آدابی که در نوروز وارد شده است

روش مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی و دیگر بزرگان و عالمان دینی این بود که قبل از تحویل سال ۳۶۵ مرتبه دعای«یا مقلّب القلوب» می‌خواندند و این روز را روزه گرفته و با تربت امام حسین(ع)افطارمی‌کردند. به گزارش خبرنگار مهر، نوروز یکی از اعیاد باستانی ایرانیان و دارای قدمت بالایی است. نوروز مورد توجه آئین مقدس اسلام نیز قرار دارد و در اسلام توجه ویژه ای به این روز شده است و اعمال مختلفی برای نوروز و آغاز سال نو وجود دارد که در این بخش از دین و مذهب نمناک به آنها می‌پردازیم. خبرنگار مهرقدمتایدر منابع اسلامی روایات زیادی درباره ایام نوروز آمده است. امام صادق (ع) در باب اهمیت نوروز در اسلام می‌فرمایند: نوروز, روزی است که خداوند از بندگانش پیمان‌هایی گرفت که تنها خدای یکتا را بپرستند و برای او همتا قرار ندهند، و ایمان به رسولان و حجت‌های خدا و امامان (ع) بیاورند. این روز، روزی است که طوفان حضرت نوح (ع) فرونشست و کشتی آن حضرت بر کوه «جودی» قرار گرفت. ع)در بابهمتاع)ع)نوروز روزی است که رسول خدا (ص) بت‌های کافران قریش را در مکّه شکست و پیش از آن حضرت ابراهیم (ع) نیز، در این روز بتهای کافران را درهم شکست. در این روز، رسول خدا صلی الله علیه وآله به اصحاب خود امر کرد که با علی (ع) به عنوان امیرمؤمنان بیعت کنند (عید غدیر). نوروز، روزی است که قائم آل محمّد (عج) ظاهر خواهد شد. ص)بتهایصلیوآلهاصحابامیرمؤمنانعیدعجهیچ روز، نوروز نیست مگر آنکه ما در آن روز انتظار فرج می کشیم، زیرا از روزهای ما و شیعیان ما است. آن روز را، مردم عجم حفظ کردند و حرمت آن را نگه داشتند، ولی شما مردم عرب آن را ضایع ساختید. (مستدرک ‏الوسائل ج ۶، ص ۳۵۳) میکشیمروزهای‏الوسائلصهمچنین در طول سال چند عید وجود دارد که از آداب و ویژگی خاصی برخوردارند مهم‌ترین آنها اعیاد غدیر، فطر و قربان است، که آثار و برکات زیادی دارند روز ولادت پیامبر مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) نیز از اعیاد مهم اسلامی به شمار می‌آیند. عید نوروز که با تحویل سال و چرخیدن یک دور کامل زمین به گرد خورشید شروع می‌شود، از جمله اعیادی است که جنبه ملی داشته و تاریخ پیدایش آن قبل از اسلام شکل گرفته است. عیدعید نوروزاین عید با آمدن اسلام و زدودن خرافات از چهره آن مورد موافقت و تأیید ضمنی اسلام قرار گرفت در روایات نیز آمده است که روزی برای حضرت علی (ع) هدیه نوروزی آوردند، فرمودند این چیست؟ گفتند: ای امیرالمؤمنین، امروز نوروز است. حضرت فرمودند: هر روز را برای ما نوروز قرار بدهید. عیدایامام صادق (ع) درباره این عید فرموده‌اند: … و هیچ نوروزی نیست که ما در آن متوقع گشایش و فرجی نباشیم زیرا نوروز از روزهای ما و شیعیان ما است. ع)عیدروزهایمرحوم محمد حسین کاشف الغطاء در جواب این سوال که اعتقاد شیعه و روش شما درباره روز اول سال نوروز چیست؟ چنین نوشتند: نوروز مقتضای جهان است در بشر و حیوان و جماد، بلکه در آسمان و زمین و هوا و فضا؛ و بر این اساس روایاتی از اهل بیت علیهم السلام درباره نوروز به ما رسیده که عید گرفتن را تأیید کرده‌اند و نیز به نماز، ذکر و عبادت سفارش نموده‌اند. الغطاءاولمقتضایحیوانجمادعیدنماز وارد شده در نوروز نماز وارد شده در نوروزنماز وارد شده در نوروزدر کتاب مفاتیح‌الجنان که طی دهه‌های گذشته یکی از بزرگ‌ترین کتاب‌های مورد رجوع عموم برای انجام مستحبات مذهبی بوده به نماز عید نوروز اشاره شده که نمازی است توأم با قرائت سوره حمد و سوره‌های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و روز عید غدیر خم وارد شده است. عید نوروزفلقناسعیدمفاتیح الجنان همچنین روایتی از معلی‌بن‌خنیس را درباره نوروز ذکر کرده است که اعمال این روز و دعای مربوط به آن را همراه دارد. بی‌آنکه اشاره‌ای به فضیلت این روز کرده باشد. ولی بحارالانوار مجلسی روایات معلی‌بن‌خنیس را به تفصیل آورده است. در آن روایات به فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام بسیار پرداخته است و یکی از روایات مفصل معلی‌بن‌خنیس از نوروز را این گونه تجلیل کرده است: نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی علیه‌السلام نازل شد، روزی است که رسول اکرم صلی‌الله علیه‌وآله، علی علیه‌السلام را بر دوش کشید تا بت‌های قریش را از بالای کعبه می‌کند، روزی است که نبی علیه‌السلام به وادی جن رفت واز ایشان بیعت گرفت، روزی است که برای علی علیه‌السلام از مردم بیعت گرفت (غدیر خم) روزی است که قائم آل محمد ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف بر دجال پیروز خواهد شد. الجنانمعلی‌بن‌خنیسمعلی‌بن‌خنیسبه تفصیلروایاتمعلی‌بن‌خنیسعلیه‌وآلهوازفرجه‌الشریفروایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنانروایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنانخنیسالجنانخنیس به نقل از امام صادق (ع) فرمود: چون نوروز شود غسل کن و پاکیزه‌ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه اناانزلنا و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان. خنیسبوی‌هایمعطرپسینو دراولاناانزلناایهاالکافروناعوذبربالناساعوذبربالفلقنمازبروهمان طور که مشاهده می‌شود این روز نیز چون اعیاد اسلامی با غسل کردن، پوشیدن جامه نو و معطر گردیدن به بوی‌های خوش و روزه داشتن آغاز می‌شود، ضمن آنکه نمازی مشابه نمازهای سایر اعیاد اسلامی دارد. همان طورمعطربوی‌هایدر ایام عید وظایفی داریم که رعایت آنها سبب رشد و تعالی ما می‌شود که در این گزارش به برخی از آن وظایف اشاره می‌کنیم: عیدرشدخواندن دعای تحویل سال خواندن دعای تحویل سالخواندن دعای تحویل سالبا نو شدن طبیعت، از صمیم دل این ندا را برآوریم که: یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محوّل الحول و الاحوال حوّل حالنا الی احسن الحال ای قلب کننده قلب‌ها و چشم‌ها؛ ای تدبیر کننده شب و روز ای متحول کننده حالات، حال ما را به بهترین حالات متحوّل کن. ندایا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محوّل الحول و الاحوال حوّل حالنا الی احسن الحالمقلبالقلوبالابصاراللیلالنهارالحولالاحوالحالناایایایحالاتروش مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی (ره) و دیگر بزرگان و عالمان دینی این بود که قبل از تحویل سال ۳۶۵ مرتبه دعای «یا مقلّب القلوب» را می‌خواندند و این روز را روزه می‌گرفتند و با تربت امام حسین علیه السلام افطار می‌کردند.مقلّبالقلوبپوشیدن لباس تمیز پوشیدن لباس تمیزپوشیدن لباس تمیزامام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که نوروز آمد، غسل کن و پاکیزه‌ترین لباس‌های خود را بپوش و با خوش بوترین عطرها خود را معطر ساز. بوترینسازگشایش در زندگی خانواده گشایش در زندگی خانوادهگشایش در زندگی خانوادهبرخی سخنان اهل بیت علیهم السلام سرپرست خانواده را به سخاوت و گشایش در زندگی در ایّام عید فرا خوانده تا خاطره‌ای شیرین و به یاد ماندنی برای اهل خانه به جای ماند و حالت جشن و شادی پیدا کند. روزی شهاب به امام صادق علیه السلام عرض کرد: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند: …هر میوه‌ای که مردم از آن می‌خورند، باید به اهل خانه خود بخوراند و خوراکی را که مخصوص ایام عید است و در غیر ایام به آنها نمی‌رساند، در ایام عید برای آنان تهیه کند. فرا خواندهمخصوصعیدغیر ایامعیدروزه گرفتن و برپایی نماز روزه گرفتن و برپایی نمازروزه گرفتن و برپایی نمازامام ششم علیه السلام فرمودند: چه خوب است که در این روز روزه دار باشیم. دستور چهار رکعت نماز، سجده شکر و دعای مخصوص این روز هم مورد سفارش قرار گرفته است. دارمخصوصدید و بازدید و صله رحم دید و بازدید و صله رحمدید و بازدید و صله رحمصلهاز دیگر آداب عید نوروز، دیدار برادران و خواهران مسلمان و آگاهی از شادی‌ها و اندوه‌های آنان است. معصوم علیه السلام در این باره می‌فرماید: این روز نوروز است که مردم در آن اجتماع دارند و همدیگر را ملاقات می‌کنند تا … دیدار با خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان عزیز؛ و شادباش گفتن سال نو به آنها در این ایام، دارای اهمیت فوق العاده ای است. عید نوروزبارهگفتنالعادهایبررسی اعمال گذشته بررسی اعمال گذشتهبررسی اعمال گذشتهبررسی کنیم که یک سال را چگونه سپری کردیم و محاسبه‌ای انجام دهیم که چه قدر گناه کرده‌ایم، آبروی چند نفر را بردیم و چقدر کار خیر انجام داده‌ایم؟ اگر اوصاف زشتی در ما هست، در رفع آنها بکوشیم و اگر کارهای خیری انجام داده‌ایم، کوشش کنیم که در آینده مداومت داشته باشد. برگرفتن کینه‌ها از دل برگرفتن کینه‌ها از دلبرگرفتن کینه‌ها از دلبا آمدن بهار، باغ دلمان را پر شکوفه کنیم و همراه با باران بهاری زنگار کینه‌های گذشته را از دل برکنیم و سعی کنیم این قدرت روحی را در برابر افردی که با آنها دشمنی داریم، بیشتر کنیم و محبت آنها را در قلب خود ایجاد کنیم، اگر چه ممکن است آنها به ما بدی کرده باشند. شکوفهبرکنیمافردیاگر چهآشتی با برادر دینی آشتی با برادر دینیآشتی با برادر دینیمؤمن باید سعی کند جلوی کدورت‌ها را بگیرد و این ایام فرصت خوبی برای زدودن کدورت هاست، لذا آشتی با آنها خدا را خشنود و پشت شیطان را به خاک مالیده و بنده خدا را خوشحال می‌کند. هاسترفتن به اماکن مطهره رفتن به اماکن مطهرهرفتن به اماکن مطهرهرفتن به اماکن مطهره مثل حرم ملکوتی حضرت امام رضا علیه السلام از اهمیت والایی برخوردار است. رسیدگی به فقرا رسیدگی به فقرارسیدگی به فقرابا کمک به فقرا، آنان را در شادی خودمان شریک نمائیم. دوری از اسراف از جمله اموری که توجه بدان لازم و ضروری می‌باشد، این است که در مهمانی دادن و پذیرایی، از اسراف جلوگیری کنیم و بدانیم کمال ما در ولخرجی و سفره‌های رنگین نیست. دوری از اسرافدوری از اسراف