشه بین‌المللی است، در داخل هم گاهی افراد از نشستن پشت یک میز و شنیدن نظرات یکدیگر بیزارند، حالا می‌خواهد مناظره باشد یا انتخابات یا گردهمایی یا یک نشست رسانه‌ای، باید روزها صرف شود تا فقط افراد را راضی کنیم کنار هم یک جا بنشینند، نمونه بارز از تنور درآمده‌اش هم انتخابات شورای شهر که پس از چانه زنی و رایزنی‌های فراوان بالاخره چهار رئیس دوره‌ای شورای شهر پذیرفته بودند که در نشست رسانه‌ای ایسنا حاضر شوند. مسعود جعفری‌نژاد، دبیر حزب موتلفه اسلامی استان اصفهان درباره بروز مسائلی از این دست معتقد است: اگر پای مصالح نظام در میان باشد افراد از منافع شخصی خود عدول می‌کنند، اما اگر بخواهیم مباحث را به مصالح فردی ربط بدهیم آن وقت اتفاقاتی از این دست ممکن است برای هر کسی رخ دهد. مسعود جعفری‌نژاد، دبیر حزب موتلفه اسلامی استان اصفهاناما نبود بستر گفت‌وگو برای بیان عقیده چه آسیب‌هایی به شاکله سیاست ایران می‌زند؟ اما نبود بستر گفت‌وگو برای بیان عقیده چه آسیب‌هایی به شاکله سیاست ایران می‌زند؟لیلا شکوه‌فر، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه کشور در پاسخ می‌گوید: عدم تاب‌آوری سیاسیون نسبت به نقد و بعضا نقدهای غیر منصفانه و بیشتر با هدف تخریب، باعث ایجاد دشمنی، گسترش شکاف وعدم  تحمل بین گروه‌های سیاسی می‌شود و نتیجه آنکه نه تنها وفاق حاصل نمی‌شود، بلکه منافع ملی را هم تهدید می‌کند. لیلا شکوه‌فر، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه کشوراز نگاه شکوه‌فر جایگزینی عدوات سیاسی با تضارب آرا راه رسیدن به دموکراسی در این کشور را مسدود خواهد کرد، زیرا عمیق‌تر شدن شکاف میان جریانات فکری فضا را برای حرکت به سوی استبداد و حذف جریانات مختلف فراهم می‌کند و این منافع ملی ایران را با خطر مواجه خواهد کرد. در واقع وفاق، زمانی حاصل می‌شود که ابتدا هویت احزاب و پیش از آن گروه‌های سیاسی کاملا مشخص باشد، شکوه‌فر معتقد است: ما اکنون با احزاب کلی‌نگر مواجهیم که اهداف و روش‌هایشان هم کاملا شفاف نیست، همین راه را برای تضارب آرا و رقابت سالم و نقد منصفانه می‌بندد و در نتیجه رسیدن به وفاق را سخت‌تر می‌کند. هدف وفاق ملی، حفظ منافع ملی است هدف وفاق ملی، حفظ منافع ملی استاما این وفاق به معنی کنار گذاشتن اختلاف عقیده، یک دست شدن یا کشیدن خط بطلان بر تضارب آرا که خود محرک رشد، پویایی و شکوفایی جامعه می‌شود، نیست. عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه کشور معتقد است: این مدل از وفاق گونه‌ای از حرکت در میانه و تاکید بر اشتراکات برای حفظ منافع ملی است. حجت‌الاسلام احمد سالک، عضو جامعه روحانیت مبارز اما کاملا اعتقاد دیگری دارد، او البته به توجه بر ابعاد مختلف وفاق ملی تاکید دارد اما می‌گوید: وفاق ملی یک اصولی و حساب و کتاب و تعریفی دارد، بنده اگر در جلسه‌ای باشم که معاندان انقلاب اسلامی حضور داشته باشند، یعنی دشمن آنجا باشد، اصلا در آن جلسه شرکت نمی‌کنم، چراکه شرکت در چنین جلسه‌ای ضد وفاق ملی است. حجت‌الاسلام احمد سالک، عضو جامعه روحانیت مبارزدر جلسه‌ای باشم که معاندان انقلاب اسلامی حضور داشته باشند، یعنی دشمن آنجا باشد، اصلا در آن جلسه شرکت نمی‌کنم، چراکه شرکت در چنین جلسه‌ای ضد وفاق ملی است.این فعال سیاسی اصولگرا می‌افزاید: بله ممکن است اختلاف سلیقه باشد و با یک گفتمان صحیح بشود روی مشترکات ایستاد و وفاق ملی را هم شکل داد، کما اینکه ما در چنین جلساتی می‌نشینیم و گفت‌وگو می‌کنیم، دلیل می‌آوریم و صحبت می‌کنیم، یعنی اگر افرادی واقعا مومن و متدین به نظام و انقلاب باشند و منطق هم داشته باشند حتی اگر متعلق به سلیقه‌های مختلف هم باشند با ایجاد گفتمان روی اصول، مشترک می‌شوند و به نتیجه می‌رسند، ولی اگر در جامعه‌ای معاند یا منافقی متعلق به شبکه نفوذ باشد ما به هیچ عنوان در آن جلسه شرکت نمی‌کنیم. هر مخالفتی معنای عناد ندارد هر مخالفتی معنای عناد ندارداز ابطحی نماینده اصولگرای مردم خمینی شهر در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی درباره مفهوم معاند می‌پرسیم، او می گوید: معاند کسی است که از هر ابزاری برای ایجاد دشمنی و براندازی نظام استفاده کند و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی باید سراغ چنین شخصی بروند، دعوا هم نداریم، اما به صرف اینکه فردی یک نظری را داده و مثلا انتقادی را مطرح کرد نمی‌شود گفت او معاند است. معاند کسی است که از هر ابزاری برای ایجاد دشمنی و براندازی نظام استفاده کند و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی باید سراغ چنین شخصی بروند، دعوا هم نداریم،وحدت یکی از شعارهای انقلاب اسلامی بوده با این همه در جامعه تا زمانی که نابرابری و عدم آزادی وجود داشته باشد، مفهوم وحدت نیز صوری خواهد بود، چون جامعه احساس تبعیض می‌کند و یا به این باور می‌رسد که آزادی عمل، اندیشه یا اجازه طرح نظارات مختلف وجود ندارد پس موضوع وفاق را هم یک امر ظاهری تلقی می‌کند. این‌ها گفته‌های سید محمود حسینی،  عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت است. سید محمود حسینی،  عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملتشرط وفاق وجود گفت‌وگو است شرط وفاق وجود گفت‌وگو استحسینی در پاسخ به اینکه عدم وفاق در کشور از کجا نشات می‌گیرد، و چرا این موضوع بیشتر اوقات تنها در حد یک شعار باقی می‌ماند، می‌گوید: شرط وفاق وجود گفت‌وگو است، وجود دیالوگ به جای مونولوگ است، اگر کسی به نگرش خود ایمان و اعتقاد داشته باشد نباید از طرح نظرات دیگران بترسد. شرط وفاق وجود گفت‌وگو است، وجود دیالوگ به جای مونولوگ است، اگر کسی به نگرش خود ایمان و اعتقاد داشته باشد نباید از طرح نظرات دیگران بترسد.ظاهر مسئله اینگونه است که فرد یا گروهی توانایی شنیدن حرف مخالف را ندارد، آن را بر نمی‌تابد و شنیدن بیش از حتی گفتن برایش سخت می‌شود، شاید به این دلیل که نمیتواند حقی برای صحبت دیگری قائل شود. این فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت در همین باره می‌گوید: حق و باطل کردن مسئله کلا بی معنی است، اگر کسی گفت من حق هستم و دیگران باطل، مطمئن باشید که دچار کج‌روی و کج اندیشی شده، این افراد اول موضوع را به این سمت می‌کشانند و بعد انگ انحراف به دیگران میزنند. اینکه عده‌ای یک عده دیگر را حذف کنند بدترین عارضه وفاق ملی است. مرتضی طهرانی، نایب رئیس مجمع اصلاح طلبان استان اصفهان می‌افزاید: هر کسی از مردم که دل در گرو انقلاب داشته باشد و قانون اساسی را هم پذیرفته باشد باید اجازه فعالیت معقول در حاکمیت را داشته باشد. یک دست شدن حال حاضر حاکمیت می‌تواند درمانی برای حس طرد شدگی گروهی از نخبگان اجتماعی شود و به آنها نیز این حق داده شود تا نظرات خود را برای حل مشکلات مردم بیان کنند. مرتضی طهرانی، نایب رئیس مجمع اصلاح طلبان استان اصفهانحال باید دید با شروع قرن جدید احزاب، گروه‌ها، جریان‌ها و عقاید سیاسی مختلف چگونه می‌توانند به احترام اندیشه و به پشتوانه آنچه ذیل قانون اساسی و مصالح ملی پذیرفته‌اند برای یک هدف واحد یعنی سرافرازی ایران اسلامی، دوشادوش هم مشکلات را کنار زده و کشور را به فضایی امن و پویا برای فعالیت‌های ثمر بخش مدنی تبدیل کنند و برای جوانان نسل سوم، چهارم و حتی پنجم انقلاب الگوی بی بدیل از انسان‌های ولایی و انقلابی باشند که اندیشه‌ورزی و انصاف و اعتدال را در تمام امور سرلوحه خود قرار می‌دهند. گزارش از؛ ندا دستان گزارش از؛ ندا دستانانتهای پیام