رویافروشی مشاوران زرد در امتداد مافیای کنکور!
روزنامه«جوان» در گزارشی دغدغه این روزهای کنکوری‌ها یعنی قیمت‌های نجومی مشاوران برای انتخاب رشته را زیر ذره‌بین برد و ابعاد دیگری از مافیای کنکور را بررسی کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، روزنامه «جوان» در گزارشی با عنوان «رویافروشی مشاوران زرد در امتداد مافیای کنکور!» دغدغه این روزهای کنکوری‌ها یعنی قیمت‌های نجومی مشاوران برای انتخاب رشته را زیر ذره‌بین برد و ابعاد دیگری از مافیای کنکور را بررسی کرد.
متن کامل این گزارش به شرح زیر است:
بگذریم از اینکه گاهی‌اوقات برخی از این داوطلبان به توصیه مشاوران زرد کنکور رشته‌هایی را انتخاب می‌کنند که هیچ تناسبی با علاقه آن‌ها ندارد. به همین‌خاطر هم ۳۰ درصد کنکوری‌ها پس از قبولی به دلیل انتخاب رشته نادرست تغییر رشته می‌دهند.
با تمام تغییراتی که در کنکور امسال رخ داده‌است، از دو مرحله‌ای‌شدن گرفته تا تأثیر ۴۰ درصدی سوابق تحصیلی، در نهایت دیپلمه‌های امروزی مانند دهه شصتی‌ها فکر نمی‌کنند و بازار کنکور مانند گذشته داغ نیست. کنکور در سال‌های اخیر نسبت به دو دهه گذشته محبوبیت و گستردگی خود را از دست داده‌است و این را می‌توان از آمار و ارقام شرکت‌کنندگان و انتخاب رشته‌ها متوجه شد.
کنکور سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، با کاهش ۲۴ درصدی و به عبارت دیگر با کاهش ۳۶۹ هزار و ۷۸۶ نفری داوطلبان همراه بوده‌است. با تمام اینها، اما مافیای کنکور دست بردار نیست و همچنان از باقیمانده این آب گل آلوده ماهی خودش را می‌گیرد. با اعلام نتایج کنکور نوبت مشاوره برای انتخاب رشته است و بازار مشاوران زردی که در داوطلبان انتظارات غیر واقعی ایجاد می‌کنند و بابت این رؤیا فروشی پول‌های کلان می‌گیرند هم داغ می‌شود.
از چند صد هزار تومان تا چند میلیون
واقعیت این است که دفترچه انتخاب رشته کنکور چندان خوش‌خوان و واضح نیست. به همین‌خاطر اغلب داوطلبان که با استرس شدیدی برای انتخاب رشته دست و پنجه نرم می‌کنند، ترجیح می‌دهند برای انتخاب رشته از کسی کمک بگیرند. قیمت مشاوره انتخاب رشته در مراکز مشاوره متفاوت است؛ آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران مبلغ ۳۰۰ هزار تومان را اعلام کرده‌است، اما وقتی داوطلبان به یکی از پایگاه‌ها مراجعه کردند، مبلغ ۶۰۰ هزار تومان اخذ می‌شد و حتی انتخاب رشته سامانه‌ای هم در این مرکز انجام نمی‌شد.
انتخاب رشته مجازی برای سه جلسه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای، یک میلیون تومان و برای دو جلسه نیم ساعت تا یک ساعته حضوری، یک میلیون تومان است؛ برخی مراکز مشاوره بین یک تا ۴ میلیون تومان می‌گیرند و این اعداد در بین برخی مشاوران، خیلی بالاتر از این حرف‌هاست. انتخاب رشته‌های تضمینی و وبینارهایی که رؤیا می‌فروشند در شهر تهران و برای طبقاتی که پولش را دارند، گاهی میلیونی آب می‌خورد؛ وبینارهایی از ۲ میلیون و انتخاب رشته‌هایی تا ۸ میلیون تومان!
ادامه مافیای کنکور
محمد داوری، کارشناس آموزش و مشاوره تحصیلی در گفتگو با «جوان» ضمن تأیید رقم‌های نجومی برای انتخاب رشته تأکید می‌کند: «در تهران و شهرهای بزرگ است که خانواده‌ها این مبالغ را پرداخت می‌کنند و اینها ادامه مافیای کنکور است.» داوری با تأکید بر اینکه مشاوران زرد کنکور در بحث انتخاب رشته را باید ذیل مافیای کنکور در نظر گرفت، می‌افزاید:
«این مسئله هم از پیامدهای پدیده کنکور است و این مشاوره‌ها بیش از آنچه مؤثر باشد و جنبه مشورتی داشته‌باشد، در ذهن داوطلبان و خانواده‌ها جلوه می‌کند و تبدیل به شعبده‌بازی‌های پیچیده‌ای شده که انگار مشاور معجزه می‌کند. این در حالی است که رتبه مشخص و وضعیت صندلی‌های دانشگاه‌ها هم مشخص است و چیز پیچیده‌ای نیست و خود داوطلب می‌تواند تشخیص دهد احتمال قبولی‌اش در کدام رشته و دانشگاه بیشتر است.»
وی با بیان اینکه مشاوران زرد افرادی هستند که مهارت و دانش لازم را ندارند، اما مثل یک دلال زبان‌باز و شعبده‌باز خودشان را به گونه‌ای معرفی کرده‌اند که انگار مهارت دارند، می‌افزاید: «در حالی که انتخاب رشته مهارت پیچیده‌ای نیست.»
داوری می‌افزاید: «در حالی که نیمی از داوطلبان انتخاب رشته نمی‌کنند، نیم دیگری که انتخاب رشته می‌کنند، هدف مشاوران زرد هستند. از این ۴۵ درصدی که انتخاب رشته می‌کنند بیش از نیمی اصلاً امیدی به قبولی ندارند، اما مشاوران زرد به آن‌ها هم امید می‌دهند، چون می‌خواهند بازارهای خود را گسترش دهند و ۴۵۰ هزار نفر متقاضی مشاوره آن‌ها باشند. در حالی که با کدام معادله برای این افراد امیدبخش است؟ اما اینها طوری امید می‌دهند که ما جوری رشته‌های شما را می‌چینیم که رشته مورد نظرت قبول شوی! اینها بی‌اخلاقی‌هایی است که در حوزه مشاوره زرد انجام می‌گیرد.»
سوداگری مشاوران زرد
مسعود سعادتی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان هم درباره فعالیت مشاوران زرد کنکور به «جوان» می‌گوید:
«با توجه به فرآیند پذیرش هزینه‌کردن برای انتخاب رشته منطقی نیست. در حال حاضر دانش‌آموزان از قدرت انتخاب بالایی برخوردارند و از سوی دیگر فرآیند پذیرش به گونه‌ای است که حتی اگر اولویت پایینی هم انتخاب کنند، اگر نمره فرد با آن رشته تناسب داشته‌باشد می‌تواند قبول شود. بر این اساس به نظرم بازاری که در خارج از آموزش و پرورش برای انتخاب رشته ایجادشده بیشتر جنبه سودجویی دارد، مگر در مواردی که این مؤسسات بخواهند رشته‌ها را به لحاظ درس‌ها یا بازار کار به داوطلبان معرفی کنند، می‌تواند کارکرد داشته‌باشد. چون همه داوطلبان از جزئیات همه رشته‌ها آگاهی ندارند، اما برای انتخاب رشته بهتر است دانش‌آموز به ترتیب علاقه‌مندی‌اش رشته‌ها را انتخاب کند و با توجه به رتبه و نمره علمی می‌تواند در یکی از رشته‌های مورد علاقه‌اش پذیرفته شود.»
وی معتقد است فعالیت مشاوران زرد برای انتخاب رشته قطعاً سوداگری است و از سوی دیگر، چون خارج از آموزش و پرورش اقدام می‌کنند، هر جور دلشان می‌خواهد رفتار می‌کنند و هر قدر تیغ‌شان ببرد، پول می‌گیرند!
رؤیافروشی
علی امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت هم در این‌باره به فارس می‌گوید: «داوطلبان باید حواس‌شان به مشاورنماها باشد که وعده‌های دروغین می‌دهند؛ وقتی فردی به کسی که رتبه کشوری ۵۰ هزار دارد، می‌گوید شما را پزشک می‌کنم؛ یعنی وعده دروغین می‌دهد.» طبق توضیحات وی کل ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی مثلاً ۱۵ هزار یا نهایتاً ۱۶ هزار نفر است؛ با در نظر گرفتن کسانی که رتبه خوب دارند، اما پزشکی انتخاب نمی‌کنند، نهایتاً این شانس تا رتبه ۲۰ هزار برسد، اما دیگر کسی که رتبه ۵۰ هزار گرفته‌است، نمی‌تواند پزشکی قبول شود.
امرایی در مثال دیگری می‌گوید: «ظرفیت دانشگاه فرهنگیان ۳۰ هزار نفر است و نمره تراز این دانشگاه را ۶ هزار اعلام کردند؛ کاملاً مشخص است که داوطلب با تراز ۵ هزارو ۵۰۰ اصلاً دعوت به مصاحبه نمی‌شود.»
تغییر رشته ۳۰ درصد از دانشجویان به دلیل انتخاب غلط
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از داوطلبان به دلیل انتخاب رشته نادرست بعد از ورود به دانشگاه در سال‌های اول یا دوم تغییر رشته می‌دهند. داوطلبان باید در خصوص رشته‌ها تحقیق لازم را داشته‌باشند و موضوعاتی مانند آینده شغلی، امکان ادامه تحصیل در کشور و حتی چارت تحصیلی رشته مدنظرشان در دانشگاه را بررسی و پس از تحقیق و مطالعه اقدام به انتخاب رشته کنند.