فرونشست زمین در اصفهان نتیجه بهم خوردن تعادل آب و خاک است

اصفهان - ایرنا - فعال محیط زیست و نویسنده کتاب "پا به پای زاینده‌رود" گفت: فرونشست زمین در اصفهان فقط محصول ۲۰ سال خشکی زاینده‌رود نیست بلکه از سالیان دور با تخلیه منابع آبی زیرزمینی و بهم خوردن تعادل آب و خاک شکل گرفته است. حشمت الله انتخابی روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: خشک شدن زاینده‌رود در سال‌های اخیر بصورت فرونشست زمین نمود پیدا کرده و بدلیل شدت بالای آن آسیب جدی بر تاسیسات زیرزمینی آب، گاز و فاضلاب و بسیاری از بناهای استان وارد شده است. وی افزود: شدت فرونشست زمین به حدی است که شاهد ترک خوردن ساختمان‌ها در برخی از محله های کلانشهر اصفهان هستیم و با تداوم این روند شاهد آسیب دیدن بیمارستان‌ها، اداره ها، مدرسه ها و خانه‌ها به مرور زمان خواهیم بود. این فعال محیط زیست، از زاینده‌رود بعنوان شاخص‌ترین میراث طبیعی اصفهان و شاهرگ حیاتی این شهر یاد کرد و افزود: ۵۰ سال پیش برای نخستین بار شاهد خشکی زاینده‌رود در شاخ‌کنار( آخرین آبادی شرق اصفهان) در شرق ورزنه بودیم. وی ادامه داد: همچنین از سال ۷۹ خشکی زاینده‌رود در اصفهان اتفاق افتاد و این روند بصورت متناوب تا امروز ادامه یافته است. وی خاطرنشان کرد: از حدود ۹۰ کیلومتر بالاتر از اصفهان یعنی سد "چم آسمان" تا تالاب بین‌المللی گاوخونی در شرق اصفهان که بخش عمده زاینده‌رود را شامل می‌شود در ماه های اخیر بطور مکرر شاهد خشک شدن بستر رودخانه و رهاسازی مجدد جریان آب بودیم. این فعال محیط زیست با تاکید بر اهمیت زاینده‌رود برای حیات اصفهان، افزود: آب آشامیدنی ۶۰ شهر و بیش از ۲۰۰ روستا از زاینده‌رود تامین می‌شود و از این جهت نباید نسبت به خشکی زاینده‌رود بی‌اعتنا باشیم. وی اظهار داشت:  ۳۵۰ میلیون متر مکعب آب آشامیدنی مردم استان اصفهان و آب مورد نیاز محیط زیست و کشاورزی در سال از زاینده‌رود تامین می‌شود.  انتخابی گفت: تامین آب شهری مانند تهران از پنج سد مانند لار و لتیان صورت می گیرد و این طور نیست که بدون این رودخانه‌ها بتواند پایدار بماند در استان اصفهان نیز آب آشامیدنی بیش از ۲۰۰ روستا و ۶۰ شهر تنها از طریق زاینده‌رود تامین می‌شود. بر اساس تعریف یونسکو، فرونشست شامل فرو ریزش یا نشست سطح زمین است که به علت های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد؛ به طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین که می تواند با بردار اندک افقی همراه باشد، گفته می شود و مهمترین علت آن بهره برداری غیر اصولی و بیش از حد از تغذیه آبخوان است. خسارت ناشی از فرونشست زمین شامل تخریب سفره های آب زیرزمینی و عدم امکان ذخیره طبیعی آب در آبخوان، تغییر شکل شبکه آبراهه ها، آسیب به شریان های حیاتی (پل ها، راه ها، خطوط راه آهن و مجاری فاضلاب ها)، خسارت به سازه های شهری و مسکونی، خرابی پوشش چاه ها، خسارت جدی و جبران ناشدنی به نواحی صنعتی و کشاورزی و ایجاد شکاف در زمین است. زاینده رود با حدود ۴۹۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی بویژه زرد کوه سرچشمه گرفته و در فلات مرکزی ایران به سمت شرق پیش می‌ رود و به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می ‌ریزد. این رودخانه در سال های گذشته به طور زمان بندی شده جریان داشت و آب زاینده رود برای کشت بهاره و پاییزه کشاورزان در شرق و غرب اصفهان از سد رهاسازی می شود.