جای خالی ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی در پروژه های شهری همدان

همدان- درحالیکه پروژه های شهری باید با نگاه علمی و تخصصی پیش بروند، اما در همدان هم جای خالی ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی در پروژه های شهری را شاهد هستیم. خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- شکیبا کولیوند*: زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند؛ نیمی از جمعیت که در پرورش و رشد نسل‌های بعدی نیز نقش مؤثری دارند. به راستی که امروزه حضور گسترده زنان در عرصه‌های اجتماع و نقش مؤثر آنها در جامعه انکار ناپذیر است؛ یکی از شاخص‌های توسعه اجتماعی، مشارکت زنان و نحوه ایفای نقش آنها در ساختارهای اجتماعی است. خبرگزاری مهراز سویی؛ مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت فعال زنان در تمام عرصه‌های خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی امکان پذیر نیست. فضاهای شهری یکی از عواملی است که می‌تواند در کنار ارتقای ضریب امنیت اجتماعی، نشاط اجتماعی، سلامت اجتماعی و سرمایه اجتماعی بانوان را نیز ارتقا بخشد؛ این درحالی است که اگر قدمی در شهر همدان بزنید نه تنها با فضاهای شهری چنین مواردی دستگیر شما نخواهد شد بلکه دوری گزینی، مفهوم انبوه تنها، نبود فضاهای شهری مناسب، عدم برنامه ریزی های شهری جنسیت محور و مواردی از این قبیل را به جد شاهد خواهید بود. پیاده راه بوعلی سینا با صرف هزینه‌های میلیاردی در حالی پیش رفت که فاقد طرح‌های ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بود؛ البته برای این پروژه دو طرح اتاف (ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی) وجود داشت که بارها در یکی از آنها، جولان موتورسواران و دستفروشان در پیاده راه بوعلی سینا هشدار داده شده بود اما باز هم این پروژه بی توجه به طرح مذکور اجرا شد! پیاده راهی که افراد را به جای نزدیک کردن به هم، از هم دور کرده و با صندلی‌های یک به یک و دور از هم حتی مانع از نشستن اعضای یک خانواده در کنار هم شده است! ایستگاه کتاب و کودک و پیاده راهی برای این حوزه، رنگ‌های نشاط آور، مبلمان شهری مناسب وغیره در این پیاده راه خالی است. پارک‌های همدان همواره با معضل روشنایی مواجه هستند و در آنها فضای بی دفاع شهری به حدی زیاد است که می‌توان در گوشه‌های پارک‌ها همواره جولان موتورسواران و البته افرادی همراه با آسیب‌های اجتماعی را نظاره گر بود. پارک بانوان همدان اولین نیاز یک پارک بانوان، یعنی فضایی بدون سیطره و نظاره یک ساختمان و اشرافیت بر آن را نیز دارا نیست؛ محوطه داخل آن نتوانسته فضایی برای ارتقای سرمایه اجتماعی، روابط اجتماعی، نشاط و سلامت اجتماعی زنان باشد و در عین تمامی این موارد، عدالت شهری را نیز زیر پا گذاشته و برای زنان در مناطق دیگر شهر فکری نکرده‌ایم. آن سوی این وضعیت، پروژه‌هایی دیگر سر از خاک در می‌آورند! به نوعی که در اظهار نظر اخیری در شورای اسلامی شهر همدان می‌بینیم که رئیس کمیسیون فنی و عمرانی این شورا با سخن از فاز اول اجرای طرح دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی در رینگ یک، اظهار کرده است که «در این طرح، امکان حضور بانوان نیز فراهم بوده و با استفاده از اسکوتر می‌توان از مسائل حاشیه‌ای نیز پیشگیری کرد.» اما به راستی چطور؟ اینکه بانوان همدانی چرا و چگونه باید از این اسکوترها استفاده کنند، اینکه چه هزینه‌هایی باید برای خرید این اسکوترها درنظر گرفته شود و در نهایت، آیا اسکوتر وسیله بازی کودکان و نوجوانان است یا بزرگسالان؟ همه بماند برای بعد. با کدام طرح علمی و تخصصی چنین تصمیم‌هایی برای بانوان همدانی گرفته می‌شود؟ ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی به عنوان فرآیند مدیریت موضوعات اجتماعی از توسعه تصور می‌شود، که به ارائه تصویری از جهان اجتماعی می‌پردازد. جهانی اجتماعی و فرهنگی که در آن نه تنها خواسته‌ها و نیازهای افراد و اولویت‌ها را می بیند بلکه در امتداد آن سناریوها را آنقدر بالا و پایین می‌کند که تعداد ذی نفعان در پروژه‌ها بالا رود و دستیابی به اهداف درست ممکن شود. اما جای جامعه شناسان، روانشناسان شهری، متخصصین مربوطه در این بین کجا است؟ به یقین در این بین، می‌توان جای خالی اتاف در پروژه‌های جنسیت محور را در همدان آن قدر احساس کرد که این شهر را محلی برای خاک خوردن پیوست‌های فرهنگی و طرح‌های ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی خواند. روندی که هم به ضرر بانوان این شهر بوده و خواهد بود و هم به ضرر مدیریت شهری آن. البته بازخورد این موضوع در بلندمدت نمود پیدا می‌کند و نیاز است تا مسئولین استانی به ویژه فعالین در حوزه بانوان در این مسیر ورود و روند غیرعلمی و غیرتخصصی در این حوزه را هر چه سریع‌تر از بین برده و مانع از طرح‌های غیرکارشناسی و بدون پیوست به ویژه در حوزه بانوان در شهر همدان شوند. * پژوهشگر اجتماعی * پژوهشگر اجتماعی