بنادر شمالی تحت تاثیر پسروی آب خزر
یک پژوهشگر گفت: بنادر ما در حوزه استان مازندران که مهمترین آن بندر نوشهر و بندر امیرآباد که اسکله صدرا و اسکله بندر امیرآباد و نیروگاه نکا را داریم تمامی این اسکله‌ها تحت تاثیر فرآیند جابجایی و خواص هیدرودینامیکی دریای خزر قرار می‌گیرند و انباشت مواد رسوبی کارایی آنها را کاهش می‌دهد.
همایون خوشروان درباره کاهش سطح تراز آب دریای خزر و تاثیر آن بر روی بنادر اصلی شمال کشور به‌ویژه بنادر امیرآباد، نوشهر، فریدونکنار و بابلسر که در حوزه بنادر استان مازندران قرار دارند، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ساری، اظهار کرد: از سال ۱۳۷۴ شمسی تاکنون دریای خزر بیش از ۱.۵ متر کاهش سطح تراز آب داشته و تراز منهای ۲۸ را به‌صورت میانگین طی سال‌های گذشته تجربه کرده است.
وی گفت: حتی در نوسانات فصلی در سال قبل در ماه مشرف به دی ماه تراز منهای ۲۹ را هم در کارنامه نوسانات سطح تراز آب دریای خزر برای اولین بار مشاهده کردیم.
این پژوهشگر اضافه کرد: این میزان کاهش سطح تراز آب خزر نشان می‌دهد که دریای خزر با سرعت دارد کاهش سطح تراز آب خودش را دنبال می‌کند و این روند تا انتهای قرن حاضر منجر به چالش‌های بزرگی خواهد شد که تبعات منفی آن می‌تواند زیرساخت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ما را تحت تاثیر قرار دهد.
مدیر سابق مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر تصریح کرد: یکی از نکات بسیار مهم نوسانات سطح تراز آب دریای خزر اثر آن بر روی بنادر اصلی شمال کشور است که این بنادر نقش بسیار مهمی را در جابجایی کالا و تردد دریایی دارند.
خوشروان ادامه داد: اگر به هر دلیلی حوضچه‌های این بنادر تحت تاثیر کاهش سطح تراز آب دریای خزر قرار گیرد ما ظرفیت کاربری ناوبری دریایی کاهش پیدا خواهد کرد که این خسارت بسیار سنگینی را وارد خواهد کرد.
وی بیان کرد: نکته مهم که شاید خیلی‌ها به آن توجه لازم را معطوف نداشتند این است که کاهش سطح تراز آب دریای خزر تنها عامل بحث برانگیز برای حوضچه بنادر اصلی شمال کشور نیست، بلکه عوامل ثانویه متاثر از آن بیشتر دارد بنادر را دارد تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این پژوهشگر گفت: یکی از این عوامل جابجایی باند شکست امواج و جریان‌های ناشی از شکست امواج که معمولا جریان‌های موازی با ساحل و جریان‌های عمود بر ساحل است، خواهد بود؛ وقتی عمق آب دریای خزر تحت تاثیر قرار گیرد و کاهش پیدا کند باند شکست امواج به سمت دریا جابه‌جا خواهد شد و این جابجایی باعث می‌شود محدوده شکست امواج نسبت به دهانه ورودی بنادر اصلی تمرکز پیدا کند و آنجا حجم زیادی از رسوبات وارد حوضچه شود و باعث کاهش عمق حوضچه شود.
وی اضافه کرد: به این معنا که حوضچه بنادر تحت تاثیر مکانیسم کاهش سطح تراز آب دریای خزر و افزایش میزان انباشت مواد رسوبی قرار می‌گیرد؛ این باعث می‌شود لایروبی در حوزه بنادر افزایش پیدا می‌کند که صرف هزینه‌های هنگفتی که به دنبال خواهد داشت و موضوع دوم اینکه ناوبری و تردد دریایی نیز در این مناطق دچار چالش می‌شود.
این پژوهشگر بیان کرد: بنادر ما در حوزه استان مازندران که مهمترین آن بندر نوشهر و بندر امیرآباد که اسکله صدرا و اسکله بندر امیرآباد و نیروگاه نکا را داریم تمامی این اسکله‌ها تحت تاثیر فرآیند جابجایی خواص هیدرودرامیکی دریای خزر قرار می‌گیرند و انباشت مواد رسوبی کارایی آنها را کاهش می‌دهد.
خوشروان اظهار کرد: به‌عنوان نمونه وقتی برای نیروگاه نکا وقتی حوضچه آرامش آب دچار کاهش سطح تراز آب و انباشت مواد رسوبی قرار بگیرد چون این آب‌ها برای خنک‌کننده توربین‌های نیروگاه استفاده می شوند ظرفیت برداشت آب از این حوضچه‌ها کاهش پیدا می‌کند و این اثر سویی را برای نیروگاه نکا خواهد داشت.
وی افزود: همچنین در اسکله که عملیات کشتی‌سازی درحال انجام است و اسکله بسیار بزرگی هم هست وقتی این اتفاق بیفتد می‌تواند به آب اندازی و تردد کشتی‌هت را تحت تاثیر قرار دهد و حتی اسکله امیرآباد که حجم زیادی سالانه موادرسوبی واردش شده و این باعث شده اسکله امیرآباد در درازمدت دچار چالش جدی شود.
این پژوهشگر ادامه داد: درحال حاضر اسکله بندر نوشهر نیز همین مشکل را دارد و مشکل رسوب‌گذاری بسیار فراوان باعث شده که این بندر هم درحقیقت دچار نگرانی شود.
خوشروان بیان کرد: آنچه که از نوسانات خزر و تغییرات خواص هیدرودینامیکی آن در انتهای قرن حاضر قابل پیش‌بینی است این بوده بنادر ما به شکل فزاینده‌ای میزان آسیب‌پذیری دارد افزایش پیدا می‌کند.
وی اضافه کرد: همچنین تغییرات و خطوط ساحلی مشرف به بنادر اصلی شمالی استان مازندران نیز گویای این است که خط ساحلی دارد به شکل فزاینده‌ای در مناطق مختلف تغییر می‌کند؛ به‌طوری‌که بیشترین تغییرات فرسایشی را در ناحیه شرقی بندر امیرآباد و فرآیند رسوب‌گذاری را در ناحیه غربی بندر امیرآباد داریم.
این پژوهشگر بیان کرد: حدفاصل ناحیه غربی اسکله صدرا و بخش غربی بندر امیرآباد خط ساحلی متعادل داریم و بعد از آن خط فرسایشی شدید را تحت تاثیر قرار داده است.
خوشروان با بیان اینکه بخش منتهی‌الیه غربی نیروگاه نکا هم یک منطقه رسوب‌گذاری فعال است، افزود: حجم زیادی از رسوبات نکارود و رودخانه‌های بخش غربی وارد این منطقه می‌شود و حوضچه نیروگاه نکا را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ اینها منابع رسوبی هستند که بنادر اصلی شرق مازندران را تحت تسلط خود دارند.
وی یادآور شد: اما در بندر فریدونکنار و نوشهر وضعیت به‌گونه دیگری رقم می‌خورد؛ به‌طوری‌که حجم رسوباتی که به‌صورت منابع ورودی وارد دریای خزر در این مناطق می‌شود نسبتا حجمش کمتر از رسوباتی است که در بخش امیرآباد دارد وارد دریای خزر می‌شود اما همین حجم کم هم می‌تواند مشکل‌آفرین باشد و مسائل خیلی پیچیده‌ای را به وجود آورد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه درحال حاضر مهمترین راهکار برای ممانعت از کاهش سطح آب در حوضچه بنادر بحث لایروبی در حوضچه‌ها و تخلیه رسوبات انباشته شده و نکته دوم مدیریت حوزه آبخیز است، گفت: به این معنا که مدیریت منابع آب و رسوباتی که ازطریق رودخانه‌ها وارد دریای خزر می‌شود تا بتوانیم حجم رسوبات را تحت تاثیر قرار دهیم و متعادل کنیم و از این رسوبات برای ترمیم مناطق فرسایش یافته و حتی فعالیت‌های ساختمانی و عمرانی استفاده کنیم.
پایان پیام/۸۶۰۳۴/م