ارایه مدل‌های تخمین خسارت و تلفات ناشی از آسیب‌پذیری لرزه‌ای ساختمان‌های بنایی

تهران- ایرنا- مدیر گروه پژوهشی مقاوم‌سازی و بازسازی سازه‌ها پژوهشکده سوانح طبیعی از ارایه مدل‌های تخمین خسارت و تلفات ناشی از آسیب پذیری لرزه‌ای ساختمان‌های بنایی در این پژوهشکده خبر داد. دکتر محمدرضا سقراط در گفت و گو با خبرنگار علم و آموزش ایرنا افزود: ارائه این مدل ها با هدف برآورد میزان آسیب و تلفات ناشی از زلزله در صورت وقوع یک رویداد صورت گرفته است. محمدرضا سقراطمحمدرضا سقراطوی توضیح داد: در این مطالعه ضمن بررسی روابط پیش بینی جنبش نیرومند زمین برای برآورد بیشینه شتاب زمین در نقاط مختلف بر اساس بزرگای رخداده و فاصله، روش ­های ارزیابی آسیب ساختمان ­ها بر اساس مطالعه منحنی‌های شکنندگی، مورد مطالعه قرار گرفت. مدیر گروه پژوهشی مقاوم‌سازی و بازسازی سازه‌ها پژوهشکده سوانح طبیعی ادامه داد: بعد از جمع آوری منحنی‌های شکنندگی، توابع آسیب پذیری برای ساختمان های بنایی در این پروژه ارزیابی قرار گرفت. در این پروژه، مدل هایی بیشتر مورد بررسی قرار گرفتند که قابلیت استفاده را در ایران داشته باشند. سقراط گفت: صحت سنجی صورت گرفته بر اساس داده‌های به دست آمده از ۱۴ زلزله مختلف، حاکی از آن است که داده‌های مشاهده شده دارای تطابق خوبی با داده‌های حاصل از مدل های محلی دارند. وی گفت: در این مطالعه برای بیان آسیب وارد بر سازه‌های بنایی سه رده منحنی آسیب پذیری معرفی شد که رده اول، برای ساختمان های بنایی غیرمسلح (یا غیر آیین نامه‌ای) شامل ساختمان های خشتی، سنگی، آجریی و بنایی بدون کلاف، رده دوم، برای ساختمان های بنایی کلاف‌دار بر اساس ویرایش اول و دوم استاندارد ۲۸۰۰ (یا طراحی شده قبل از سال ۱۳۸۴) و رده سوم، برای ساختمان های بنایی کلاف‌دار بر اساس ویرایش سوم و چهارم استاندارد ۲۸۰۰ (یا طراحی شده بعد از سال ۱۳۸۴) است. مدیر گروه پژوهشی مقاوم‌سازی و بازسازی سازه‌ها پژوهشکده سوانح طبیعی اظهار داشت: همچنین، در این پژوهش مدل های تخمین تلفات انسانی مورد مطالعه قرار گرفته است که این تخمین بر اساس مقدار بیشینه شتاب زمین صورت پیشنهاد شده است. در فلوچارت زیر گام های تخمین مقادیر آسیب یا توابع شکنندگی نمایش داده شده است. در این فلوچارت، مرکز زلزله و بزرگای زلزله به عنوان پارامتر ورودی در نظر گرفته می‌شود. سپس، بر اساس موقعیت محل مورد مطالعه و مرکز زلزله، پارامتر فاصله تخمین زده می شود. وی گفت: بر اساس پارامترهای فاصله و بزرگا می توان مقدار بیشینه شتاب (یا شتاب طیفی) را با استفاده از روابط کاهندگی تخمین زد. همچنین در صورت در اختیار داشتن داده‌های ژئوتکنیکی می توان ضرایب تشدید مربوط به اثرات خاک را نیز لحاظ کرد. سقراط اعلام کرد: با داشتن مقدار شتاب و نوع و تعداد ساختمان‌های بنایی در محل مورد نظر می توان احتمال فراگذشت از سطح آسیب مشخص یا درصد آسیب پذیری ساختمان های بنایی در رده های مختلف و همچنین مقدار تلفات انسانی را تخمین زد. وی افزود: با داشتن بزرگا و مرکز زلزله، میزان آسیب ساختمان ها و تلفات ایجاد شده در کوتاهترین زمان قابل تخمین است. به گزارش ایرنا،  ایران در حالی ۶ درصد تلفات بلایا و سوانح طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است که فقط یک درصد جعیت جهان را دارد و بر اساس مطالعات جهانی، خطر خسارات و زیان های اقتصادی ناشی از حوادث و بلایا در ایران سالانه به طور متوسط پنج میلیارد دلار است و با توجه به امکان وقوع ۵۳ مخاطره جزو ۱۰ کشور حادثه خیز جهان و چهارمین در آسیا است. ٥٣ مخاطره یا حادثه طبق سند راهبرد ملی مدیریت بحران ایران شناسایی شده اند که ۱۴ مخاطره اولویت‌دار از آنها،  آتش سوزی (جنگل ها و مراتع - صنعتی و ساختمانی)، آفات نباتی و بیماری های دام، طیور و آبزیان،  آلودگی هوا،  ازدحام جمعیت، بیابان‌زایی، بیماری‌های فراگیر انسانی، حرکات دامنه ای، حوادث حمل ونقل جاده ای، خشکسالی، زلزله، سیل، فرونشست زمین، گردوغبار و طوفان گردوخاک و موج سرما هدف‌گذاری شده اند که بسته به نیاز و با مخاطرات نوظهور احتمالی، قابلیت به‌روزرسانی دارد. ساختمان بنایی ساختمانی است که در ساخت اسکلت آن از آجر، بلوک سیمانی و یا سنگ استفاده شده است؛ به طوری که بارهای قائم و بارهای جانبی توسط دیوارهای با مصالح بنایی تحمل می‌شوند.