ارکان ثبات اقتصادی اوراسیا؛ حذف دلار گام نخست

در میزگرد «ابزارها و اقدامات لازم برای حفظ ثبات اقتصادی قرقیزستان و آسیای مرکزی» در «بیشکک»، کارشناسان اعلام کردند «دلارزدایی» و استفاده از ارزهای ملی بهترین روش برای حفظ ثبات اقتصادی در اوراسیا و حتی در کل جهان است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در «بیشکک»، در میزگردی که تحت عنوان «ابزارها و اقدامات لازم برای حفظ ثبات اقتصادی قرقیزستان و کشورهای آسیای مرکزی» توسط مرکز مطالعاتی «Oy Ordo» در «بیشکک» برگزار شد، کارشناسان اعلام کردند کنارگذاشتن «دلار» از تجارت‌ و روی آوردن به ارزهای ملی بهترین روش برای حفظ ثبات اقتصادی کشورها نه تنها در منطقه اوراسیا بلکه در کل جهان است.

در دنیای امروز، دلار به عنوان ارز ذخیره به تدریج کنار گذاشته شده و بسیاری از کشورها به طور فزاینده‌ای به تسویه حساب‌های متقابل با ارزهای ملی روی می‌آورند. دلیل اصلی این روند نیز افزایش قدرت اقتصادی و نقش کشورهای غیرغربی‌ها بوده که به آغاز روند فروپاشی مدل دلارمحوری که بر اساس تسلط زیرساخت‌های مالی غرب در چارچوب قراردادهای «برتون وودز» بنا شده، می‌انجامد.

کاتالیزور این موضوع، سوء استفاده «واشنگتن» و «بروکسل» از موقعیت خود در امور مالی جهان برای اعمال فشار بر مخالفان ژئوپلیتیکی و رقبای اقتصادی خود بوده است. همزمان با انحطاط مدل دلارمحور، روند ایجاد زیرساخت‌های مالی و اقتصادی بین المللی جایگزین سرعت گرفته که کشورهای پیشرو آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین به طور فعال به آن می‌پیوندند و به همین دلیل هم تسلط مالی غرب در جهان در حال کاهش است.

برای کشورهای آسیای مرکزی مهم است که فرصت «ایستادن در مبدأ» زیرساخت‌های مالی و تسویه حساب جدید را از دست ندهند و حداکثر منافع را از آن دریافت کنند.

«ایگور شستاکوف» کارشناس علوم سیاسی و مدیر مرکز ابتکارات کارشناسی «Oy Ordo» در مورد تغییرات جاری در سیستم مالی جهان گفت: همانطور که مشخص است، دولت قرقیزستان بارها بر لزوم تسویه متقابل به ارزهای ملی در مجامع مختلف بین‌المللی صحبت کرده است. در طول سال گذشته، با توجه به تغییرات شگرفی که در فرآیندهای سیاسی و اقتصادی جهان به وقوع پیوست، این موضوع اهمیت ویژه‌ای یافت. در حال حاضر تغییرات اساسی غیرقابل برگشتی در عملکرد سیستم مالی جهان در حال وقوع است. ما شاهد آغاز روند فروپاشی مدل دلار محور هستیم که بر اساس تسلط زیرساخت‌های مالی غرب و موسسات مالی برتون وودز ساخته شده است.

وی خاطر نشان کرد: در نشست سران دولت‌های سازمان همکاری شانگهای که اخیرا در «بیشکک» برگزار شد، «عاقل بیک جباراف» نخست وزیر قرقیزستان توصیه‌ای برای تسریع در انتقال پرداخت‌ها به ارزهای ملی و همچنین لزوم حمایت از ایده ایجاد بانک توسعه برای کشورهای همسود را اعلام کرد.

شستاکوف تاکید کرد: با توجه به فشار تحریم‌های غرب بر کشورهای آسیای مرکزی، باید مراقب سیاست‌های تهاجمی و مداخله جویانه موسسات مالی غربی بود که هدف آنها حل و فصل مسائل اقتصادی-اجتماعی نیست، بلکه ایجاد کنترل کامل مالی بر منطقه ماست. نمونه بارز چنین فرآیندهایی آرژانتین است که به دلیل وام‌های دریافتی از صندوق بین المللی پول در واقع تحت کنترل ایالات متحده و بریتانیا قرار گرفت. در عین حال، اجرای توصیه‌های موسسات اعتباری غربی، کشور را در آستانه سقوط قرار خواهد داد و منجر به تشدید معضلات اجتماعی خواهد شد.

«باکتی بیک سایپبایف» تحلیلگر و اقتصاددان نیز پیشنهاد کرد که آنچه به طلا مربوط می‌شود، می‌تواند به عنوان یک ارز مدرن جهانی تبدیل شود.

وی گفت: اکنون مناطق بزرگی در جهان شروع به شکل‌گیری کرده‌اند. هر یک از آنها واحد پول خود را خواهند داشت. به عنوان مثال، برزیل و آرژانتین اعلام کردند که زمان ایجاد ارز برای آمریکای لاتین فرا رسیده است. ما در فضای اوراسیا مدت‌هاست که درباره ایجاد یک واحد پولی صحبت می‌کنیم، زمانی می‌گفتند که نباید روبل روسیه باشد، بلکه یک پول واحد جدید به نام «آلتین» باشد که در همه کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا عرضه شود. اکنون ما می‌بینیم که همه کشورها سعی می‌کنند از سیستم برتون وودز دور شوند، اما هنوز هیچ جایگزینی برای آن ایجاد نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد با وجود آن که آنها با ارزهای ملی تجارت می‌کنند، اما همچنان با دلار هدایت می‌شوند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی خاطرنشان می‌کنند که دلارزدایی جهان با سرعت بالایی در حال انجام است. به همین دلیل هم نرخ کاهش سهم دلار از ذخایر جهان طی دو سال گذشته نسبت به میانگین نرخ دو دهه گذشته 10 برابر شده است.

علاوه بر این، سهم بازار دلار به عنوان ارز ذخیره در سال 2022 به دلیل استفاده تهاجمی آمریکا از تحریم‌ها به شدت کاهش یافت.

شایان ذکر است که تمام اقدامات آمریکا و متحدانش علیه روسیه بر کشورهای بزرگی که ذخایر دلاری دارند، تأثیر گذاشته است. بر همین اساس روسیه و کشورهای آسیای مرکزی قصد دارند سهم ارزهای ملی را در تسویه حساب‌های متقابل افزایش دهند.

رشد موثر تجارت خارجی مستلزم یک سیستم پرداخت قابل اعتماد است که ثبات صادرات و واردات را تضمین کند. نیاز به انجام تسویه با ارزهای ملی بر اهمیت استفاده از مکانیسم‌های مالی ملی که مستقل از مشارکت طرف ثالث بوده و استقلال از ارزهای خارجی را تضمین می‌کند، تأکید می‌کند.

پایان پیام/ح