حال و هوای میراث جهانی تخت‌جمشید در نوروز ۱۴۰۱

شیراز-ایرنا- تخت‌جمشید از پُربازدیدترین اماکن گردشگری فارس در نوروز ۱۴۰۱ به شمار می‌رود که این آثار تاریخی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو، رتبه دوم بازدیدهای نوروزی اماکن تاریخی استان را به خود اختصاص داده است. با گذشته‌ای پُرافتخار در کنار کوه‌های بی زوال و برفَراز دشتهای بی‌مِثال، شکوهمندانه و استوار سربر اوج آسمان برآورده و پا بر اعماق زمین فرو برده است. با گذشت هزاران سال هنوز هم نمادی از عظمت تمدن ایران زمین به شمار می‌رود و کاخ‌های مجلل و پُر نقش و نگارش، اُبهت و هیبت تاریخ باستانی را به رخ می‌کشند. یادگاری عظیم از پیشینیان که هر نوروز دروازه هایش به زیر خیمه زرین خورشید پذیرای میهمانان نوروزی هستند. میهمانانی که از سراسر جهان برای بازدید از این میراث بشری رهسپار استان فارس می‌شوند.  تخت جمشید در فاصله حدود ۵۵ کیلومتری شمال شیراز و در محدوده شهرستان مرودشت قرار دارد. شهرستانی که آثار تاریخی دیگری از دوره‌های هخامنشیان و ساسانیان همچون نقش رستم و نقش رجب را در خود جای داده است. بنا بر اعلام مسئولان، افزون بر ۱۵۷ هزار و ۶۶۴ بازدید کننده از ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۰ تا پایان روز ششم فروردین ماه ۱۴۰۱ از تخت جمشید دیدن کرده اند. برنامه‌های نوروزی تخت جمشید هرچند که قریب به دو سال کرونا شور و حال نوروزی را از تخت جمشید گرفت اما امسال با بهتر شدن شرایط این بیماری، باری دیگر میراث جهانی تخت‌جمشید پذیرای میهمانان نوروزی شد و تاکنون که یک هفته از آغاز سال نو می‌گذرد توانسته به عنوان یکی از پُربازدیدترین مناطق گردشگری شیراز شمرده شود. همزمان با فرارسیدن زمان سال تحویل، گستردن سفره هفت سین زینت‌بخش روزهای بهاری در تخت‌جمشید شد تا حال و هوای این یادمان تاریخی در نوروز تسلای خاطر مسافران و گردشگران را فراهم کند. اجرای برنامه‌های شاد و متنوع ویژه نوروز و راه‌اندازی غرفه‌های صنایع‌دستی و غذا نیز رنگ و بوی خاصی به بنای جاودانه تخت جمشید بخشیده بود. در طول هفته‌ای که گذشت برنامه‌های نوروزی تحت عنوان «نوروز و میراث ناملموس»، «نوروز و حرمت آب»، «نوروز و هوای سالم»، «نوروز و ادبیات شفاهی»، «نوروز و خوراکی‌های محلی دشت مرودشت»، «نوروز و پوشاک استان فارس» و «داستان اسطوره ‌های پارسی» در محوطه تخت جمشید برگزار شد. امسال همچنین امکان بازدید مجازی زنده از این میراث جهانی فراهم شد و مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید اعلام کرد که از روز اول فروردین ماه شرایط بازدید و معرفی این بنای ارزشمند مهیا شده‌است. حضور پُررنگ راهنمایان گردشگری در محوطه تخت جمشید هم از دیگر تمهیدات خوبی است که در این ایام به اجرا گذاشته شده است. برنامه‌های نوروزی تخت جمشیدعادی انگاری کرونا در محوطه تخت‌جمشید با این حال کاستی‌هایی نیز در میزبانی از گردشگران در تخت‌جمشید به چشم می‌خورد. با وجود اینکه هنوز هم بر ضرورت رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و پرهیز از عادی‌انگاری کرونا تأکید می‌شود اما در این میراث جهانی، کم‌رنگ بودن رعایت اصول بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی در بین گردشگران در ایام نوروز کاملا مشهود است. برخی از گردشگران و حاضرین در این مکان حتی حداقل پروتکل‌های بهداشتی یعنی ماسک زدن را رعایت نمی‌کنند و این عادی انگاری می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیر و خیز دوباره کرونا را به دنبال داشته باشد. عادی انگاری کرونا در محوطه تخت‌جمشیدمشکلات گردشکران در تردد هرساله سامان‌دهی ورودی تخت‌جمشید به منظور ارائه خدمات به بازدیدکنندگان و کنترل ورود و خروج به این سایت تاریخی در دستورکار متولیان امر قرار می‌گیرد و اقداماتی همچون ایجاد تسهیل در تردد خودروها در مسیر ورودی و پارکینگ تخت‌جمشید با فراهم کردن وسایل حمل و نقلی از جمله خودروی سواری، مینی‌بوس، اتوبوس و کامیون برای استقبال از گردشگران نوروزی انجام می‌شود. با این حال باز هم شاهد انتقادات گردشگران نوروزی در این زمینه هستیم. چراکه فاصله زیاد پارکینگ تا ورودی تخت جمشید و معطل ماندن بیش از حد گردشگران برای رفت و آمد با این وسایل نقلیه مشکلات بسیاری را برای آنها ایجاد می‌کند. مشکلات گردشکران در ترددعکس‌برداری نامناسب گردشگران در تخت جمشید نوروز امسال نیز تصاویری از راه رفتن یک گردشگر روی این آثار تاریخی در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد که با انتقاد کاربران همراه شد. همچنین آسیب‌های انسانی همچون یادگاری نویسی و عکسبرداری گردشگران به شیوه نامناسب در این مکان از مشکلاتی است که در آینده هزینه گزافی را به نهادهایی که موظف به صیانت جاذبه‌های گردشگری هستند، تحمیل می‌کند. البته همه چیز به پرداخت این هزینه‌ها ختم نمی‌شود چراکه کارشناسان معتقدند رفع کامل برخی از اثرات این تخریب‌های انسانی امکان‌پذیر نیست. این در حالیست که یادمان‌های تاریخی اسناد ارزنده و گویایی از پیشینه و اصالت ملی اقوام و ملت‌ها و یادبودهای ارزنده‌ای از نیاکان هستند که آگاهی بر رویدادها و دگرگونی‌هایی که گذشت روزگار بر آنها وارد ساخته و نگاهداری آنچه از گذشته به جا مانده، از فرایض و ضروریات ملی است. در رخدادی نادر، چهارمین روز تعطیلات سال ۱۴۰۱، یک گردشگر هنگام صعود به کوه با هدف مشاهده بخشی از آثار تاریخی حجاری شده در دل کوه شامل مقبره پادشاهان هخامنشی دچار مصدومیت شد که به همین منظور امدادگران اورژانس به یاری وی آمدند. عکس‌برداری نامناسب گردشگران در تخت جمشیدیادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از آثار ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد. سلسله هخامنشیان از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کردند. مجموعه جهانی تخت جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله ۵۵ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است.