اردوغان در توافق با سوئد چه داد و چه گرفت؟

ترکیه امیدوار است که در یک بازه زمانی کوتاه، از توافق با سوئد و ناتو، مابه ازای سیاسی و امنیتی قابل توجهی به دست آورد.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اختلافات آنکارا – استکهلم به ایستگاه پایان رسید و راه برای حضور سوئد در ناتو، هموار شد. دیروز، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از دیدار با ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو و اولف کریسترسون نخست وزیر سوئد، موافقت خود را با عضویت سوئد اعلام کرد.

استولتنبرگ دبیرکل ناتو نیز به این اشاره کرد که ترکیه سند تایید عضویت سوئد را به پارلمان ترکیه ارائه خواهد کرد.

دبیرکل ناتو اعلام کرد:«با حضور آقای اردوغان و آقای کریسترسون بیانیه ای امضا کرده ایم. اردوغان برای تایید نهایی عضویت سوئد با پارلمان ترکیه هماهنگی می کند. این کمکی مهم به روند مبارزه ما با تروریسم و در عین حال، کمکی مهم به امنیت ترکیه است. از زمان توافق ما در مادرید، کشورها همکاری نزدیک تری با یکدیگر داشته اند. سوئد قوانین خود را تغییر داد و صادرات تسلیحات به ترکیه را آزاد کرد. همکاری سوئد پس از عضویت در ناتو ادامه خواهد یافت. همچنین برای اولین بار یک هماهنگ کننده ویژه برای مبارزه با تروریسم در ناتو تعیین می شود. تکمیل عضویت سوئد گامی تاریخی است. سوئد عضو کامل ناتو می شود. از این به بعد، همکاری دفاعی خود را قوی تر ادامه خواهیم داد. این یک روز تاریخی است. ترکیه تعهد روشنی دارد. من نمی توانم تاریخ دقیقی را اعلام کنم، اما آقای رئیس جمهور اردوغان قول داده است که روند تایید در پارلمان، در اسرع وقت رخ خواهد داد».

شرط سنگین، توافق آرام

اغراق آمیز نیست اگر گفته شود اهمیت نشست ترکیه، سوئد و استولتنبرگ، بر نشست سران ناتو در لیتوانی سایه انداخت. چرا که رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، قبل از سفر اردوغان به لیتوانی، اعلام کرده بودند که او عضویت سوئد در ناتو را وتو می کند.

خود اردوغان نیز پیش از حرکت به سوی لیتوانی، شرط عجیبی را برای توافق با سوئد اعلام کرد که تعجب و واکنش مقامات بسیاری از کشورها را به دنبال آورد.

اردوغان گفته بود، تنها در صورتی می توانیم با عضویت سوئد در ناتو موافقت کنیم که اتحادیه اروپا، با عضویت ترکیه موافقت کند!

این شرط عجیب در همان ساعات نخست، هم از سوی آلمان و هم از طرف آمریکا، با واکنش فوری روبرو شد. هر دو کشور اعلام کردند که موضوع اختلافات ترکیه و سوئد بر سر عضویت در ناتو، هیچ ربطی به پرونده مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا ندارد.

آنهایی که اردوغان را می شناسند و با مشی و نگرش عملگرایانه او آشنایی دارند، می توانستند پیش بینی کنند که این حرف اردوغان، صرفاً یک مانور تبلیغاتی است و حتی زمانی که این جملات را بر زبان می آورد، خودش هم خیلی خوب می دانست که چنین چیزی نه شدنی است و نه یک موضع قابل دفاع!

نشانه های روشنی وجود دارد که اساساً قبل از آن که هواپیمای اردوغان، آسمان ترکیه را به سوی لیتوانی ترک کند، او تصمیم خودش را گرفته بود. چرا که هاکان فیدان و آنتونی بلینکن وزرای امورخارجه ترکیه و آمریکا، تنها در عرض 24 ساعت، دو بار با هم به صورت تلفنی گفتگو کردند و مشخص بود که آنان می خواهند، با یک توافق ضمنی، خیال روسای خود را راحت کنند!

اردوغان چه داد و چه گرفت؟

در نشست 3 جانبه ترکیه، سوئد و ناتو در ویلنیوس، نخست وزیر سوئد بار دیگر تاکید کرد که از گروه های تروریستی پ.ک.ک و فتح الله گولن حمایت نخواهد کرد و فعالانه از روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا از جمله به روز رسانی اتحادیه گمرکی و آزادسازی ویزا حمایت می کند. همچنین توافق شد که در جهت رفع تحریم ها و رفع موانع تجارت دفاعی و سرمایه گذاری در میان متفقین تلاش شود.

تصمیم دولت سوئد به عنوان عضو اتحادیه اروپا این است که تمام تلاش خود را در روند عضویت ترکیه انجام خواهد داد. ترکیه و سوئد بر سر آزادسازی ویزا و اتحادیه گمرکی توافق کردند. ناتو بخشی از این روند نیست. از آنجایی که سوئد عضو اتحادیه اروپا است، از ترکیه به عنوان متحد ناتو در این روند حمایت خواهد کرد.

علاوه بر پ.ک.ک، نهادهای اقماری آن یعنی پ.ی.د و ی.پ.گ (کردهای شمال سوریه) در سوئد، اجازه فعالیت نخواهند داشت و پیش بینی می شود که در آینده، برخی از سران پ.ک.ک در سوئد، دستگیر شده و به ترکیه تحویل داده شوند.

همزمان با مذاکرات ترکیه در ناتو، 30 نفر از مظنونین شبکه فتح الله گولن در آنکارا دستگیر شدند که اغلب آنها، نظامی بودند. دولت اردوغان می خواهد با این اقدام خود، نشان دهد که تروریستی نامیده شدن گروه گولن از سوی سوئد، ارزش سیاسی خاصی دارد و البته اعلام شده که چند تن از اعضای داعش در ترکیه دستگیر شده اند.

آمریکا چه می گوید؟

یکی از ابعاد مهم عقب نشینی اردوغان و موافقت او برای عضویت سوئد در ناتو، مساله جلب رضایت آمریکا، برای فروش جنگنده های اف 16 به ترکیه است.

این تیتر روزنامه قرار چاپ آنکارا است: تحریم از میان برخاست و جو بایدن با فروش جنگنده اف 16 به ترکیه موافق است.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا گفته که بایدن برای فروش جنگنده اف 16 به ترکیه، با کنگره مشورت خواهد کرد و هم اکنون، پیشرفت هایی حاصل شده است. سالیوان در مورد گام های بعدی، به زمان بندی دقیقی اشاره نکرد.

همچنین متیو میلر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی روزانه خود اعلام کرد که مدتی است علناً از فروش هواپیماهای اف 16 به ترکیه حمایت کرده اند. میلر با اشاره به اینکه عضویت سوئد در ناتو و فروش اف-16 دو موضوع مجزا هستند، گفت: «همان طور که علناً اعلام کرده ایم، از فروش اف 16 به ترکیه حمایت می کنیم. همین را در جلسات خصوصی نیز به آنها می گوییم».

البته سخنان سناتور منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در مورد ترکیه، چندان خوشبینانه و مثبت نبود. او معتقد است که توافق فعلی، یک وقفه موقتی در مواضع تهاجمی ترکیه در برابر همسایگان و کشورهای دیگر است!

او  درباره فروش جنگنده‌های اف-16 به آنکارا گفته است: «ما در حال مذاکره با دولت هستیم. اگر دولت بایدن بتواند راهی برای پایان دادن به هجوم ترکیه علیه همسایگان خود بیابد، مشکل حل می شود. الان چند ماه است که موضع تخاصمی و تهاجمی ندارند. این عالی است، اما باید یک رویکرد دائمی باشد.»

منندز خاطرنشان کرد که تصمیم در مورد فروش F-16 به ترکیه می تواند به هفته آینده موکول شود. او  همچنین اعلام کرده که باید راهی برای  تقویت امنیت یونان و کسب اطمینان در مورد اقدامات آتی پیدا شود.

در پایان باید گفت، اردوغان نشان داد که ترکیه، نه تنها با گسترش و قلمروگشایی ناتو مخالفتی ندارد، بلکه در تلاش است تا از عضویت ترکیه در این پیمان نظامی غربی، به شکل حداکثری استفاده کند و امتیاز به دست آورد. با این حال، این واقعیت نیز یک بار دیگر اثبات شد که ترکیه در موقعیتی نیست که یارای مخالفت و مقابله با نظرات آمریکا و اروپا را داشته باشد.

انتهای پیام/