در کتاب‌ها به تنبیه کودکان پرداخته نشده است

یک نویسنده گفت: تنبیه مسئله‌ای است که کودکان بسیاری در محیط‌های مختلف از آن رنج می‌برند، اما کمتر بر روی این موضوع کار شده است. مهناز فتاحی نویسنده کتاب کودک و نوجوان گفت: دنیای کودکان پر از موضوعات قابل بحث است و باید در مورد آن‌ها صحبت شود، همچنین در خصوص موضوعاتی که روی آن‌ها به خوبی کار شده دلیل موجهی ندارد که گفته شود، چون قبلا روی این موضوعات کار شده دیگر نیاز به کار کردن برای آن‌ها نیست. به گفته فتاحی، در زمینه کتاب‌های کودک و نوجوان موضوعاتی، چون عشق و مسائل عاطفی، روابط خانواده، مشکلات درون خانواده‌ها  که کودکان با آن درگیرند موضوعاتی هستند دارای ظرافت و محدودیت اند که تا کنون به خوبی بر روی آن‌ها کار نشده است، در حالی که این‌ها مواردی هستند که نوجوانان به شدت با آن‌ها در مسیر زندگی مواجه خواهند شد. فتاحی گفت: برخی آسیب‌های اجتماعی ممکن است جای کار داشته باشد، اما خط قرمز و محدودیت‌های آن برای نوشتن زیاد است، ما نباید، چون نوشتن از این موضوعات مشکل است این موارد را نادیده بگیریم باید تلاش کنیم با توجه به شناسایی این موارد و چگونگی بیان آن‌ها در نوشتن موفق باشیم. او می‌گوید: تنبیه از دیگر مواردی است که در مورد آن‌ها در حوزه کتاب کودک کار نشده است، تنبیه مسئله‌ای است که کودکان بسیاری، در محیط‌های مختلف از آن رنج می‌برند، این رفتار غلط جزو آسیب‌هایی است که کودکان با آن درگیر هستند، اما کمتر بر روی این موضوع کار شده است. این نویسنده کودک و نوجوان می‌گوید: همه‌ی انسان‌ها در هر گروه سنی که باشند همیشه برای خود الگویی دارند و اشخاصی ره به عنوان الگو در ذهن خود درنظر می‌گیرند که داشتن الگو لازمه‌ی رشد و پیشرفت شخصیت هر فردی است. فتاحی گفت: کودکان و نوجوانان دوست دارند در کتاب‌ها این الگو‌ها به آن‌ها معرفی شود و از طریق آن‌ها بتوانند راه و رسم زندگی و آینده خود را بسازند، کودکان نیاز بیشتری دارند که از دارای الگو‌های رفتاری باشند تا شخصیتشان با آن‌ها رشد پیدا کند. به گفته فتاحی، بخشی از آموزش کودکان از دیدن رفتار‌هایی است که اطرافیان دارند، کودکان آن رفتار‌ها را مشاهده، تقلید و الگو سازی می‌کنند، الگو سازی مسئله مهمی است، کودک تلاش دارد خود را شبیه الگویی که به آن اعتقاد دارد کند و حتی حرکت و رفتارهایش شبیه به آن شود. فتاحی گفت: بسیاری از بچه‌ها جذب شخصیت انیمیشن و کارتون‌ها می‌شوند و حتی لباس پوشیدن، راه رفتن، حرف زدن کودکان شبیه الگو‌های کارتونی می‌شود و در خیال خود، خودشان را طبق الگویی که دارند معرفی می‌کنند، در چنین شرایطی که این موضوع به این اندازه می‌تواند شخصیت کودک و نوجوان را بسازد نویسنده‌های کودک وظیفه دارند که در کتاب‌ها این الگو‌ها را به بچه‌ها معرفی کرده و بایستی الگو‌هایی بخ بچه‌ها معرفی شود که به آن‌ها علاقه داشته و دارای ویژگی خلاق، ماهر  مثبت، جذاب باشند که بچه‌ها بتوانند خودشان را شبیه آن‌ها ببینند. به گفته فتاحی، کتاب‌ها می‌توانند با شیوه الگو سازی صحیح کودکان و نوجوانان را به یادگیری مهارت و رفتار‌های مطلوب تشویق کنند، الگویی که در کتاب به کودک و نوجوان معرفی می‌شود می‌تواند همواره در دسترس کودک و آموزنده باشد. به گفته فتاحی، اما بعضی الگو‌هایی که داریم به کودک و نوجوان معرفی می‌کنیم نباید به شکلی باشند که برای کودک و نوجوان غیر قابل باور باشند خصوصا اگر این الگویی که معرفی می‌کنیم از دنیای کودک و نوجوان باشد وقتی کودک و نوجوان احساس کند این الگو هم شبیه خودش است و گاهی پیش می‌آید که اشتباه کوچیک کند و سعی می‌کند خودش را دوباره بسازد این‌ها مواردی هستند که قطعا به سازندگی روح و شخصیت کودکان کمک می‌کند. فتاحی گفت: بسیاری از یادگیری‌های کودکان از طریق مشاهده رفتار‌های اطرافیانشان است، اولین قدم برای تشویق به مطالعه این است که والدین، معلم‌های کودکان کتاب بخوانند. فتاحی گفت: قدم بعدی برای ترغیب کودکان به خواندن کتاب، خلاقانه خواندن کتاب برای آن‌ها است، مهم است که با صدای خوب و رسا کتاب برای کودک خوانده شود، همراهی با کودک و توجه به خواسته‌ی او برای دوباره خواندن کتاب، موجب می‌شود که کودک به خواندن کتاب علاقمند شود. به گفته فتاحی، برای تشویق کودک به مطالعه کتاب بهتر است که خواندن بعضی از قسمت‌های کتاب به کودک سپرده شود و یا با توجه به شخصیت‌های قصه لحن خوانش کتاب تغییر یابد تا کودک در جریان قصه با پدر و مادر همراه شود و یا با کمک عروسک‌های کودک می‌توان کتاب را به صورت قصه نمایشی برای کودک خواند، مهم این است که از ابزار‌های مختلف و جذاب استفاده شود. او می‌گوید: قصه‌های صوتی، فیلم، انیمیشن بسیار مهم هستند، بهتر است قسمتی از کتاب را برای کودک خوانده و سپس به سراغ فیلم، انیمیشن مرتبط با کتاب برویم تا او علاقمند شده و مجدد به سراغ کتاب برود و با آن انیمیشن تطابق داده، بهتر است هنگام انتخاب کتاب برای خواندن کتاب برای کودکان از کتاب‌هایی استفاده شود که فیلم آن‌ها ساخته شده است و از آن به عنوان یک ابزار کمکی استفاده شود. فتاحی گفت: یکی از راه‌های موثر برای تشویق شدن کودکان و نوجوانان به مطالعه هدیه دادن کتاب است، سعی کنیم کتاب‌هایی را به کودکان هدیه دهیم که با توجه به مسائلی باشند که با آن درگیر هستند. او می‌گوید: در سال‌های گذشته، بیشتر کتاب‌ها ترجمه شده بودند و کمتر کتاب تالیفی نوشته میشد، همچنین عناوین کتاب‌ها محدود بود، اما در طی این سال‌ها اقدامات ارزشمندی صورت گرفته است و وضعیت کتاب کودک و نوجوان رشد خوبی داشته است که هنوز کافی نیست و نیاز است که موضوعات مختلف برای کودکان و نوجوانان نوشته شود. به گفته فتاحی، مسئله تصویرگری نکته مهمی است که قطعا جای کار دارد و ما در این زمینه باید پیشرفت مطلوب را با توجه به مطالعه کتاب تصویری توسط کودکان در سنین کمتر را ایجاد کنیم. فتاحی گفت: نباید فقط روی محتوا تمرکز کرد و تصاویر کتاب برای کودکان در سنین کم کمتر در جایگاه محتوا هستند و باید نسبت به این مسئله توجه بیشتری داشت. او می‌گوید: گرانی کاغذ ممکن است تیراژ عناوینی که تولید می‌شود را کاهش دهد و یکی از آسیب‌های این موضوع که کتاب‌های کودک که دارای تصاویر رنگی هستند موجب گران شدن این نوع کتاب‌ها می‌شود، بسیاری از ناشران به سختی می‌توانند این کتاب‌ها را چاپ کنند، ناشران با توجه به گرانی کاغذ در وضعیت خوبی قرار ندارند و قطعا این وضعیت جای کار دارد. فتاحی گفت: اگر با توجه به جمعیت دانش آموزی بخواهیم عناوین کتاب‌های تولید شده را نگاه کنیم باید بگوییم که وضعیت کتاب کودک مناسب نیست، این وضعیت شامل پیش تولید کار هنگامی که نویسنده‌ای تصمیم می‌گیرد کتابی را بنویسد تا زمینه تولید آن که چندین سال طول می‌کشد می‌شود و در این بازه با تیراژ پایین کتاب، مشکلات مربوط به پخش کتاب، دلیل عدم علاقمندی کودکان به کتاب و کتابخوانی، مسائل فرهنگی برای رفع مشکلات فرهنگ مطالعه کودکان، حفظ تیراژ اندک با مشکلات موجود از جمله مسائلی است که با آن روبه رو هستیم. به گفته فتاحی، چاپ کتاب اول قطعا هزینه مالی بیشتری را می‌طلبد، اما ناشر ترجیح می‌دهد که کتابی را که قبلا چاپ شده تجدید چاپ کند، این موضوع در مورد کتاب‌های ترجمه صدق می‌کند و طی این سال‌ها کتاب‌های نویسنده‌های داخلی کمتر مورد توجه بوده اند و ناشران بیشتر تلاش داشته اند که کتاب‌های ترجمه شده را منتشر کنند. فتاحی گفت: موضوعی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که تعدادی از افراد فکر می‌کنند ادبیات کودک ادبیات آسانی است در صورتی که نوشتن برای کودکان بسیار سخت‌تر از نوشتن برای بزرگسالان است، در نوشتن برای کودکان نویسنده باید علاوه بر اینکه روان شناسی آن‌ها را میشناسند باید ادبیات بزرگسال و کودک را بداند و با فضای ذهنی و شخصیتی کودکان آشنا باشد این مسئله نیازمندی نویسنده کودک به علوم مختلف را افزایش می‌دهد. او می‌گوید: باید از کتاب‌های ارزشمند تالیفی که دارای ادبیات مناسب و طبق استاندارد نوشته شده اند حمایت کنیم تا بتوان کتابی از نظر کمیت و کیفیت تولید کرده و به دست مخاطب برسد، همچنین نیاز به معرفی کتاب و ادبیات تالیفی که توسط نویسندگان داخلی نوشته می‌شود به کودکان و نوجوانان در کشور وجود دارد. باشگاه خبرنگاران جوانفرهنگی هنریادبیات