ارمغان خودکشی از مدرنیته غرب / وقتی فردگرایی افراد را به سمت خودویرانگری می‌برد

جوامع فردگرا به دلیل اینکه تعریفی از مشارکت و وفاداری گروهی در آن‌ها وجود ندارد ، ارتباط ضعیفی بین خود و اجتماعشان برقرار می کنند و همین باعث می‌شود زمانی که افراد دچار یک بحران یا مشکلی شوند، احساس تنهایی شدید کرده و دست به رفتارهای خودتخریبی مثل خودکشی بزنند. فردگرایی ارمغان جوامع غربی است که با تکنولوژی و رسانه هایشان به دیگر نقاط دنیا نیز آن را منتشر می کنند. گروه زندگی ـ زهره سعیدی: سالانه چندین مرتبه در کشورهای مختلف غربی اخباری از این دست که یک نفر به مدرسه ای یا مکان دیگری حمله کرده افرادی را کشته و در نهایت نیز خود را کشته است، منتشر می شود همین چند وقت اخیر نیز از یکی از ایالت های آمریکا چنین خبری منتشر شد و خیلی از مردم را در بهت و ناراحتی فرو برد. گروه زندگی ـگروه زندگی ـزهره سعیدی:زهره سعیدی:براساس داده های آماری سازمان بهداشت جهانی ، سالانه نزدیک به 800 هزار نفر در جهان بر اثر اقدام به خودکشی جان خود را از دست می دهند، این یعنی  در هر 40 ثانیه یک نفر . خبر تأثرانگیز، اما واقعی است. براساس همین آمار در سراسر جهان سالانه 14 میلیون نفر به خودکشی فکر می‌کنند. به این ترتیب هر سال تقریبا ۰/۱ درصد از مردم جهان بر اثر خودکشی جانشان را از دست  می‌دهند اما ۰/۲ درصد از مردم جهان مقدمات خودکشی را برای خود فراهم می‌کنند، پس آگاهی رسانی در زمینه خودکشی امری واجب از سوی نخبگان و رسانه ها محسوب می شود. طبق تحقیقات روانپزشکی ، هر مرگ بر اثر خودکشی دست کم 100 نفر را متأثر می‌کند، از دوست و آشنا و همکار و خانواده تا همه افرادی که به نوعی با فرد ارتباط دارند، چرا که جان انسان ارزشمند است صرف نظر از اینکه پیامدهای این پدیده اجتماعی گسترده است.  اما به چه مفهومی خودکشی گفته می شود و چه انواعی دارد؟ چقدر این پدیده قبیح را می‌شناسیم و چه وضعیتی بین پیروان ادیان، فرهنگ ها و کشورهای مختلف دارد. در این رابطه «دکتر خلیل میرزایی» مولف کتاب «فرهنگ توصیفی علوم اجتماعی» و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نقطه نظراتش را با ما در میان می گذارد. خانوادهدانشگاه آزاد اسلامی*قتل نفس به چه بهایی؟ *قتل نفس به چه بهایی؟گاهی در بین اخبار و فضاهای مجازی چیزهایی می شنویم مبنی بر خودکشی دسته جمعی دلفین ها، هم برایمان تأثربرانگیز است و هم اینکه واقعا فکر می‌کنیم آیا دلفین ها هم خودکشی می‌کنند؟ مگر فقط انسان‌ها نیستند که به دلائل مختلف ممکن است دست از زندگی بشویند؟ دکتر میرزایی در تعریف خودکشی می‌گوید: «خودکشی یک عمل ارادی است که طی آن موجود زنده به زندگی خود خاتمه می دهد بنابراین قتل نفس سهوی به عنوان خودکشی محسوب نمی شود اما ما وقتی از موجود زنده صحبت می‌کنیم به این معناست که خودکشی در میان سایر گونه های حیوانی هم می‌تواند وجود داشته باشد مثل نهنگ‌ها و دلفین‌ها که دسته جمعی به ساحل می‌زنند و خودکشی می‌کنند. اما در میان انسان ها خودکشی شکلی از کنش فردی یا اجتماعی است که براساس ملاک های فرهنگی و اجتماعی جامعه طبقه بندی و مورد قضاوت قرار می‌گیرد.» *دین‌مداری تفکر خودکشی را کاهش می دهد *دین‌مداری تفکر خودکشی را کاهش می دهد*دین‌مداری تفکر خودکشی را کاهش می دهدتحقیقات بین شهروندان ادیان مختلف نشان می‌دهد که خودکشی بین ادیان نسبت به سایر شهروندان بی دین کمتر است و به طور کلی مذهب و دین بر میزان خودکشی اثرگذار است. میرزایی در این باره می‌گوید: «خودکشی در بین پروتستان ها بیش از کاتولیک ها است. در گذشته در برخی کشورها و مناطقی که به دین کاتولیک مسیحی معتقد بودند، اعتقاد داشتند که خودکشی یا حتی اقدام بدان مشمول مجازات کلیسا می‌شود چرا که کلیسا خودکشی را سرپیچی از دستورات خداوند می‌داند. اما باز هم میزان خودکشی در بین مردم کشورهایی که مذهب کاتولیک دارند نسبت به پروتستان ها کمتر است و همین موید این است که باورهای مذهبی و اعتقاد دینی به عنوان یک امر بازدارنده از خودکشی تعیین کننده است اما مثلا در کشورهای غربی اگر خودکشی بررسی شود تنها با توجه به  هنجارهای اجتماعی مدنظر قرار می‌گیرد و جنبه مردم گرایانه دارد و اگر کسی خودکشی کند به عنوان یک عمل ناشی از اختلالات روانی ـ اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد. البته در کشورهایی چون ژاپن خودکشی تحت تأثیر عوامل فرهنگی مثل بدست آوردن شرافت یا حیثیت از دست رفته، تعبیر می شود اما به طور عمومی بین مسلمانان هم میزان خودکشی کم است چرا که مسلمانان خودکشی را یک عمل مغایر دستورات الهی در نظر می‌گیرند. منتها در بین کشورهای مسلمان باز نرخ ها متفاوت است.» شرافتخودکشی فردگرایانه خودکشی فردگرایانهخودکشی فردگرایانهخودکشی خودخواهانه زمانی اتفاق می افتد که فردگرایی مفرط در جامعه ایجاد شود و بیشتر مخصوص جوامع فردگراست. زمانی که فردگرایی بر جمع گرایی تفوق پیدا کند، رخ می دهد و فرد از گروه هایی که وفاداری و مشارکت را ترغیب می‌کنند، کنده شده و حس می کند که در قالب های آنها ممکن است به آن چیزی که شایستگی اش را دارد ، نرسد. این فرد ارتباط ضعیفی بین خود و اجتماع حس می‌کند و اجتماع هم نمی‌تواند بر آن رفتارهای خودتخریبی یا خودویرانگرایی او اثر بگذارد. *فردگرایی سوغات بی فرهنگی غرب *فردگرایی سوغات بی فرهنگی غربدر سال های اخیر نشر میزان زیادی از فیلم و سریال های غربی ، موسیقی و اقسام مختلف فرهنگی شان مثل نشر سبک زندگی شان در فضاهای مجازی و انتقال آن به مشرق زمین باعث شده تا میزان خودکشی در این دست کشورها نیز زیاد است. مصرف گرایی و میزان زیاد توجه به مادیات خیلی از افراد به کام نابود کردن خود کشانده است اما آیا ما تحت تأثیر فرهنگ غرب و تکنولوژی آن موارد منفی‌اش را نیز گرفته‌ایم و اینکه در این مواجهه چه کرده ایم؟ سریالموسیقیسبک زندگیدکتر میرزایی در این رابطه تأیید می‌کند:« ما تحت تأثیر فرهنگ کشورهای غربی و تکنولوژی و رسانه شان قرار داریم و البته در برخی کشورهای مشرق زمین این تأثیرپذیری بیشتر و در برخی کمتر است واقعیت این است که ما در کشور خودمان هم بعد سال ها بین سنت و مدرنیته گیر کرده ایم و واقعیت این تعارض فرهنگی است که دچارش شده ایم چرا که از یک سو تحت تأثیر نظام رسانه و ارتباطات دنیا قرار گرفته ایم و از سوی دیگر می خواهیم سنت‌های خود را حفظ کنیم، درحالیکه فرهنگمان دچار پس رفت شده است.اینکه ما بخواهیم در این سیستم اجتماعی ـ فرهنگی ، هم سنت را ترغیب و حفظ کنیم و هم مدرنیته را قالب فرهنگ سنتی کنیم، شدنی نیست! ما باید در فضای سنتی خودمان فرهنگمان را در برابر فرهنگ غرب به روز کنیم». در نهایت باورهای مذهبی، داشتن عزت نفس، برقراری سلامت و مهارت های حل مسئله ، جمع‌گرایی و مشارکت‌های اجتماعی از نمونه عوامل محافظت کننده ای است که در برابر خودکشی وجود دارد و می توانند مانع شوند یا مثل دست انداز عمل کنند  و اقدام به خودکشی را به تعویق بیاندازند، این موارد باید از سوی افراد مورد توجه قرار بگیرند. پایان پیام/