شلغم و کدوی محلی خوراکی یلدایی سنتی در اردستان

پاییز به پایان خود نزدیک می‌شود و بوی تازگی دانه‌های درخشان انار و هندوانه‌های قاچ خورده‌ و شلغم و کدوی محلی در شب یلدا میهمان لبخندهای شب نشینی مردم اردستان است.

به گزارش خبرگزاری فارس از اردستان، در تقویم ما ایرانیان، مراسم و جشن‌های بسیاری دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها شب یلدا است؛ در واقع چندین هزار سال است که ایرانیان آخرین شب پاییز و طولانی‌ترین شب سال به نام یلدا را دور هم جمع شده و گرامی می‌دارند.

چله زمستان از اول دی (در تقویم کنونی ایران) آغاز می‌شود و تا دهمین روز بهمن ماه ادامه دارد که به این ایام چله بزرگ می‌گویند و چله کوچک نیز بعد از چله بزرگ تا اول اسفند ادامه دارد همچنین چهار روز پایان چله بزرگ و چهار روز آغاز چله کوچک "چهار چهار" نام گرفته است.

یلدا را با انار و هندوانه می‌شناسیم، رنگ سرخ این میوه‌ها نشانه سرخی خورشید است خورشیدی که گرما بخش است و در زمستان سرد محافظ خواهد بود و از بیماری‌ها افراد را مصون نگاه خواهد داشت.

مردم شهر هم در این شب به یادماندنی پاییز، در کنار خانواده‌شان گرم صحبت و میهمانی هایشان می‌شوند تا همراه یلدا، با آخرین شب پاییز وداع کنند. پاییز تمام می‌شود اما دانه‌های درخشان انار، بوی تازگی می‌دهند و هندوانه های قاچ خورده‌ا‌ی که میهمان لبخندهای شب نشینی می‌شوند.

بدون شک یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم شب یلدا، سپری کردن و جشن گرفتن در خانه بزرگترها؛ پدر، مادر، پدربزرگ و مادربزرگ است. در فرهنگ مردم اردستان شب یلدا جایگاه ارزشمندی دارد و از دیرباز به دیدار بزرگ‌ترها رفته و به تعریف، قصه‌گویی و لطیفه‌گفتن مشغول می‌شوند.

بعید است که یلدا باشد و دیوان حافظ کنار سفره‌های هر کدام از ما نباشد. در این شب با نیتی دیوان حافظ را می‌گشاییم و امیدوارم که غزلی خوب نصیب ما شود که نوید خوشی و خوبی باشد و حافظ از غیب برای ما اسرار دل ها را بگوید.

حمید از جوانان اردستانی در ارتباط با چگونگی اجرای برنامه شب یلدا در خانواده خود به خبرنگار فارس می‌گوید: چندین سال است که شب یلدا را به منزل پدربزرگ و مادربزرگ خود می‌رویم و این شب را همراه با سایر افراد خانواده در کنار آن‌ها سپری می‌کنیم که این کار خود نوعی احترام گذاشتن به سالمند و صله رحم است.

وی ادامه داد: خاطرات دوران قدیم توسط پدربزرگ برای دیگر افراد بیان می‌شود همچنین گاهی اوقات علاوه بر خاطره‌گویی، شاهنامه‌خوانی و یا شعرخوانی به زبان و گویش محلی توسط پدربزرگ انجام می‌شود تا گویش محلی خودمان را نیز یاد داشته باشیم.

در شب یلدا، انواع خوراکی‌ها نظیر آجیل، انار، هندوانه، شیرینی و میوه‌های متنوع و غذاهای محلی در خانه‌های مردم اردستان وجود دارد و نشان از فراوانی، برکت، تندرستی و شادکامی است.

امروزه با وجود مشکلات و روزمرگی مختلفی که ممکن است هر خانواده‌ای داشته باشد همچنان توجه به آداب و رسوم کهن از جمله شب یلدا وجود دارد و مردم اردستان همچنان این شب را برای خود و در کنار بزرگ‌ترها جشن می‌گیرند.

بزرگ‌تر ها خاطره می‌گویند و با یادآوری هر لحظه خوش گذشته لبخند بر لبانشان نقش می‌بندد و در بعضی لحظه‌ها این لبخند جای خود را به صدای ممتد قهقهه‌ها می‌دهد و در برخی مواقع اشک، از خوشی زیاد.

حسین از سالمندان اردستانی با بیان اینکه در شب یلدا فرزندان و نوه‌های خویش به دیدار او می‌روند، به خبرنگار فارس گفت: در این شب یلدا از محصولات بومی منطقه همچون توت خشک، گردو، بادام، انار و هندوانه استفاده می‌شود و در قدیم که قنات‌ها رونق بسیاری دارد، محصولات بیشتری نیز داشتیم.

وی افزود: شب یلدا در حقیقت فرصتی برای دورهمی و صله رحم است، یکی از محصولات محلی که در این شب مورد استفاده مردم شهرستان قرار می‌گیرد و اکثر شهروندان به نوعی طرفدار آن هستند شلغم و کدوی محلی است.

شب چله یا یلدا برای خانواده‌هایی که تازه عروس دارند ویژه است، در این آئین خانواده داماد یک شب قبل از یلدا برای عروس خود به قول خودشان شب چله آماده می‌کنند، این بسته شامل هندوانه تزئین شده و تمام میوه‌های زمستانی، کدو، نارگیل، آجیل، لبو و شیرینی است.

فضل الله یزدانیان، پژوهشگر اردستانی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اردستان، اظهار کرد: با فرارسیدن شب یلدا گویی به شب‌های عید نزدیک شده‌ایم چرا که خانواده‌های اردستانی انار، شلغم، سبزی و میوه را برای این شب از بازار خرید می‌کنند و با تهیه سورسات شب یلدا به سوی خانه می‌روند.

وی افزود: از اصفهان و تهران، دور و نزدیک، همشهریان به اردستان می‌آیند تا در کنار پدر و مادر یلدا را جشن بگیرند، گرچه هوای شهرهای بزرگ نیز آلوده بوده و بچه‌ها نیز تعطیل هستند پس بهانه‌ای برای دورهمی و جشن شب یلدا در کنار خویشان است.

پایان پیام/