بررسی تاریخچه مراسم سوگواری محرم و صفر در حرم مطهر رضوی

به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نشست علمی «بررسی تاریخی مراسم سوگواری محرم و صفر در آستان قدس رضوی» برگزار شد. رضا نقدی پژوهشگر گروه فرهنگ و سیره رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در این نشست گفت: مراسم سوگواری از زمان حضرت آدم و با کشته شدن هابیل توسط قابیل آغاز شد و در ایران نیز از زمان مرگ سیاوش و سوگواری بر او ادامه یافت.او افزود: در اسلام و تاریخ تشیع اولین سوگواری در جنگ احد و شهادت حمزه سیدالشهدا انجام شد و پس از آن مراسم عزاداری و سوگواری برای شهادت حضرت زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و تا شهادت امام رضا (ع) بود که شیعیان مراسم عزاداری برپا می‌کردند.این پژوهشگر ادامه داد: در خصوص سوگواری ایام محرم و صفر تا دوره صفویه اسناد چندانی در دست نداریم، اما از برخی منابع مشخص می‌شود که مراسم سوگواری امام حسین (ع) در روز عاشورا در حرم حضرت رضا (ع) مرسوم بوده است و از جمله در قرن ۴ هجری آل بویه مراسم عزاداری در ایام محرم را رواج دادند و این مراسم را در ایام عاشورا به حرم مطهر رضوی کشاندند.نقدی بیان کرد: همچنین در دوره مغول غازان خان مغول برای قبر امام حسین (ع) دارالسیاده‌هایی تعبیه کرد، موقوفه‌هایی برای مزار امام حسین (ع) قرار داد و به حرم مطهر رضوی نیز توجه شد.او تصریح کرد: در دوره سربداران یکی از بزرگترین حاکمان یعنی شیخ حسن جوری پایگاه مهمی در حرم مطهر رضوی برپا و در ایام محرم مراسم عزاداری و سوگواری برگزار کرد. در دوره تیموری نیز توجه ویژه‌ای به حرم رضوی شد و در این زمان شخصی با نام واعظ کاشفی کتاب روضه الشهدا را درباره شهادت امام حسین (ع) و مصائب واقعه کربلا نگاشت.پژوهشگر گروه فرهنگ و سیره رضوی تأکید کرد: بر اساس اسنادی که از دوره صفوی باقی مانده در روز عاشورا، اربعین و ۲۱ رمضان مراسمی در حرم امام رضا (ع) برگزار می‌شده است و تکیه‌هایی در اطراف حرم مثل تکیه سید بابا و بالاسر مبارک بوده که مکان‌هایی برای مراسم عزاداری و سوگواری ماه محرم بوده است.نقدی به سند دیگری از نخل‌بندی که یکی از آئین‌ها در حرم است و قدیمی‌ترین آن مربوط به سال ۱۰۶۷ می‌شود، اشاره و اظهار کرد: اسنادی نیز مبنی بر سیاه پوشی حرم رضوی در ایام ماه محرم موجود است.او با بیان اینکه در دوره قاجار و پهلوی نیز مراسم خطبه شب شهادت امام حسین (ع) و امام رضا (ع) برگزار می‌شده است، افزود: در دوره انقلاب اسلامی با توجه به موقوفاتی که از گذشته باقی مانده مراسم عزاداری و سوگواری به صورت گسترده در حرم برگزار می‌شود و این مراسم در تمام شبکه‌های صدا و سیما به صورت گسترده پخش می‌شود.این پژوهشگر مراسم خطبه شب شهادت امام حسین (ع) و امام رضا (ع) را از جمله مراسم با شکوه حرم رضوی ذکر کرد و ادامه داد: آیین تعویض پرچم در شب اول ماه محرم نیز از دیگر مراسمی است که به مناسبت ایام ماه محرم در حرم برگزار می شود. باشگاه خبرنگاران جوانخراسان رضویمشهد