نگاهی به کارنامه خالق «آینه»؛ سریالی که خاطرات مشترکی برای ایرانی‌ها ساخت
سریال «آینه» که اولین سریال خانوادگی پس از پیروزی انقلاب بود، توانست به عنوان یک خاطره مشترک شیرین در ذهن ایرانی‌ها ثبت شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سریال «آینه» برای خیلی‌ها حس نوستالژیکی دارد؛ سریالی که برای بار اول در دهه 60 پخش شد. همه آنهایی که دهه 60 را تجربه کردند، خاطرات مختلفی از پخش این سریال دارند. سریال «آینه» در کنار پرداختن به موضوعات مختلف خانوادگی و اجتماعی، توانست پای بسیاری از خانواده‌ها را پای تلویزیون بکشاند؛ به طوری که گفته می‌شود دوشنبه‌ها خیابان‌های شهرها برای دیدن این سریال خلوت می‌شد.
در کنار همه این‌ها، این سریال آغازی بود برای ورود بازیگران جدید و بااستعداد به وادی بازیگری که از این جمله می‌توان به مرجانه گلچین اشاره کرد. اما رمز موفقیت سریال «آینه» توجه به دغدغه مخاطبان و پرداختن ظریف و منطقی به وقایعی که مبتلابه خانواده‌های دهه 60 بود. هنر نویسنده این کار در پرداختن به سوژه‌های گوناگون، سبب شد تا با حضور بازیگران مطرحی چون رضا بابک، اسماعیل محرابی، رؤیا افشار، فردوس کاویانی و ... سریال «آینه» به یکی از خاطرات مشترک ایرانی‌ها بدل شد.
«آینه» کار خلاقانه زنده‌یاد ایرج بقایی کرمانی بود که به کارگردانی غلامحسین لطفی ساخته شد، با وجود این نام ایرج بقایی همانند بسیاری دیگر از نویسندگان سریال‌ها و فیلم‌های موفق، در پس حضور عوامل دیگر هر پروژه کمتر پرداخته شده است.
لطفی، کارگردان سریال «آینه»، درباره همکاری با بقایی می‌گوید: سال 62 یا 63، گروهی به اسم معارف اسلامی داشتیم که در آنجا طرحی به نام «زشت و زیبا» به من ارائه دادند که شامل دو قسمت 20 دقیقه به نام «خوب و بد» بود. وقتی طرح را خواندم به نظرم آمد که جای کار دارد، پیشنهاد دادم که به جای میان پرده یک سریال جدی از روی آن بسازیم. از پیشنهاد من استقبال کردند و بعدش من ایرج بقایی را به عنوان نویسنده انتخاب کردم. آقای بقایی مرد خوبی بود. به منزلشان می‌رفتم و ایشان یک نسخه می‌نوشت، می‌خواندم و ایراداتش را اصلاح می‌کردم و دوباره به ایشان می‌دادم تا بازنویسی کنند. این پروسه را ادامه دادیم تا سال 64 که 13 قسمت نوشته شد.
سریال «آینه» دو بخش داشت؛ بخشی که در آن خانواده درگیر یک مشکل خانوادگی و اجتماعی می‌شد؛ مانند مادرزن و مادرشوهر، همسایگی، روابط مالک و مستأجر، خرافه‌گرایی، بهانه‌جویی، توقع بی‌جا، دهان‌بینی و بی‌مسئولیتی و ... و یک بخش با عنوان «زندگی شیرین می‌شود». بخش دوم که جذابیت خاصی به سریال بخشیده بود، بخشی بود که در آن راهکارهای ساده‌ای برای حل مشکلات معمولی و روزمره عنوان می‌شد. لطفی درباره اضافه کردن این بخش به سریال می‌گوید: آن را از «برتولت برشت»، نویسنده و کارگردان آلمانی، تئاتر وام گرفتم. برشت روشی به نام «تکنیک فاصله‌گذاری» دارد که در آن هنرپیشه در صحنه جلوی تماشاچیان می‌ایستد و می‌گوید ما بازیگریم شما گول بازی ما را نخورید و دچار احساسات نشوید.
بقایی کرمانی که از شاعران و نویسندگان اهل کرمان بود، در کنار خلق اثری چون «آینه»، آثار دیگری نیز به یادگار گذاشت که از این جمله می‌توان به نویسندگی مجموعه تلویزیونی «در انتهای شب» به کارگردانی منوچهر پوراحمد، آثاری در حوزه شعر همچون «شب و دل»، «سلام بر آفتاب» و منظومه «لیلی و مجنون» اشاره کرد.
زنده‌یاد بقایی کرمانی را می‌توان جزو آن دسته از پدیدآورندگانی قرار داد که در یک بخش و حوزه نمی‌گنجند. انتشار آثار دیگری از او مانند «مظفرالدین شاه بی‌بخار» یا «کشورگشایان قاجار» وجه دیگری از توانایی او در نویسندگی را به رخ کشید. نویسنده در این آثار که در قالب طنز نوشته شده است، گاه خرافات و اعتقادات بی‌پایه در دستگاه‌های شاهان را که به واسطه آن، ظلم بر رعیت را بر خود روا می‌دانند، به سخره گرفته و مورد انتقاد تند قرار می‌دهد. بقایی گویی گاه در بخش‌هایی از این دسته از آثارش از طنز فاصله گرفته و به هجو نیز نزدیک می‌شود. در برخی از مطالب نیز به نظر می‌رسد استنادات تاریخی، زیر سایه همین رویکرد قرار می‌گیرد.
امروز تولد 85 نویسنده‌ای است که خاطرات بسیاری برای ایرانی‌ها ساخت، اما همچون بسیاری دیگر از نویسندگان، گمنام. زنده‌یاد بقایی در 28 دی‌ماه 1316 چشم به جهان گشود، با آثارش به دل بسیاری از ایرانی‌ها راه یافت و خاطرات مشترکی را برای مردم رقم زد و در 19 فروردین 1391 چشم از جهان فروبست.
انتهای پیام/