تحلیل مضمون مداحی‌های «محمدرضا طاهری» در دهه اول محرم

تهران- ایرنا- لزوم رعایت و توجه به توصیه‌های صاحب‌نظران و علمای دینی از سوی جامعه مداحان در خصوص ارائه آثار معتبر، ارزشمند و ماندگار به دلیل نقش حساس و تاثیرگذاری است که این آثار می‌توانند در تحکیم یا در مقابل تحریف و حتی تخریب باورهای مذهبی ایفا کنند. به دلیل تاثیر و برد رسانه‌ای مداحی، علما و مراجع دینی همواره در مورد خطر بدعت‌گذاری، وهن به مذهب و تفرقه‌افکنی به فعالان این عرصه هشدار داده و در خصوص خلق آثار فاخر و اصیل با شکل مناسب و محتوای معتبر تاکید داشته‌اند. اگر چه ارزیابی میزان توجه به این توصیه‌ها و پایبندی به اصول سفارش‌شده، مستلزم پایش مستمر و بررسی همه‌جانبه آثار منتشر شده مداحان کشور است اما به منظور گشودن باب پژوهشی در این عرصه، اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا اقدام به تحلیل کمی و آماری اشعار تعدادی از مداحان سرشناس تهران در دهه نخست محرم امسال پرداخته که امید است که این بررسی­‌ها با طرح مباحث و نقطه نظرات، تداوم و تعمیق یابد. از میان مداحان فعال در شهر تهران که مطابق آخرین آمار غیررسمی بیش از ۷ هزار نفر هستند، ۱۳ نفر از مشهورترین‌های این حوزه انتخاب شدند. طبق جست‌وجوی پژوهشگر ایرنا، از این تعداد، ۱۰ مداح دارای پایگاه اینترنتی اختصاصی هستند اما فقط وبسایت ۴ نفر از آنها به‌روزرسانی شده و علاوه بر اینکه آرشیو دهه اول محرم امسال را منتشر کرده­‌اند، متن اشعار را نیز در دسترس مخاطبان قرار داده‌اند. در بخش نخست،‌ به تحلیل مضمون مداحی‌های «محمود کریمی» در دهه اول محرم ۱۴۰۱ پرداختیم و اکنون در بخش دوم این سلسله گزارش‌ها، مضامین مداحی­‌های «محمدرضا طاهری» تحلیل می‌­شود. نخستمحمدرضا طاهری معروف به «حاج محمدرضا طاهری» متولد ۱۳۴۷ خورشیدی است. وی در جنگ ایران و عراق حضور داشته و علاوه بر کارهای فرهنگی و عکاسی به مداحی نیز می‌پرداخت. وبسایت «نوریه» به عنوان «پایگاه حفظ و نشر آثار حاج محمدرضا طاهری» منبع کسب اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش است. در این پیمایش، اشعاری که این مداح مشهور در دهه اول ماه محرم ۱۴۰۱ و در هیات « مکتب الزهرا سلام‌الله علیها» خوانده، پس از گردآوری در دو بعد مقوله‌ای و محوری دسته‌بندی و کدگذاری شده است. سایت نوریه در این بازه زمانی به طور کلی متن ۷۲ شعر فارسی و عربی را منتشر کرده است. این تعداد در چهار مقوله «آئینی»، «روایی»، «اعتقادی» و «سیاسی» بخش‌بندی شده‌اند که محورهایی نیز ذیل آنها مطرح می‌شوند. قطعات دارای مضامین «روایی» که وقایع تاریخی را شرح و توضیح می‌دهند ۵۷.۲ درصد، مسائل مربوط به اعتقادات دینی و باورهای مذهبی که در اشعار «اعتقادی» مطرح شده‌اند ۲۸.۵ درصد، اشعار دارای مضامین «سیاسی» که به مسائل سیاسی روز جامعه اشاره دارند ۱۱.۷ درصد و اشعار «آئینی» که بنا بر تعریف به مراسم و سنت­‌های برگزاری عزاداری‌ها می‌پردازند ۲.۶ درصد  از کل مجموعه شعرهای مورد بررسی را به خود اختصاص داده‌اند. محور  مطرح شده در اشعار آئینی «استقبال از ماه محرم و آمادگی برای برگزاری مراسم عزاداری» است. شعرهای روایی نیز بیشتر شامل محورهایی چون «شرح رشادت­‌ها و جانفشانی­‌های یاران امام حسین(ع) در روز عاشورا» و «ذکر مصائب و مظلومیت اهل بیت(ع) در واقعه کربلا» هستند. عمده‌­ترین محور مطرح شده در شعرهای اعتقادی «عرض ارادت و توسل به اهل بیت(ع)» است. در اشعار دارای مضامین سیاسی نیز بیشتر بر محور «ادامه راه امام حسین(ع) و عدم سازش با ظالمان» تاکید شده است. به طور کلی ۲ محور «شرح رشادت­‌ها و جانفشانی­‌های اهل بیت(ع) در کربلا» با ۳۵.۱ درصد و «عرض ارادت و توسل به اهل بیت(ع)» با ۲۴.۶ درصد بیشترین فراوانی را در اشعار مداحی‌های محمدرضا طاهری در دهه اول محرم امسال به خود اختصاص داده‌اند. منابع: https://noorieh.ir/archive