برنامه «مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز کشور» برای حفاظت از خاک اجرایی می‌شود/ فرسایش سالانه 16 تُن خاک در هکتار

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور با اشاره به وضعیت ممنوعه و بحرانی در برداشت آب 470 دشت کشور، گفت: در برنامه راهبردی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، کشور به 9 حوزه آبخیز مدیریتی تقسیم بندی شده است.

هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد، اظهار کرد: به طور دائم، در کشور درباره اهمیت آب، مدیریت آن همچنین بحران کم آبی صحبت می شود، با این وجود، خاک که بستر نگه داشت آب است، درباره اهمیت آن کمتر صحبت شده است.

وی گفت: این در حالی است که بیش از 25 درصد از تنوع زیستی و ژنتیکی کره زمین در خاک جای گرفته است.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور در ادامه درباره وضعیت منبع خاکی در سطح دنیا و کشور ایران افزود: در کشور در حال حاضر وقوع فرونشست ها، منبع خاک کشور را تهدید می کنند.

جزی گفت: با توجه به وجود 646 دشت در کشور، در حال حاضر بهره برداری های بی رویه از آبخوان دشت ها موجب شده است که 470 دشت کشور در وضعیت ممنوعه و بحرانی در برداشت آب مواجه شوند.

وی در ادامه افزود: در حال حاضر، سالیانه حدود 30 سانتی متر فرونشست خاک در این دشت ها رخ می دهد که وضعیت خراسان شمالی نیز مناسب نیست.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور خاطرنشان کرد: در کشور، سالانه به طور متوسط 16.4 تن در هر هکتار فرسایش خاک رخ می دهد و این در حالی است که میانگین فرسایش خاک در دنیا به طور طبیعی 2.5 تن در هر هکتار است.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور یادآور شد: فقدان عملیات آبخیزداری در بالادست سدها عامل اصلی در ورود خاک فرسایش شده به مخزن سدها است.

جزی وجود پساب های صنعتی، استفاده بی رویه از سموم و کودهای شیمیایی برای انجام کشاورزی همچنین بهره برداری نامناسب از برخی از مواد معدنی را از دیگر علل تهدیدکننده خاک برشمرد.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور در ادامه با اذعان بر این نکته که در کشور ایران در حدود 600 تا 700 سال طول می کشد تا یک سانتی متر خاک تولید شود، تاکید کرد: آنچه که منابع آب و خاک کشور را حفظ خواهد کرد، عملیات آبخیزداری و آبخوان داری است.

وی با بیان اینکه در کشور شش حوزه آبخیز درجه یک و 30 حوزه آبخیز درجه دو وجود دارند، تصریح کرد: یکپارچگی در مدیریت این حوزه های آبخیز، انسجام بین دستگاهی و جلب مشارکت مردمی را می طلبد و این در حالی است که تا به کنون در این زمینه انسجام بین دستگاهی بسیار ضعیف بوده است.

جزی، علت ضعف انسجام بین دستگاهی در مدیریت حوزه های آبخیر را در تغییرات پی در پی مدیران در سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور همچنین در سطح مدیریتی استان ها بیان کرد.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور خاطرنشان کرد: تا به کنون برای 38 میلیون هکتار از عرصه کشور مطالعات تفصیلی و اجرایی آبخیزداری انجام شده است.

وی افزود: تا به حال حاضر عملیات آبخیزداری در سطح 21 میلیون هکتار از عرصه مطالعه شده، اجرایی شده است و این عملیات در 18 میلیون هکتار دیگر از این عرصه باید اجرایی شود.

جزی یادآور شد: عملیات آبخیزداری در حوزه سدهای کشور باید در سطح 48 میلیون هکتار اجرایی شود که تا به کنون در سطح 12 میلیون هکتار اجرایی شده است.

وی با اعلام اینکه سرانجام، اجرای برنامه مدیریت جامع حوزه های آبخیز کشور به عنوان راهبرد اصلی برای حفظ منابع آب و خاک کشور مصوب شد، عنوان کرد: مسئولیت و نظارت بر اجرای این برنامه راهبردی بر عهده وزارت کشور گذاشته شده است.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور گفت: اخیرا وزارت کشور این برنامه راهبردی را به عنوان تکلیف به تمامی استانداران ابلاغ کرده است.

وی بیان کرد: در این برنامه راهبردی، کشور به 9 حوزه آبخیز مدیریتی تقسیم بندی شده که برای هر حوزه یک مدیریت حوزه انتخاب شده است.

جزی عنوان کرد: در این برنامه راهبردی، استان ها باید نسبت به تهیه یک سند راهبردی در حوزه های آبخیز مشخص شده، انسجام بخشی بین دستگاه هی و جلب مشارکت مردم اقدام کنند.

وی همچنین افزود: شرکت های دانش بنیان، واحدهای فناور و مراکز تحقیقاتی باید به پای کار دعوت شوند.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی کشور گفت: در هر استان باید کارگروه مدیریت جامع حوزه های آبخیز با هدف انسجام بخشی بین دستگاهی و آشنایی با روش کار تشکیل شوند.

وی افزود: استان ها باید نسبت به تهیه سند راهبردی مبتنی بر تلفیق تمامی مطالعات پیشین انجام شده با یکدیگر در زمینه مطالعات آب و خاک حوزه های آبخیزی اقدام کنند.

جزی در خاتمه یادآور شد: با توجه به اینکه ناظر بالادست در زمینه اجرای این برنامه راهبردی، وزارت کشور است، در سطح ملی نیز یک کارگروه ملی با عضویت وزارت خانه های ذی ربط و اساتید برجسته دانشگاهی برای اجرا و پیشبرد اهداف این برنامه در حوزه های آبخیز کشور تشکیل شده است.

پایان پیام/آ