منصوری: اراده‌ای برای ترسیم سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی وجود نداشت

شاه در ۱۴آبان۱۳۵۷ در بیانیه‌ای که از رادیو و تلویزیون خواند، گفت: ما می‌خواهیم اداره امور کشور با اراده ملی اداره شود. از بیان این جمله می‌توان به‌صراحت پی برد که قبل از آن چنین اراده‌ای وجود نداشته است. به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، جواد منصوری، سفیر سابق کشورمان در چین و پاکستان با اشاره به دستاوردهای دستگاه دیپلماسی ایران در چهار دهه اخیر و تفاوت آن با دوره پهلوی، عنوان کرد: با کودتای سوم اسفند۱۲۹۹ بود که کل اختیارات سیاسی ایران در اختیار استعمار قرار گرفت، چراکه پهلوی اول و دوم که در رأس این کودتا بودند، در راستای منافع استکبار عمل کرده و بعضا به‌صراحت عنوان می‌کردند که این آمریکا و انگلستان هستند که سیاست‌های کلان را تعیین می‌کنند. حتی شاه در ۱۴آبان۱۳۵۷ در بیانیه‌ای که از رادیو و تلویزیون خواند، گفت: ما می‌خواهیم اداره امور کشور با اراده ملی اداره شود. از بیان این جمله می‌توان به‌صراحت پی برد که قبل از آن چنین اراده‌ای وجود نداشته است یا در جایی دیگر می‌بینیم عملا سفیر آمریکا و انگلیس در تهران، جلسات مرتبی با علم برگزار می‌کردند و خطوط اصلی کشور را به مقامات وقت ایران دیکته می‌کردند. عدم استقلال سیاسی در دستگاه پهلوی عدم استقلال سیاسی در دستگاه پهلویعدم استقلال سیاسی در دستگاه پهلویدیپلمات سابق کشورمان تصریح کرد: رژیم شاه با تصور اینکه اساسا استقلال یا منافع ملی یا هویت ملی در عرصه سیاست خارجی مطرح باشد، اقدامی نکرد، چراکه موجودیت این‌ها به دست دولت‌های مسلط بود. در یکی از گفت‌وگوهای شاه با علم بیان شده است که نامه‌ای از نیکسون آمده که این کار را بکنیم، شاه تعجب می‌کند، علم می‌گوید: شیشه عمر ما دست آن‌هاست چرا چانه می‌زنید؟ شاه خطاب به علم می‌گوید: برو هرچه می‌گویند، عمل کن. اگر نگاهی گذرا به دستگاه خارجه دوره پهلوی داشته باشیم می‌بینیم که کمترین سفارتخانه را در دنیا داشتیم و عملا سیاست خارجی وجود نداشت. حتی با چین تا سال۱۳۵۱ رابطه‌ای نداشتیم. رابطه ایران و چین با اشاره آمریکا و به‌صورت یک رابطه عادی برقرار شد. دستگاه خارجه ما آن‌قدر متاثر از تحولات انگلیس و آمریکا بود که با کوچک‌ترین اتفاق در لندن و واشنگتن، آثارش بر ایران دیده می‌شد که می‌توان به جریان کندی یا سیاست‌های کارتر دراین‌باره اشاره کرد. روزی که کارتر رییس‌جمهور آمریکا شد یعنی در ۱۴آبان ۵۵، فردای آن روز روزنامه‌های ایران نوشتند: سیاست‌های ایران دگرگون می‌شود؛ یعنی با انتخاب رییس‌جمهور در آمریکا سیاست‌های ایران هم‌تغییر می‌کرد. آرشیو روزنامه‌های آن روز نشان‌دهنده این است که آمریکا هر کاری که می‌خواست بدون توجه به منافع ملی ایران، انجام می‌داد. عزت دیپلماسی در برجام عزت دیپلماسی در برجامعزت دیپلماسی در برجاماین استاد دانشگاه با اشاره به کاپیتولاسیون و نبود استقلال در دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجه دوران پهلوی، یادآور شد: حتی زمانی که سخنرانی تاریخی امام‌خمینی(ره) را نسبت‌به کاپیتولاسیون دیدیم، می‌بینیم که آمریکا دستور تبعید ایشان را به شاه می‌دهد و حتی شاه می‌خواهد که این تصمیم ملغی شود چراکه از واکنش مردم می‌ترسد اما با دخالت آمریکا و اسراییل می‌بینیم که امام به ترکیه تبعید می‌شود. در این موضوع است که عملا می‌بینیم دستگاه سیاست خارجه ایران قدرتی نداشته است. به همین دلیل است که شعار ملت ایران، استقلال بود یعنی ما تجزیه، تحلیل و بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که ریشه نابسامانی‌ها تسلط بیگانگان است و دستگاه سیاست خارجه کشورمان می‌تواند با احترام متقابل، عزت و استقلال خود را در عرصه بین‌المللی نشان دهد. موضوعی که امام راحل بارها بر آن تاکید کردند و امروز آن را در کارزارهای مختلف بین‌المللی می‌بینیم که دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما موفق‌تر و سربلندتر از گذشته است و با عزت نظرات و دیدگاه‌های خود را در عرصه بین‌الملل بیان و دفاع می‌کند که نمونه بارز آن را در مذاکرات هسته‌ای و برجام می‌توان دید. منبع: روزنامه صبح نو انتهای پیام/