اعتراف اندیشمند آمریکایی به ضعف جایگاه جهانی آمریکا
تحولات جهانی و ظهور قدرتهای نو در کنار تغییرات در سپهر گفتمان عمومی و سیاست‌گذاری داخلی آمریکا، جهان را به سمت دنیای با کنشگری کمتر آمریکا و نظم جدید جهانی می‌برد.
گزارش ویژه فارس: ریچارد هاس، مشاور ارشد دولت‌های مختلف آمریکا و رئیس اصلی‌ترین اتاق فکر و بازوی مشورتی کاخ سفید یعنی اندیشکده «شورای روابط خارجی آمریکا» است. او از مقامات سابق در وزارت امورخارجه آمریکا، کاخ سفید و پنتاگون بوده است. هاس در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی تصریح کرد تحولات جهانی و ظهور قدرتهای نو در کنار تغییرات در سپهر گفتمان عمومی و سیاست‌گذاری داخلی آمریکا، جهان را به سمت دنیای با کنشگری کمتر آمریکا و نظم جدید جهانی می‌برد که گزاره پیوند امنیت داخلی آمریکا با امنیت بین الملل، رنگ می‌بازد.
محورهای مهم مصاحبه[1] هاس در ادامه ارائه می‌شود:
ریچارد هاس در تعریف شرایط کنونی آمریکا معتقد است این عصر عبارتست از ترکیبی از دو عامل جهانی یعنی تغییرات ژئوپلیتیک و چالش‌های جهانی در کنار وضعیت خود آمریکا
عوامل مورد اشاره هاس:
ظهور مجدد رقابت شدید بین قدرتهای بزرگ: ایالات متحده خودش را در وضعی می‌بیند که با روسیه و چین و دو قدرت متخاصم در حد متوسط یعنی کره شمالی و ایران سر و کار دارد.
چالش‌های جهانی تا پایان قرن سرنوشت این عصر را مشخص خواهد کرد: تغییرات اقلیمی
تغییر آمریکا از منظر کشور و جامعه: چنددستگی و عدم وجود اتفاق نظر در آمریکا در بیشتر حوزه‌ها مخصوصا سیاست خارجی
افول قدرت آمریکا؛
هاس با اثر مثبت دخالت جهانی آمریکا تاکید می‌کند: آمریکا در ۷۵ سال گذشته بیش از حد خودش نقش آفرینی جهانی داشته است. این نقش‌آفرینی مثبت بوده است. مطمئن نیستم که بتوانیم مثل ۷۵ سال گذشته با مهارت و به‌گونه‌ای یکدست به این کارها ادامه دهیم.
هاس در پاسخ به سوالی در مورد حرکت به سمت گسست نسلی و بی‌اطلاعی مردم از منافع نقش آفرینی جهانی گفت: آخرین اتفاقی که رخ داد و بر سیاست خارجی ما تاثیر مستقیم داشت، حوادث یازده سپتامبر بود که بیش از دو دهه قبل بود. پس بخش اعظم جامعه آمریکا، لزوماً تاثیر مستقیم این جنگ‌ها را حس نکرد. در طول همه این اتفاقات، زندگی مردم در داخل کشور ادامه یافت بدون آنکه تغییر چندانی داشته باشد. می‌بینیم شهروندان آمریکایی به صورتی شده‌اند که از اتفاقات جاری در جهان، اطلاع کمتری دارند و این ارتباط دو سویه را کمتر درک می‌کنند که جهان چه تاثیری بر آمریکا می‌گذارد و آمریکا چگونه بر جهان تاثیر می‌گذارد. فکر می‌کنم بسیج کردن مردم آمریکا نیز دشوارتر شده است.
اردوکشی نظامی جهت منافع شخصی
هاس اذعان دارد: باید زمان بیشتری صرف شود برای اینکه با مردم آمریکا صحبت شود. در ادامه حرف‌های قبلی خودمان می‌گویم که باید به مردم آمریکا توضیح داده شود که چرا مسائل جهانی مهم است و چرا سرمایه‌گذاری و صرف هزینه در مناطقی از جهان، نوعی انسان‌دوستی نیست بلکه یک نوع پیگیری منافع شخصی است.
ضعف نیروی انسانی در آمریکا
هاس در مورد ضعف نیروی انسانی در دوره جدید آمریکا معتقد است: افرادی همانند هنری کیسینجر و دین آتچینسون افرادی هستند که هر پنجاه سال یا هر صد سال یک دفعه ظهور پیدا می‌کنند. این افراد بسیار فوق‌العاده هستند. مسئله این نیست که ما الان افراد عالی نداریم. ما افراد بسیار توانمندی در دولت داریم یا اینکه می‌توانند در دولت وارد شوند. البته مطمئن نیستم که بهترین افراد مثل گذشته، جذب دولت شوند. افرادی که در گذشته بودند مثل آتچینسون و کیسینجر ، مجبور نبودند مردم آمریکا را حول این گزاره بسیج کنند که مسائل جهان برای ما مهم است. حالا این حس قوی وجود دارد که هرکاری که آمریکا در عرصه جهانی انجام می‌دهد در داخل آمریکا به ضرر کشور تمام می‌شود. فکر نمی‌کنم عده زیادی این گزاره را قبول داشته باشند که امنیت ملی آمریکا یک سکه با دورو است که در یک روی آن، مسائل بین‌المللی و در روی دیگر، مسائل داخلی قرار دارد. در چنین شرایطی، چالش رهبری (مردم) دشوارتر شده است. فکر می‌کنم مواجهه با این وضعیت، فراتر از استعدادها یا مهارت‌های شخصی این افراد (مقامات دولتی آمریکا) است.
رغبت مردم به سیاست‌های انزواگرایانه آمریکا
هاس در پاسخ به سوالی پیرامون حضور دونالد ترامپ در انتخابات و پررنگ شدن نگاه انزواگرایانه گفت: بله من این مسئله (کاهش توجه به مسائل جهانی و افزایش توجه به حل مسائل در داخل آمریکا) را شاهدم و در هر دو حزب هم می‌بینم. در افراد مترقی چپگرا (حزب دموکرات) می‌توان این مسئله را شاهد بود. در افراد افراطی راستگرا در حزب جمهوری‌خواه نیز این روند را شاهدیم. البته برایم مشخص نیست که افراد دارای چنین نگرش و فلسفه جهت‌گیری، قدرت غالب (در درون حزب خود) داشته باشند. احتمال زیادی وجود دارد که در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ افرادی ظاهر شوند که نماینده نگرش‌های اعتدالی و نگرش‌های همسو با تغییرات باشند. البته نمی‌توانم با صددرصد اطمینان، این حرف را بیان کنم. به هرحال، تصور نمی‌کنم در آینده نزدیک، افراد دارای نگرش «انزواگرایی جدید» یا دارای نگرش‌های محدودانگارانه درباره روابط آمریکا با جهان، در فضای سیاسی کشورمان غالب باشند یا در موقعیت غالب قرار بگیرند.
ائتلاف به معنی پایان جهان تک قطبی
این مقام آمریکایی درباره ادامه ایفای نقش آمریکا در جهان و مشارکت در مسائل بین‌المللی گفت: ما نمی‌توانیم در رابطه با چین و روسیه به صورت یکجانبه اقدام کنیم بلکه باید به دنبال ایجاد ائتلاف‌هایی باشیم که با دیپلماسی، طرح اضطراری نظامی و همچنین طرح اضطراری اقتصادی سر و کار داشته باشد. ما همچنین می‌توانیم گزینه اعمال تحریم علیه چین را در نظر داشته باشیم، نه آنهایی که تنها تهدیدی برای چین هستند بلکه آنهایی که باعث شود چین متوجه شود که هرگونه استفاده از زور علیه تایوان هزینه‌ای گزاف به همراه خواهد داشت. ما باید با کشورهای همفکر ائتلاف‌هایی تشکیل دهیم تا به طور موثر به مشکلات جهانی رسیدگی کنیم.
[1]-https://www.aljazeera.com/program/the-bottom-line/2022/12/1/will-the-new-world-order-be-less-american
پایان پیام