مناسب سازی شهر برای معلولان؛ از حرف تا عمل!

رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‌سازی سازمان بهزیستی می گوید: وقتی فضای جامعه پذیرای معلولان نباشد وخیابان ها مناسب سازی نشده باشند به طور معمول، میزان حضور خود در جامعه را کاهش می‌دهند.

گروه آسیب‌های اجتماعی خبرگزاری فارس: در چند ماده از قانون حمایت از معلولان به موضوع مناسب سازی و دسترس پذیری ابزارها و تجهیزات اشاره شده است اما مناسب سازی و دسترس پذیری که در قانون آمده به چه معنا است؟

مناسب سازی مجموعه اقداماتی است که منجر به اصلاح معابر، اماکن، ساختمان ها و فضاهای عمومی شهری و روستایی و حتی حمل و نقل و ارتباطات جمعی می شود، آن طوری که افراد دارای معلولیت در چنین فضاهایی بدون آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامونی خود حرکت کنند و از منزلت اجتماعی برخوردار باشند.اما دسترس پذیری نیز مجموعه اقداماتی است که می تواند دسترسی معلولان برای مشارکت در تمام حوزه های زندگی را فراهم آورد.

براساس قانون حمایت از معلولان، متولی پیگیری و هماهنگی مناسب سازی در کشور بر عهده دبیرخانه ای است که ذیل سازمان بهزیستی فعالیت می‌کند. این دبیرخانه وظیفه نظارت و هماهنگی با دستگاه‌ها برای اجرای مناسب سازی در کشور را دارد و به همین منظور امروز غلامرضا رضایی‌فر، رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‌سازی سازمان بهزیستی به گفت‌وگو نشستیم تا با او درباره چالش های پیش روی مناسب سازی در کشور، جایگاه مناسب سازی در کتب درسی، وضعیت معابر از نگاه مناسب سازی و برخی موضوعات دیگر صحبت کنیم.

 بناهای تاریخی برای معلولان مناسب سازی می‌شوند

*فارس: ستاد مناسب سازی کشور چه نقشی را در کشور ایفا می‌کند؟ 

ما در ستاد مناسب سازی کشور، مسئول هماهنگی و پیگیری مصوبات مناسب سازی هستیم، به طوری که هماهنگی بین دستگاه‌ها و پیگیری آن در ستاد را پیگیری و امسال مصوب کردیم تا به طور ماهانه یا ۲ ماه یکبار این جلسات با حضور دستگاه‌ها در ستاد برگزار شود.

اخیراً با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی تفاهم نامه‌ای منعقد کرده‌ایم و هدف آن این بود که تمامی اماکن تاریخی، گردشگاه‌ها و اقامتگاه‌های زیر مجموعه این وزارتخانه به ابعاد مناسب سازی و دسترس پذیری توجه کنند و به تمامی نیروها آموزش های لازم را اعطا می دهیم.

این سازمان اعلام آمادگی کرده است که در دستورالعمل‌ها و اجرا به موضوع مناسب سازی توجه کند و به همین مضمون، نخستین کمیته مشترک بین سازمان بهزیستی و وزارت میراث فرهنگی وگردشگری و صنایع دستی تشکیل شده و همکاران این وزارتخانه ها و صاحب نظرات به دنبال تدوین دستورالعمل ها برای اجرا هستند.

 یکی دیگر از مفاد تفاهم نامه ما با این سازمان، درباره فضای گردشگری کشور است که برخی از هتل‌های زیر مجموعه گردشگری، مناسب سازی شوند، در واقع این روند به این صورت ادامه خواهد داشت که برخی هتل‌های این سازمان، اتاق های خود را به منظور دسترسی معلولان و اقشار ناتوان جسمی مناسب سازی خواهند کرد.

از طرفی دیگر یکی از بحث های ما، تجهیز و مناسب سازی بناهای تاریخی و گردشگری است و از آنجایی که تغییر در ساختار بناهای تاریخی ممکن نیست، باید از رمپ ها و ابزارهای سیار استفاده کنیم تا از یک سو به بناهای تاریخی و گردشگری آسیبی وارد نشود و از سویی دیگر هم میزان دسترس پذیری در این اماکن افزایش یابد.

مناسب سازی در اماکن خصوصی چگونه پیش می‌رود؟

*فارس: عمده مسائل و مشکلات در حوزه مناسب سازی از سوی دستگاه‌ها است یا فرهنگ سازی؟

به نظر بنده ما قانون و مصوبات و ابلاغ خوبی در حوزه مناسب سازی داریم، در ۲ سال گذشته هم دستگاه‌های نظارتی، مقامات عالی و وزارتخانه‌ها پیگیر موضوعات مناسب سازی در کشور بوده اند، در همین جا نیز باید از وزارت کشور به سبب تلاش ها در حوزه مناسب سازی قدردانی کنم به طور یکی از جلسات ما با حضور وزیر کشور برگزار شود و مصوباتی داشت که این مصوبات به استانداران برای اجرا ابلاغ شد.

اما در حوزه فرهنگ سازی ما احساس خلأ می‌کنیم، در برخی جاها ما شاهد عقب ماندگی بوده ایم و نیازمند زمان بسیاری دارد تا این خلاءها پر شود.

در مجموع در باب مناسب سازی ما نیازمند مناسب سازی هستیم، مناسب سازی اماکن، معابر و سیستم حمل و نقل عمومی. در بحث مناسب سازی اماکن عمومی ما از طریق جشنواره شهید رجایی کمابیش امتیازبندی کرده ایم و بر کار دستگاه‌ها و سازمان های دولتی نظارت می کنیم و تقریبا این روند سالانه پیگیری و اصلاح می شود. اما درباب اماکن خصوصی ما بیشتر باید از ابزارهای تشویقی به جهت انجام مناسب سازی بهره مند می شویم و ضروری است که مردم این موضوع در اماکن خصوصی و عمومی را حس کنند. 

نمره صفر به مناسب سازی معابر و خیابان‌ها

*فارس: مناسب سازی از کدام حیث پررنگ‌تر است و ما در کدام موضوع مناسب سازی عقب مانده‌ایم؟

در بحث مناسب سازی معابر، ما بسیار عقب هستیم، خود شما اگر در شهر رفت و آمد می کنید نقایص را می بینید. آیا یک زن باردار به راحتی می تواند در شهر تردد کند، یا اگر کالسکه کودکی داشته باشد می تواند به راحتی با آن عبور و مرور کند؟ قطعا این گونه نیست و باید به مسأله مناسب سازی معابر توجه جدی شود.

معابر اماکنی هستند که در آنها بیشتر حضور سالمندان، جانبازان و معلولان هستیم، وقتی سیستم حمل و نقل و معابر ما در شهرها مناسب سازی نشده باشند چگونه ممکن است این افراد با مشکلاتی در جامعه روبرو نشوند؟ اینها به مانند زنجیره به همدیگر وصل هستند و مشکل در یک عرصه، به سراغ بروز مشکلات در عرصه های دیگری می شود.به واقع همه اینها به مانند یک زنجیره است و به هم وصل هستند.

وقتی فضای جامعه پذیرای معلولان نباشد، و خیابان ها مناسب سازی نشده باشند باید از وسایل شخصی و یا تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنند یا اینکه باید در خانه محدود شود!

 اگرهمه اینها خوب باشد وقتی وارد یک ساختمان شدید ورودی آن ساختمان ۱۰ پله داشته باشد و به مناسب سازی توجهی نشده باشد بالابر و آسانسور ندارد و یک معلول باید با کمک چندین نفر وارد آن خانه و آپارتمان شود، چند بار که این گونه باشد به طور معمول دیگر معلول حضور خود در جامعه را کاهش می‌دهد.

خرید اتوبوس‌های ویژه معلولان به کجا رسید؟

*فارس: برای مناسب سازی در سیستم حمل و نقل عمومی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

وزارت کشور قراردادی برای خرید اتوبوس و ون منعقد کرده است تا این اتوبوس های مناسب سازی شده به چرخه حمل و نقل کشور وارد شود. قرارداد ۴هزار اتوبوس مناسب سازی شده منعقد شده و تاکنون ۱۲۰۰ دستگاه اتوبوس خریداری و وارد سیکل حمل و نقل کشور شده است، از طرفی هم قرارداد ۵ هزار ون منعقد شده که ۱۱۰۰ دستگاه آن تحویل داده شده است.

 در سیستم مترو مشکلی که وجود دارد عدم مناسب سازی آسانسور است، این چالش در دو سوم متروهای کشور و تهران دیده می شود. شرط عبور و مرور و استفاده معلولان از مترو، مناسب سازی تمام ایستگاه های مترو است چرا که معلول با ورود به مترو دیگر نمی تواند از پله ها بالا برود و باید تمامی آسانسورهای ایستگاه ها فعال باشد.

اتوبوسها و ون‌های خریداری شده از سوی وزارت کشور ساخت داخل بوده و از سطح بالایی از استانداردسازی در مناسب سازی برخوردار هستند، این وسایل حمل و نقل دارای جایگاه ویژه افراد ولیچری،جایگاه ویژه نشستن نابینایان و خطوط برجسته نابینایان است و همچنین سیستم های تصویری، شنیداری و دیداری خوبی برای ناشنوایان و نابینایان کشور وجود دارد.

*فارس: یکی از بندهای قانون حمایت از معلولان، تأکید بر مناسب سازی کتب درسی است، این کار ویژه به کجا رسیده است؟

یکی دیگر از بندهای مهم قانون حمایت از معلولان، مناسب سازی کتب درسی است که متولی آن وزارتخانه های علوم و بهداشت است، ما جلساتی را با وزارت بهداشت داشته ایم و سرفصل هایی را برای رشته‌های پیراپزشکی اعلام کرده ایم، کمیته‌ای نیز تشکیل شده اما از سال گذشته تاکنون هیچ گزارشی از آن ارسال نشده است.

با وزارت آموزش و پرورش نیز اقداماتی را دنبال کرده ایم، در آموزش استثنایی استقبال خوبی از طرح ها شد و مقرر شد تا معاونت پژوهش مسائل پیرامون حمایت از معلولان را پیگیری کند اما تاکنون نیز اقدامی اجرا نشده است. با آموزش و پرورش جلسه ای در آموزش استثنایی استقبال خوبی شد. قرار شد معاونت پژوهش پیگیری کند اما علی رغم پیگیری‌های ما اقدامی صورت نگرفته است.

دستگاه‌ها با ما همکاری نمی‌کنند

*فارس: یکی دیگر از قوانینی که باید به آن توجه می‌شد مناسب سازی وبگاه‌ها و خدمات الکترونیکی است چقدر به این ماده قانونی توجه شده است؟

این ماده می‌گوید یک فرد نابینا به مانند یک بینا از تمامی خدمات سازمان ها در بستر اینترنت استفاده کند اما در واقع این گونه نیست، پیگیری های بسیاری کردیم و چند سال از تصویب این قانون می‌گذرد اما هنوز اجرا نشده است. ما به دستگاه نامه ارسال کرده ایم و تنها ۱۰ دستگاه به ما پاسخ داده اند، این به آن معناست که ۹۰ درصد پاسخ ما درباره این ماده قانونی را نمی‌دهند.

پایان پیام/