ربات انسان‌نما سلامت روان کودکان را ارزیابی می‌کند

تهران- ایرنا- دانشمندان دریافتند ربات انسان‌نما می‌تواند ضمن جلب اعتماد و علاقه کودکان، سلامت روان آن‌ها را با موفقیت ارزیابی کند. به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری سایِنس دِیلی (Sience Daily)، یک تیم متشکل از دانشمندان علم رباتیک، دانشمندان علوم رایانه و روانپزشکان دانشگاه کمبریج انگلستان، در یک پژوهش، از یک ربات انسان‌نما برای ارزیابی سلامت روان کودکان استفاده کردند. گروه علم و آموزش ایرنااین اولین باری بود که از ربات‌ها برای ارزیابی سلامت روان کودکان استفاده شد. پژوهشگران معتقدند ربات‌ها در کنار روش‌های سنتی ارزیابی سلامت روان، به کار می‌آیند؛ هرچند قرار نیست جایگزین دریافت حمایت حرفه‌ای برای سلامت روان باشند. در زمان همه‌گیری کووید ۱۹، آموزش مجازی، فشارهای مالی و جدایی از هم‌سالان و دوستان بر سلامت روان بسیاری از کودکان تأثیر گذاشت. حتی قبل از همه‌گیری نیز، اضطراب و افسردگی در میان کودکان در انگلستان رو به فزونی بود؛ اما منابع و حمایت‌های صورت‌گرفته در این زمینه بسیار اندک بود. پروفسور هَتیس گانز (Hatice Gunes)، که هدایت آزمایشگاه هوش عاطفی و رباتیک را در بخش فناوری و علوم رایانه‌ای دانشگاه کمبریج بر عهده دارد، بر روی این موضوع مطالعه می‌کرد که چگونه می‌توان از ربات‌های مددکار اجتماعی به‌عنوان مربیان سلامت روان انسان‌ها استفاده کرد؛ اما در سال‌های اخیر او بر روی این موضوع نیز تمرکز کرده است که این ربات‌ها چگونه می‌توانند به کودکان سود برسانند. این دانشمند اظهار می‌کند: بعد از اینکه مادر شدم، برایم جالب شد که بدانم بچه‌ها در فرایند رشد چگونه خودشان را ابراز می‌کنند و این موضوع ممکن است چگونه با کار من در زمینه علوم رباتیک هم‌پوشانی داشته باشد. کودکان کاملاً لمسی هستند و به سمت فناوری کشیده می‌شوند. اگر از یک ابزار مبتنی‌ بر صفحه استفاده کنند، از دنیای فیزیکی جدا می‌شوند اما ربات‌ها کامل‌اند؛ زیرا در دنیای فیزیکی هستند. آن‌ها تعامل بیشتری دارند؛ بنابراین کودکان بیشتر با آن‌ها درگیر می‌شوند. در این پژوهش ۲۸ کودک هشت تا سیزده‌ساله شرکت داشتند. هرکدام از کودکان شرکت‌کننده، در یک جلسه ۴۵دقیقه‌ای، با یک ربات نائو، یک ربات انسان‌نما با قد حدود ۶۰ سانتی‌متر، شرکت کردند. یکی از والدین یا سرپرست کودک به همراه اعضای تیم تحقیقاتی، آن‌ها را از اتاق مجاور تماشا می‌کردند. قبل از هر جلسه، کودکان و والدین یا سرپرست آن‌ها پرسشنامه استاندارد برخط را برای ارزیابی سلامت روانی کودک تکمیل می‌کردند. شرکت کنندگان در طول جلسه با ربات صحبت می‌کردند یا حسگرهای روی دست و پای آن را لمس می‌کردند و از این طریق با آن تعامل داشتند. حسگرها، ضربان قلب و حرکات سر و چشم شرکت‌کنندگان را در طول جلسه ردیابی کردند. همه کودکان شرکت‌کننده در این پژوهش گفتند که از صحبت با ربات‌ها لذت بردند. بعضی از آن‌ها اطلاعاتی را با ربات‌ها در میان گذاشتند که با هیچ‌کس دیگری در میان نگذاشته بودند یا در پرسشنامه برخط ذکر نکرده بودند. پژوهشگران دریافتند که در کودکانی که مشکلات مربوط به سلامت روان را تجربه نمی‌کنند، تعامل با ربات منجر به افزایش پاسخ‌های مثبت به  پرسش‌ها می‌شود. با این حال، ربات احتمالاً  کودکانی را که نگرانی‌های مربوط به سلامتی را تجربه می‌کنند، قادر به افشای احساسات و تجربیات واقعی خود می‌کند و این منجر به افزایش پاسخ‌های منفی آن‌ها به پرسش‌ها می‌شود. پژوهشگران این پروژه می‌گویند: از آنجایی که رباتی که ما از آن استفاده می‌کنیم به اندازه یک کودک است و اصلاً تهدیدکننده نیست، کودکان ممکن است آن را به‌عنوان یک محرم ببینند و احساس کنند اگر اسرار را با آن در میان بگذارند، دچار مشکل نمی‌شوند. محققان دیگر دریافته‌اند که احتمال بیشتری وجود دارد که کودکان اطلاعات خصوصی‌شان، مثلاً اینکه دیگران برایشان قلدری کرده‌اند، را با ربات‌ها در میان بگذارند تا با بزرگسالان. نتایج پژوهش دانشمندان گواه این است که ربات‌ها می‌توانند ابزار مفیدی برای ارزیابی روانشناختی کودکان باشند؛ اما دانشمندان آن‌ها را جایگزین تعامل انسانی نمی‌دانند. نتایج پژوهش دانشمندان گواه این است که ربات‌ها می‌توانند ابزار مفیدی برای ارزیابی روانشناختی کودکان باشند؛ اما دانشمندان آن‌ها را جایگزین تعامل انسانی نمی‌دانند.نتایج پژوهش دانشمندان گواه این است که ربات‌ها می‌توانند ابزار مفیدی برای ارزیابی روانشناختی کودکان باشند؛ اما دانشمندان آن‌ها را جایگزین تعامل انسانی نمی‌دانند.