تقلای سرزمین توران برای تغییر سرنوشت یوزپلنگ‌ها از انقراض

سمنان- ایرنا- پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان یکی از مناسب‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی روی کره خاکی به شمار می‌رود و اکنون برای پویایی جمعیت این گونه ارزشمند همراهی بخش‌های مختلف برای تامین حریم امن این ناحیه ضرورتی اجتناب ناپذیر است. به گزارش ایرنا، یوزپلنگ به عنوان سریع‌ترین گونه جانوری بر روی کره خاکی است که با خط و خال های سیاه روی صورت و پوستش شناخته می شود و نهم شهریور نیز به عنوان روز ملی حفاظت از این گونه ارزشمند نامگذاری شده است تا هر ساله تلنگری برای تلاش بیش از پیش به منظور حفظ این گونه نادر باشد. براساس گزارش‌ها ایران از دهه ۱۹۷۰ به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌ آسیایی شناخته شده است، از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی نیز می گویند. در زمان حاضر یوزپلنگ آسیایی ایران و بخش‌هایی از استان سمنان را خانه امن خود یافته و  برای حفظ این امنیت و زیستگاه باید بیش از پیش تلاش کرد. منطقه توران یا خارتوران یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، زیستگاه یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود که در شهرستان شاهرود در شرق استان سمنان قرار دارد. منطقه توران یا خارتوران در شرق استان سمنان یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت قابل توجه، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود و در سال‌های گذشته سگهای گله و تصادف‌های جاده ای مهم‌ترین عوامل  تهدید کننده جان یوزپلنگ آسیایی بودند، اما با تلاش‌ها و اقدامات انجام شده مانند حصارکشی بخشی از جاده‌های زیستگاه و نصب تابلوهای هشدار تردد یوز با هدف جلوگیری از تصادف‌های جاده‌ای و دورکردن گله و دام ها از منطقه  و قلمرو یوزپلنگ، فضای مناسب برای زاد و ولد این گونه ارزشمند فراهم شده، اما کافی نیست و تقویت ایمنی قلمرو یوزپلنگ‌ها در پارک ملی توران نیازمند توجه و همراهی بخش‌های مختلف است. یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین‌ المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوزها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند اما اکنون منحصر به نواحی بیابانی ایران شده ‌اند. به گفته کارشناسان یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال را دارند. یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و معمولا  فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و براساس تحقیقات انجام شده دی و بهمن بهترین‌ ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید. براساس تحقیقات انجام شده یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و یوزپلنگ آسیایی از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است. ضرورت ایمن‌سازی قلمرو یوزپلنگ در جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده استان سمنان ضرورت ایمن‌سازی قلمرو یوزپلنگ در جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده استان سمنانمدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان روز چهارشنبه در نشست خبری گفت: طی سال‌های گذشته هفت یوزپلنگ بر اثر تصادف تلف شد و برای اقدام عاجل حصارکشی انجام شد، اما  ایجاد و مناسب‌سازی گذر، روشن‌سازی منطقه برای ایمن‌سازی قلمرو یوزپلنگ در جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده شهرستان میامی استان  سمنان لازم و ضروری است. بهرامعلی ظاهری اظهار داشت: دهه ۸۰ نسبت به ۲ بانده کردن جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده میامی استان سمنان اقدام شد که بدون پیوست محیط‌زیستی بود و سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان اقدامی عاجل برای حفظ سلامت یوزپلنگ‌ها  با توجه به اینکه ایمن‌سازی جاده در حوزه وظایفش نبود هشت کیلومتر از جاده که در محدوده قلمرو یوزپلنگ بود را با صرف اعتبار سه میلیارد تومان حصارکشی کرد و اکنون در منطقه حصارکشی شده طی سال‌های گذشته تصادف یوز با خودرو رخ نداده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان تاکید کرد: طرح توسعه‌ای باید پیوست محیط زیست داشته و نسبت به ایمن‌سازی جاده برای حیات وحش مورد توجه باشد. وی ادامه داد: دهه ۹۰  اداره کل راه و ترابری وقت از محل اعتبار ملی برای اجرای ایمن‌سازی راه در قلمرو یوزپلنگ در جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده میامی استان سمنان اقدام به برگزاری مناقصه کرد اما  اقدامی عملیاتی برای ایمن‌سازی جاده صورت نگرفت. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان گفت: محیط زیست متعلق به مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است و باید بخش‌های مختلف در این زمینه همراهی کنند. وی یادآور شد: طرح‌های مطالعاتی محیط زیست برای ایمن سازی قلمرو یوزپلنگ آسیایی در جاده ترانزیتی مشهد- تهران در محدوده میامی استان سمنان در اختیار اداره‌کل راه و شهرسازی قرار گرفت اما اقدام عاجل انجام نشد. قرق عرصه پارک ملی توران از وجود دام و سگ برای حفظ جان یوزپلنگ‌ها قرق عرصه پارک ملی توران از وجود دام و سگ برای حفظ جان یوزپلنگ‌هامدیر کل حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: سگ های گله بیشتر از تصادف های جاده ای در تلفات یوزپلنگ ایرانی در پارک ملی توران استان سمنان سهم داشتند  که اکنون  بخش مرکزی پارک ملی توران به وسعت ۱۰۰ هزار هکتار با همراهی مردم، سازمان‌های مرد نهاد، عشایر و محیط‌زیست  از وجود دام و سگ گله خالی شده است وی بیان کرد: ۱۰۰ درصد محدوده پارک ملی توران و بخش‌هایی از محدوده امن که بهترین زیستگاه یوز آسیایی است از آغل و دام به منظور حفاظت از جان یوزپلنگ آزادسازی شد. وی ادامه داد: وسعت منطقه توران  ۱.۵ میلیون هکتار است که از این وسعت تنها ۱۰۰ هزار هکتار پارک ملی است اما زیستگاه یوزپلنگ بیش از وسعت این پارک است  که اکنون  بالای ۲۰۰ هزار هکتار برای حفظ جان این گونه‌ ارزشمند خالی از دام و سگ است . مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان تصریح کرد: با اقدامات موثر ۴۰۰ هزار هکتار اراضی بایر آن، در مجموع ۵۱۰ هزار هکتار، یعنی بالغ بر یک سوم از مساحت کل این مجموعه خالی از حضور دام شده و نکته مهمتر اینکه هسته مرکزی این ذخیره گاه، متشکل از محدوده پارک ملی و بخش‌هایی از محدوده امن که بهترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی در آن قرار دارد نیز به طور کامل از دام تخلیه و در اختیار حیات وحش ارزشمند این ذخیره گاه زیستکره قرار گرفت. تغییر سرنوشت یوزپلنگ‌ها اقدامی نو در ایران تغییر سرنوشت یوزپلنگ‌ها اقدامی نو در ایرانرئیس انجمن حمایت از یوزپلنگ آسیایی نیز در نشست خبری امروز اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، با بیان اینکه این انجمن موسسه غیرانتفاعی و مستقل از دولت، اما همراه محیط زیست در انجام  کارهای پژوهشی است، گفت: تلاش برای پویایی جمعیت یوزپلنگ‌ها در توران  اقدامی نو  در ایران برای تغییر سرنوشت یوزپلنگ‌ها و جلوگیری از انقراض است. مرتضی میرزایی پور تصریح کرد:  طی ۲ سال گذشته  چهار خانواده و ۱۰ توله  یوزپلنگ در پارک ملی توران شناسایی شد و زادآوری نشان از حفاظت مناسب گونه  دارد. وی ادامه داد: سازمان حفاظت از محیط زیست  متولی اصلی در حفظ حیات وحش و یوزپلنگ‌ها است، اما سازمان‌های مردم نهاد در زمینه پژوهش و آماربرداری شمار جانوران همراهی می‌کنند. وی بیان کرد:  انجمن  ۱۰ سال اخیر ۱۲ منطقه برای آماربرداری جانوران حیات وحش در زمینه پایش همراهی کرده و در زمینه حفاظت فیزیکی و گشت‌زنی و استخدام همیاران محیط‌بان از دیگر اقدامات انجمن حمایت از یوزپلنگ‌ها است. میرزایی پور یادآور شد: براساس دوربین گذاری، توران و اطراف تواران طی ۲ سال گذشته چهار ماده زادآور زادآوری کردند و ۶ توله  در سال۱۴۰۰ و چهار توله در ۱۴۰۱  به دنیا آمدند. رئیس انجمن حمایت از یوزپلنگ آسیایی گفت: با توجه به اینکه یوزپلنگ در خطر انقراض قرار دارد سازمان‌های بین المللی در زمینه فنی و علمی مشاوره ارائه می‌کنند ، اما به دلیل تحریم‌ها هیچگونه کمک مالی برای حمایت از این گونه ارزشمند انجام نشده است.