ژاپن؛ مهره نظامی‌گری آمریکا در شرق آسیا
یک مقام سابق دفاعی آمریکا مدعی است که ژاپن با بسط نظامی گری خود می تواند نقش مهمی در امنیت منطقه شرق آسیا ایفا کند.
به گزارش خبرگزاری مهر، دستیار سابق وزیر دفاع آمریکا در مطلبی توافق جدید واشنگتن و توکیو بر سر گسترش دامنه همکاری های نظامی، همزمان با افزایش بی سابقه بودجه نظامی ژاپن را گام هایی مثبت در ابعاد امنیتی ارزیابی کرد.
«جوزف اس نای جونیور» استاد دانشگاه هاروارد در یادداشتی به مثبت قلمداد کردن رویکرد جدید نظامی گری ژاپن و اتحاد با آمریکا بر سر تقویت این موضوع پرداخت.
در یادداشت دستیار سابق وزیر دفاع آمریکا آمده است: در ماه دسامبر بود که «فومیو کیشیدا» نخست وزیر ژاپن بلندپروازانه ترین برنامه تقویت قدرت نظامی این کشوررا اعلام کرد. این اولین برنامه گسترده تقویت نظامی ژاپن از زمان ایجاد نیروهای دفاعی این کشور در سال ۱۹۵۴ بود.
بنا به استراتژی نظامی جدید ژاپن، مخارج دفاعی این کشور به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش می یابد یعنی دو برابر سطحی که تا پیش از این و از سال ۱۹۷۶ مرسوم بوده است. این استراتژی جدید امنیت ملی همه ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی، فنی و نظامی را که ژاپن برای حفاظت از خود در سال‌های آینده به کار خواهد بست، را در برمی گیرد.
استاد دانشگاه هاروارد مهمترین بخش این راهبرد نظامی جدید را، دستیابی ژاپن به موشک‌های دوربرد می داند و بدین ترتیب این کشور با ایالات متحده برای تقویت دفاع ساحلی در غرب اقیانوس آرام همکاری خواهد کرد. سرمنشا این تحولات به سفر اخیر نخست وزیر ژاپن به واشنگتن و نیز سفر وی به چند کشور دیگر عضو گروه ۷ برمی گردد. در آن زمان کیشیدا و جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا متعهد به همکاری نظامی نزدیکتر میان دو کشور شدند. به ادعای این مقام سابق نظامی آمریکا، قاطعیت فزاینده چین در برابر تایوان و به ویژه حمله روسیه به اوکراین دلایل مناسبی برای رفتن آمریکا و ژاپن به سوی نظامی گری بیشتر است.
چگونه نظامی گری ژاپن در شرق آسیا توجیه می شود؟
نویسنده این مطلب یادآور می شود که پس از جنگ جهانی دوم، رویکرد نظامی گری در ژاپن به شدت بی اعتبار شد و بخشی از آن به محتوای قانون اساسی تحمیلی ایالات متحده برمی گشت که در آن واشنگتن نقش ارتش ژاپن را به دفاع از خود محدود می کرد. در دوران جنگ سرد، امنیت ژاپن به همکاری با ایالات متحده بسته بود و زمانی که جنگ سرد در دهه ۱۹۹۰ به پایان رسید، برخی از تحلیلگران در هر دو کشور، معاهده امنیتی دوجانبه میان آمریکا و ژاپن را که از سال ۱۹۵۲ لازم الاجرا بود، به عنوان یک یادگار از آن دوران در نظر گرفتند.
«اس نای جونیور» معتقد است که زمانی که چین است در سال ۲۰۱۰ از ژاپن به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان پیشی گرفت و همچنین کنترل جزایر سنکاکو در دریای چین شرقی از سوی ژاپن را مورد مناقشه قرار داد، دامنه نگرانی های فزاینده ژاپن گسترده شد.
این مقام سابق نظامی آمریکا در توجیه رویکرد نظامی گری جدید ژاپن به ذکر دلایل دیگری نیز می پردازد، از جمله اینکه ژاپن در شمال خود با روسیه روبروست که مجهز به سلاح هسته‌ای است و مدعی کنترل سرزمین های است که قبل از سال ۱۹۴۵ به ژاپن تعلق داشت. ژاپن در جبهه اقتصادی نیزبا چالش هایی با این دو همسایه خود روبروست، اینکه این کشور همچنان به وارداتی وابسته است که باید از مناطق مورد مناقشه از جمله دریای چین جنوبی عبور کنند و این خود به عنوان یک منبع دائمی خطر برای توکیو تلقی می شود. برخلاف اروپای پس از سال ۱۹۴۵، آسیای شرقی تا پیش از این از موهبت آشتی کامل میان رقبای منطقه ای بهره مند نشده و این خود بر نگرانی های امنیتی ژاپن می افزاید.
تکیه دوباره بر آمریکا؛ بهترین استراتژی برای تضمین امنیت ژاپن
نویسنده کتاب «آینده قدرت» در ادامه یادداشت خود معتقد است ژاپن در مواجهه با این وضعیت، چهار گزینه را در مسیر تضمین امنیت خود پیش رو دارد که البته که تنها یکی از آنها، یعنی متکی بودن دوباره به آمریکا می تواند برای این کشور نویدبخش باشد.
بنا به ادعای نویسنده، اگر ژاپن در مواجهه با نگرانی های امنیتی خود به سوی اصلاح صلح‌طلبی مندرج در قانون اساسی خود و تسلیح مجدد خود به عنوان یک کشور هسته‌ای برود، راهکاری پرهزینه و خطرناک را انتخاب کرده که ازحمایت عمومی نیز برخودار نخواهد بود.
در عین حال، گزینه بی طرفی و تکیه بر منشور سازمان ملل نیز امنیت کافی را برای ژاپن تامین نمی کند. از سوی اگر به سمت تشکیل اتحاد با چین برود، خطر نفوذ بسیار زیاد چین بر سیاست ژاپن دور از ذهن نیست و در نهایت تنها گزینه مناسب باقی مانده برای ژاپنی ها، همانا اتحاد دوباره با آمریکا در زمینه نظامی است.
به ادعای نویسنده، این اتحاد تا حد زیادی امن ترین و مقرون به صرفه ترین گزینه پیش روی ژاپن است. هر چند روی کار آمدن دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ به عنوان ریاست جمهوری آمریکا، نگرانی های را در زمینه اطمینان از همکاری نظامی با این کشور ایجاد کرده است.
این مقام سابق نظامی آمریکا در مطلب خود القا می کند که بهترین شکل تضمین امنیتی ژاپن از کانال حضور نیروهای آمریکایی در این کشور می گذرد و ژاپن با ارائه حمایت سخاوتمندانه به عنوان کشور میزبان می تواند به حفظ آنها کمک کند. به نوشته «اس نای جونیور» اقدامات جدیدی که کیشیدا و بایدن در ژانویه امسال اعلام کردند، هم تقویت این تضمین امنیتی است و هم ادامه این همکاری را در صورت بازگشت ترامپ یا شخصیتی شبه ترامپ به کاخ سفید بیمه می کند.
نویسنده این مطلب مدعی است که بسط نظامی گری دولت ژاپن نباید موجب نگرانی برای همسایگان این کشور شود، زیرا دلایلی برای این نگرانی وجود ندارد. در واقع، تقویت اتحاد ایالات متحده و ژاپن بهترین راه برای اطمینان از امنیت این کشور است.
استاد دانشگاه هاروارد با استناد به گزارش‌های دو حزبی درباره چگونگی تقویت اتحاد ایالات متحده و ژاپن، مدعی می شود که نظر به تغییرات پویا در سراسر آسیا و اقیانوسیه، ژاپن احتمالاً هرگز فرصت مشابهی برای کمک به سرنوشت منطقه به دست نخواهد آورد. ژاپن با انتخاب این رویکرد نظامی جدید می تواند موقعیت خود را به عنوان یک کشور درجه یک و یک شریک برابر در اتحاد با آمریکا تضمین کند.