ورود عشایر در میانه اردیبهشت خیال‌انگیز به اصفهان

در میانه اردیبهشتِ خیال‌انگیز، کوچراه‌های استان اصفهان چشم به عبور رهگذرانی دوخته که از صدای گله تا بقچه نان و آذوقه همه چیز رنگ و بوی زندگانی و سرزندگی می‌دهد. به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، موسم بهار است، فصل کوچ مردمانی که بر بالین طبیعت روزگار می‌گذرانند، آن‌ها که  قلبشان در دل صحرا می‌تپد و موسیقی زنگوله‌ها و آوای هی هی چوپان‌ها در فضای این استان پیچیده است؛ صدای دلنگ دلنگ زنگوله‌های بسته شده بر گردن بزغاله‌ها و گوسفندان در حرکت آرام گله در مسیر کوچ، نوازش روح نواز نی و هی هی چوپان و زمزمه اشعار کهن پارسی با گویش محلی مادران برای کودکان، سمفونی زیبای کوچ ایل است که در دامان روح‌نواز طبیعت به گوش می‌رسد. در میانه اردیبهشتِ خیال‌انگیز، کوچراه‌های استان اصفهان چشم به عبور رهگذرانی دوخته که از صدای گله تا بقچه نان و آذوقه همه چیز رنگ و بوی زندگانی و سر زندگی می‌دهد. بوی اصالت می‌دهد زندگی کوچ‌روها؛ همان‌هایی که در ناملایمات زندگی کوچ‌نشینی این سنت هزاران ساله را با تمام مشقت‌هایش با خود همراه می‌کنند، وقتی زندگی در عبور از مسیر معنا می‌شود باید رفت، گویی این راهی است که پایانی ندارد. عشایر کوچنده هر سال در دو مرحله، یکی در اواخر تابستان و اوایل پاییز و دیگری اوایل بهار ییلاق و قشلاق می‌کنند و در این مسیر صدها کیلومتر راه و ایل راه را طی می‌کنند تا از گرمای سوزان مناطق گرمسیری در فصل بهار و تابستان بگریزند. عشایر زندگی‌شان پیوسته در گردش می‌گذرد عشایر زندگی‌شان پیوسته در گردش می‌گذردعشایر زندگی‌شان پیوسته در گردش می‌گذردکوچ، ذات زندگی عشایر است، آن‌ها مدام در حال ییلاق و قشلاق هستند و زندگی‌شان پیوسته در گردش می‌گذرد؛ از این روست که آن‌ها ارتباط نزدیکی با طبیعت دارند و از زیر و بم آن بسیار آگاهند. تغییرات آب‌وهوایی اگر به تغییر اقلیم منجر نشود، نمی‌تواند عشایر را نگران کند؛ آن‌ها به خوبی فراگرفته‌اند که چه زمانی ایل را حرکت دهند و چه زمانی را برای اطراق در یک منطقه اختصاص دهند. مسیر ییلاق و قشلاق حدود ۸۰۰ کیلومتر است که با ماشین و پیاده طی می‌شود، گوسفندان را با کامیون‌های بزرگ و اسباب خانه را با نیسان و خاور جابه‌جا می‌کنند؛ پیاده‌ها بین دو ‌هفته تا یک ماه مسیر را طی می‌کنند. قشقایی‌ها از اقوام تُرک هستند که در استان‌هایی مانند فارس، بوشهر، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد ساکن هستند. علاوه بر این استان‌ها این قوم پرافتخار در شهرهای مرکزی و غربی ایران و نیز اصفهان هم سکونت دارند. ایلات قشقایی معمولاً در فصل سرما در مناطق جنوبی کشور حضور دارند و در فصل گرما به مناطق شمالی‌تر کوچ می‌کنند، ییلاق ایل قشقایی شهرستان‌هایی مانند سمیرم شهرضا و دهاقان است. سیاه چادر سرپناهی امن برای زندگی عشایر سیاه چادر سرپناهی امن برای زندگی عشایرسیاه چادر سرپناهی امن برای زندگی عشایرعشایر ایل قشقایی در سیاه چادر زندگی می‌کنند، سیاه چادر را از موی بز می‌بافند، دیواره جانبی بنا نیز چیق است که از ترکیب نی با موی بز ساخته شده است. چادرهای ایلی به‌شکل مستطیل هستند و آن‌ها را به رنگ سیاه می‌بافند. این چادرها از بخش‌های مختلف تشکیل می‌شوند که شامل لتف، سقف، تیرک،کمج، بند، میخ‌های چوبی، می‌شوند؛ میخ‌های کوچکی نیز وجود دارند که آن‌ها را شیش می‌خوانند و به سقف وصل هستند. چیق مجموعه‌ای از نی است که به صورت حصیری بافته می‌شود و در اطراف چادر قرار می‌دهند تا علاوه بر حفظ چادر از سرما و گرما، جلوی دید چادر از بیرون را بگیرد. لوازم مورد احتیاج برای زندگی را نیز در چمدان، خوابگاه و خورجین می‌گذارند و آن‌ها را روی هم می‌چینند، گاهی اوقات یک جاجیم زیبا نیز روی وسایل می‌کشند که مشخص نباشند. از بی بی حکیمه و گچساران، خنج و گراش لارستان، بوشهر و اهرم و برازجان، نورآباد و کازرون و استهبان تا هفتکل خوزستان و اطراف هرمزگان کیلومترها و ساعت‌ها راه پیموده‌اند و اینک به شهرضا کوچیده‌اند و در مناطق عشایری شهرستان‌های شهرضا و دهاقان و دیگر مناطق عشایرنشین اصفهان استقرار پیدا کردند. صدای مرد عشایر که گله را از جاده به سمت دشت و صحرا می‌راند به گوش می رسد؛ سگ نگهبان گله خسته از راهی طولانی است و فقط نگاهمان می‌کند و نفس زنان دور می‌شود. زندگی در منطقه عشایر همواره عجین با کار و تلاش و سختی است زندگی در منطقه عشایر همواره عجین با کار و تلاش و سختی استزندگی در منطقه عشایر همواره عجین با کار و تلاش و سختی استعلی‌محمد یکی از عشایر می‌گوید: زندگی عشایرنشینی بسته به وجود آب و علف است به همین خاطر همواره چشمان ما به آسمان دوخته است تا باران ببارد. زهرا زن جوان منطقه گچساران، مادر چهار فرزند است، نگهداری از فرزندان و انجام کارهای خانه‌داری در این طبیعت زیبا هنری است که او به راحتی توانسته انجام دهد او می‌گوید: زندگی در منطقه عشایر همواره عجین با کار و تلاش و سختی است. این بانوی سختکوش عشایرنشین بر این باور است تلاش دسته جمعی همه افراد خانواده برای چرخیدن چرخ زندگی از ویژگی‌های زندگی عشایری است. وی بزرگترین شادی زندگی خود را پذیرش زندگی در سیاه چادر از سوی فرزندانش می‌داند. اگرچه دست‌های چروکیده او حکایت از سال‌ها رنج و تلاش در زندگی عجین با سختی کوچ نشینی دارد اما هنوز پرنشاط افزون بر کارهای خانه به تولید صنایع دستی و دامپروری اشتغال دارد. کشک، ماست، شیر، کره، روغن، گوشت، نان محلی و دست بافته‌هایی شامل جاجیم، گلیم و حتی نخ‌هایی که با آن صنایع دستی را می‌بافند با هنرمندی زنان و مردان ایل تولید می‌شود. بیش از ۸۰ درصد از عشایر در شهرضا و دهاقان استقرار پیدا کردند بیش از ۸۰ درصد از عشایر در شهرضا و دهاقان استقرار پیدا کردندبیش از ۸۰ درصد از عشایر در شهرضا و دهاقان استقرار پیدا کردندمجید نادری دره‌شوری، رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به ورود عشایر به شهرستان‌های شهرضا و دهاقان اظهار داشت: از جمعیت ۵ هزار و ۳۰۰ خانواری عشایر ایل بزرگ قشقایی استان اصفهان حدود ۸۰۰ خانوار عشایر در فصل بهار مهمان شهرستان‌های شهرضا و دهاقان هستند. وی با اشاره به اینکه عشایر این دو شهرستان بیش از ۴ هزار نفر هستند، افزود: بیش از ۸۰ درصد از عشایر وارد شهرستان شهرضا و دهاقان شده‌اند و در مناطق عشایری آیین قرین، زرچشمه، شنک، هونجان، هوک، هونجان، کهرویه، تنگ کله و تنگ آبگرم، سلطان خلیل، آب دراز، آستانه، دشتک و بیدبلداجی استقرار پیدا کرده‌اند. نادری با اشاره به اینکه عشایر با حدود ۹۰ هزار دام سبک سالیانه بیش از ۱۵۰ تن پشم تولید می‌کنند، بیان کرد: آب‌رسانی سیار به عشایر، تیغ‌زنی و مرمت جاده‌های عشایری، احداث و بازگشایی جاده‌ها، تحویل تانکرهای بهداشتی، پکیج خورشیدی، لوله آب شرب و کشاورزی، ساخت مخازن آب از جمله اقدامات امور عشایر برای این قشر زحمتکش است. رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا ادامه داد: اساس اقتصاد زندگی کوچ‌نشینی بر پایه دامپروری است و دام، بنیان معیشت زندگی عشایری را تشکیل می‌دهد و بر این اساس آب و علف مهم‌ترین نیاز عشایر و بهانه‌ای برای کوچ است. ایل‌راه‌ها بر جاده‌های آسفالت منطبق شده است ایل‌راه‌ها بر جاده‌های آسفالت منطبق شده استایل‌راه‌ها بر جاده‌های آسفالت منطبق شده استوی اضافه کرد: این کوچ به ویژه در چند دهه اخیر با مشکلات متعددی برای عشایر همراه بوده است؛ مشکلاتی که اولاً بسیاری از آن‌ها را به جای دامپروری در فضای باز به سوی دامداری در فضای بسته سوق داده و متمایل به یک‌جانشینی کرده است و ثانیا برای آن‌ها که هنوز شیوه زندگی توأم با کوچ را رها نکرده‌اند، با تبعات و سختی‌های زیادی همراه است. نادری با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات عشایر، خشکسالی در برخی سال‌ها است، گفت: در زمان خشکسالی و هنگام کوچ بهاره عشایر مجبور می‌شوند زودتر به مناطق ییلاقی کوچ کنند که این کار هم باعث ضرر به منابع طبیعی می‌شود و هم ادارات خدمات‌رسان را برای تأمین زودهنگام خدمات مورد نیاز عشایر از جمله آب، بهداشت و امنیت با مشکل مواجه می‌کند. رئیس اداره امور عشایر شهرضا امنیت دام و خود عشایر را دیگر مشکلات آن‌ها هنگام کوچ بهاره و پاییزه عنوان می‌کند که طی دهه‌های اخیر ایل‌راه‌ها تقریباً بر جاده‌های آسفالت منطبق شده است و همچون گذشته مختص عشایر نیست، بنابراین احتمال تصادف دام‌ها و عشایر هنگام عبور از این جاده‌ها اکنون وجود دارد که در گذشته تقریبا مصداقی نداشت. به گفته وی این مشکلات در کنار مشکل تأمین علوفه هنگام کوچ پاییزه، سبب شده که طی سال‌های اخیر بسیاری از عشایر اسکان دائم را به کوچ ترجیح دهند. پیش‌بینی‌های لازم برای ورود عشایر انجام شده است پیش‌بینی‌های لازم برای ورود عشایر انجام شده استپیش‌بینی‌های لازم برای ورود عشایر انجام شده استمختار اسفندیاری، مدیرکل امور عشایر استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان با اشاره به اینکه عشایر از مناطق گرمسیری و یا مناطق قشلاقی حرکت خود را آغاز کرده‌اند، اظهار داشت: ایل قشقایی از استان‌های بوشهر، فارس، کهکیلویه و ایل بختیاری از خوزستان حرکت خود را به سمت مناطق ییلاقی استان اصفهان آغاز کرده‌اند. وی افزود: بر اساس تقویم کوچ عشایر بختیاری باید ۳۰ اردیبهشت وارد مناطق غرب استان شهرستان‌های فریدون‌شهر و چادگان و داران و دامنه شوند و عشایر جنوب باید ۲۵ اردیبهشت وارد استان شوند، اما به دلیل کاهش بارندگی در اسفند و فروردین ماه و افزایش دمای هوا و نامطلوب بودن وضعیت علوفه برای جامعه عشایری، کوچ چند روزی زودتر انجام شد. اسفندیاری با بیان اینکه عشایر با یک میلیون دام مولد و ۷۰۰ هزار بره و بزغاله وارد مناطق عشایری استان اصفهان می‌شوند، گفت: آن‌ها مولدترین قشر کشور هستند که نقش به سزایی در خودکفایی کشور در تولیدات دامی و گوشتی دارند. مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به اینکه عشایر سالانه ۳۰ درصد گوشت قرمز استان را تولید می‌کنند، بیان کرد: عشایر سالانه ۴۰ هزار مترمربع صنایع دستی، ۷۰۰ تن عسل، ۱۵۰ هزار تن سیب درختی در سمیرم و ۷ هزار تن فراورده‌های لبنی تولید می‌کنند. وی با بیان اینکه اداره کل عشایر پیش‌بینی‌های لازم را برای ورود عشایر انجام داده است، خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی کرده‌ایم هر جا عشایر نیاز به آب داشته باشند، آبرسانی انجام دهیم و دستگاه‌های بولدوزر و گریدر گذاشته‌ایم تا ایل راه‌ها را تیغ‌زنی کنند. لذت نوشیدن جرعه‌ای چای در میعادگاه شبانه عشایر لذت نوشیدن جرعه‌ای چای در میعادگاه شبانه عشایرلذت نوشیدن جرعه‌ای چای در میعادگاه شبانه عشایربه گزارش فارس، عشایر سختکوش هر روز سحرگاهان از خواب بر می‌خیزند و مقدمات کار و فعالیت روزانه را در این حال و هوای مساعد و دلپذیر آغاز می‌کنند، لطف تنفس در هوای پاک و دلچسب، استفاده از غذاهای سالم و گردش در محیط طبیعی نعمتی است که این روزها نصیب هر کسی نمی‌شود؛ نعمت‌هایی که عشایر در لحظه به لحظه حیات از آن برخوردارند. به راستی که لذت نوشیدن جرعه‌ای چای در میعادگاه شبانه عشایر و محل شب نشینی‌های دوران شبانی همراه با آوای ساربانی در این فضا غنیمت است، غنیمتی که تنها در جمع عشایر خونگرم و مهمان‌نواز به دست می‌آید. طبق آمار اداره کل امور عشایر استان اصفهان، عشایر حدود ۱۱ هزار خانوار و ۶۰ هزار نفر هستند در استان اصفهان زندگی می‌کنند که این تعداد شامل ایلات قشقایی، بختیاری و عرب جرقویه هستند. انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ج/